Hiện tại, các loại phí bảo vệ môi trÆ°á»ng ở Việt Nam má»›i chỉ dừng lại ở mục tiêu huy Ä‘á»™ng Ä‘óng góp má»™t phần của những đối tượng xả thải chứ chÆ°a đặt mục tiêu bảo vệ môi trÆ°á»ng làm trá»ng. Dá»± thảo Luáºt bảo vệ môi trÆ°á»ng do Bá»™ Tài chính soạn thảo dẫu Ä‘ã đặt tiêu chí Ä‘ánh thuế vì má»™t môi trÆ°á»ng xanh, sạch nhÆ°ng xem ra vẫn thiếu những quy định “sắc nét”.
Thủ phạm “bức tá»” các con sông không bị Ä‘ánh thuế
Theo dá»± thảo Luáºt, việc tính thuế môi trÆ°á»ng phải chú trá»ng đến các nguyên tắc nhÆ°: phải là hàng hoá được sản xuất, nháºp khẩu mà khi sá» dụng gây tác Ä‘á»™ng xấu đến môi trÆ°á»ng và sức khoẻ con ngÆ°á»i; phải phân biệt rõ vỠđối tượng chịu phí bảo vệ môi trÆ°á»ng và đối tượng chịu thuế môi trÆ°á»ng...Do Ä‘ó, các loại hàng hoá phải chịu thuế môi trÆ°á»ng gồm năm loại: xăng dầu (xăng, nhiên liệu bay, diesel, dầu hoả, dầu mazut); than; dung dịch HCFC; túi ni lông, thuốc bảo vệ thá»±c váºt thuá»™c nhóm hạn chế sá» dụng.
.jpg)
Sông Thị Vải bị bức tá» vì nÆ°á»›c thải công nghiệp (ảnh: photobucket)
Theo ý kiến của nhiá»u chuyên gia, không chỉ có năm nhóm đối tượng trên má»›i gây tác Ä‘á»™ng xấu đến môi trÆ°á»ng khi phát thải mà còn có rất nhiá»u đối tượng khác nhÆ°: phân bón hoá há»c, thuốc bảo vệ thá»±c váºt, hoá chất tẩy rá»a, thuốc lá, sÆ¡n công nghiệp..., do Ä‘ó cần mở rá»™ng đối tượng chịu thuế bảo vệ môi trÆ°á»ng.
Äặc biệt đối vá»›i má»™t số sản phẩm “siêu ô nhiá»…m” bức tá» nhiá»u dòng sông nhÆ°: nÆ°á»›c thải công nghiệp, khí thải công nghiệp (công nghiệp xả thải CO2)… thì việc cho hưởng “quyá»n miá»…n trừ” thuế môi trÆ°á»ng là không hợp lý. Nên chăng phải tính phạm vi áp thuế theo nguyên tắc “ai phát thải thì trả thuế môi trÆ°á»ng”.
Giải trình vá» vấn Ä‘á» này, Bá»™ Tài chính cho rằng, để Ä‘Æ°a má»™t sản phẩm vào đối tượng chịu thuế phải tính đến nhiá»u yếu tố nhÆ° tác Ä‘á»™ng của thuế đối vá»›i sản xuất, cạnh tranh, thu nháºp của ngÆ°á»i tiêu dùng, mức Ä‘á»™ ô nhiá»…m của sản phẩm và tính khả thi của luáºt. Do Ä‘ó chỉ quy định đối tượng này vá»›i những sản phẩm có tính chất ô nhiá»…m cao, tác Ä‘á»™ng lá»›n đến môi trÆ°á»ng và đặt trong bối cảnh kinh tế hiện nay.
Dá»± thảo quy định ngÆ°á»i ná»™p thuế là các tổ chức, cá nhân khai thác, sản xuất và nháºp khẩu hàng hoá thuá»™c đối tượng chịu thế môi trÆ°á»ng. Äiá»u này có nghÄ©a, má»™t hàng hoá thuá»™c diện chịu thuế môi trÆ°á»ng sẽ bị Ä‘ánh ở ba khâu khai thác, sản xuất, nháºp khẩu. Thuế môi trÆ°á»ng chỉ được Ä‘ánh má»™t lần trên sản phẩm hàng hoá do Ä‘ó dá»± thảo cần có quy định cụ thể vá» việc Ä‘ánh thuế cÅ©ng nhÆ° khấu trừ thuế để tránh tình cảnh “chồng chéo”.
Xăng – “mồi ngon”của các loại thuế, phí?
Xăng dầu là loại hàng hoá đặc thù mà ngay cả khi chÆ°a được sá» dụng các chất chứa trong xăng dầu cÅ©ng Ä‘ã phát thải ra môi trÆ°á»ng, gây ảnh hưởng xấu đến môi trÆ°á»ng và sức khoẻ con ngÆ°á»i.
Theo ban soạn thảo, mức thuế tối Ä‘a trên xăng dầu bằng 25% giá bán tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng từ 1.000 đến 4.000 đồng/lít xăng, từ 300 đến 2.000 đồng/lít dầu há»a. Và khi bắt đầu thu thuế môi trÆ°á»ng, việc thu phí xăng dầu 1.000 đồng/lít nhÆ° hiện nay sẽ được bãi bá». NghÄ©a là bá» phí này lại áp má»™t loại thúê khác có mức giá bằng hoặc cao hÆ¡n. (!)
Hiện má»™t lít xăng A92 Ä‘ang có giá 16.400Ä‘ đồng/lít Ä‘ã phải gánh đến 6.200 đồng tiá»n phí và thuế, gồm: 1.800 đồng thuế nháºp khẩu, 1.000 đồng thuế tiêu thụ đặc biệt, 1.200 đồng thuế giá trị gia tăng, 1.000 đồng trích trả nợ tiá»n bù giá ngân sách, 1.000 đồng tiá»n phí giao thông và 200 đồng Quỹ bình ổn xăng dầu. NhÆ° váºy, chỉ tiá»n thuế và phí Ä‘ã chiếm 40% giá của má»™t lít xăng.
Trong khi Ä‘ó, Cục Ä‘Æ°á»ng bá»™, thuá»™c Bá»™ Giao thông Váºn tải má»›i Ä‘ây cÅ©ng Ä‘á» xuất thu phí bảo trì Ä‘Æ°á»ng bá»™ mà má»™t trong hai biện pháp được Æ°u tiên là Ä‘ánh thẳng vào xăng dầu. Xăng dầu tăng giá, kéo theo việc đẩy giá của nhiá»u loại hàng hoá, dịch vụ khác. Do Ä‘ó, khi cân nhắc Ä‘ánh thuế, bằng việc bá» phí này lại áp thuế kia, các nhà soạn luáºt cần cân nhắc để tránh gây thiệt cho những ngÆ°á»i tiêu dùng.
Äối vá»›i than, sẽ phải chịu cả phí và thuế bảo vệ môi trÆ°á»ng vì Bá»™ Tài chính cho rằng phí và thuế là khác nhau, phí Ä‘ánh vào khâu khai thác, thuế Ä‘ánh vào sản phẩm khi sá» dụng gây ô nhiá»…m. Mức thuế môi trÆ°á»ng của túi ny lông (đối tượng Ä‘ang được tiêu thụ rất nhiá»u song chÆ°a có Ä‘ánh giá khoa há»c chính xác vá» mức Ä‘á»™ gây hại môi trÆ°á»ng) là 100- 150% giá bán./.
Nhân dân
