CÆ¡ quan soạn thảo dá»± án luật đề xuất 5 nhóm hàng hoá Ä‘Æ°a vào diện chịu thuế bảo vệ môi trường, gồm: xăng dầu, than, túi nhá»±a xốp, dung môi chất làm lạnh HCFC, thuốc bảo vệ thá»±c vật hạn chế sá»­ dụng. Các nhóm hàng hoá này được xác định khi sá»­ dụng gây ô nhiá»…m trên diện rá»™ng.

 

Xăng dầu là sản phẩm có chứa má»™t số chất hoá học nhÆ° chì, lÆ°u huỳnh... ngay cả khi chÆ°a sá»­ dụng Ä‘ã phát thải gây ảnh hưởng xấu đến môi trường. Đây cÅ©ng là mặt hang sá»­ dụng rá»™ng rãi vá»›i lượng lá»›n tá»›i 15 triệu tấn/năm, nguy cÆ¡ gây ô nhiá»…m diện rá»™ng. Chính phủ đề xuất má»™i khung thuế rá»™ng, mức tối Ä‘a trong khung đề xuất 4.000 đồng/lít xăng, 2.000 đồng/lít dầu (tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng khoảng 25% giá bán hiện hành).

 

 

Than thì được xác định gây ô nhiá»…m trong quá trình đốt cháy, thải khí CO2, SO2 lá»›n vá»›i lượng tiêu thụ khoảng 30 triệu tấn/năm. Khung thuế dá»± kiến áp cho than tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng mức hiện nay: 6.000 - 30.000 đồng/tấn (tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng 1 - 5% giá bán) cÅ©ng nhằm hạn chế khai thác, sá»­ dụng tiết kiệm, dá»± phòng khi phải nhập khẩu than thời gian tá»›i.

 

Mặt hàng túi nhá»±a xốp được áp thuế “vọt” hÆ¡n (20.000 - 30.000 đồng/kg, tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng khoảng 100 - 150% giá bán hiện hành) nhằm hạn chế tối Ä‘a “nạn” phát miá»…n phí, tràn lan loại sản phẩm không thể phân huá»·, “đầu Ä‘á»™c” đất này.

 

Nhóm dung dịch HCFC trong công nghiệp làm lạnh, Ä‘iều hoà không khí là nguyên nhân chính làm suy giảm tầng ôzôn và gây hiệu ứng nhà kính mà hiện Việt Nam phải nhập khẩu 100%, được định mức thuế từ 1.000 - 5.000 đồng/kg (tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng 3 - 15% giá bán).

 

Nhóm thuốc bảo vệ thá»±c vật, do giá thành quá rẻ nên hiện bị lạm dụng, tạo dÆ° lượng tồn tại trong thá»±c phẩm, đất, nÆ°á»›c, không khí… Dá»± luật quy định mức thuế bảo vệ môi trường từ 500 - 3.000 đồng/kg thuốc tuỳ theo mức Ä‘á»™ gây ảnh hưởng xấu đến môi trường.

 

Chủ nhiệm UB tài chính - Ngân sách Phùng Quốc Hiển cho rằng nhiều ý kiến không tán thành việc xác định 5 nhóm hàng hoá áp thuế nhÆ° trên vì “vô tình” loại bỏ nhiều mặt hàng gây ô nhiá»…m khác (đặc biệt các loại hoá chất nhÆ° chất tẩy rá»­a, hạt níc…), không đảm bảo tính khái quát, công bằng của luật.

 

Các tiêu chí xây dá»±ng khung thuế theo luật cÅ©ng chÆ°a thuyết phục đại biểu, chÆ°a thống nhất. Theo Ä‘ó, mức trần khung thuế suất vá»›i xăng là 25% tính trên giá bán trong khi vá»›i than chỉ bằng 1%, túi xốp nhá»±a lại “vống” lên 100%... chÆ°a được lý giải vá»›i các tiêu chí cụ thể. Biên Ä‘á»™ khung thuế vá»›i từng nhóm hàng cÅ©ng được Ä‘ánh giá quá rá»™ng.

 

 

Biên Ä‘á»™ khung thuế vá»›i xăng dầu rá»™ng, mức trần 4.000 đồng/lít quá cao vì hiện giá xăng dầu Ä‘ã “gánh” nhiều loại thuế, phí, chiếm tá»›i hÆ¡n 40% giá thành. CÆ¡ quan thẩm tra dá»± án luật yêu cầu tính lại hợp lý để tránh đẩy giá bán xăng dầu, tác Ä‘á»™ng đến đời sống, khả năng kiềm chế lạm phát, duy trì cân đối kinh tế vÄ© mô.

 

CÅ©ng có ý kiến chỉ ra “nghịch lý” thuế vá»›i xăng từ 1.000 - 4.000 đồng, cao hÆ¡n thuế vá»›i dầu diezel 500 - 2.000 đồng trong khi sá»­ dụng xăng ít gây ô nhiá»…m hÆ¡n dầu.

 

Mức thuế vá»›i than lại được Ä‘ánh giá là ấn định sàn 6.000 đồng/tấn quá thấp, đề nghị thu hẹp biên Ä‘á»™ khung thuế, phân loại từng loại than dá»±a trên mức Ä‘á»™ gây ô nhiá»…m, đồng thời nâng cả mức trần và mức sản vá»›i loại nhiên liệu này.

 

Về việc phân chia nguồn thu thuế bảo vệ môi trường, UB tài chính ngân sách Ä‘ánh giá còn quá chung chung. Nguyên tắc phân chia giữa ngân sách TƯ và địa phÆ°Æ¡ng nhÆ°ng không làm rõ tá»· lệ phân chia, thẩm quyền phân chia và mục tiêu sá»­ dụng nguồn thu.

 

CÆ¡ quan thẩm tra “bác” quy định này, yêu cầu xét việc phân chia trên cÆ¡ sở quyền lợi của địa phÆ°Æ¡ng, nÆ¡i diá»…n ra hoạt Ä‘á»™ng sản xuất kinh doanh bị ô nhiá»…m để khắp phục hậu quả môi trường.

 

Đây là lần đầu tiên, dá»± án Luật thuế bảo vệ môi trường được trình ra Quốc há»™i.