- Tôi không dám khẳng định ngay là cÆ¡ chế má»›i thì xăng dầu sẽ tiếp tục má»™t giá hay nhiều giá. Tuy nhiên, tÆ°Æ¡ng lai, cÆ¡ chế má»›i thì chuyện giá xăng dầu sẽ khác. Nếu Nghị định ban hành, Thủ tÆ°á»›ng duyệt thì doanh nghiệp sẽ tá»± quyết định lấy giá của mình theo nguyên tắc  biến Ä‘á»™ng giá thành tăng hoặc giảm đến 7% so vá»›i giá bán lẻ hiện hành.

Bá»™ Tài chính sẽ không cần ra văn bản theo kiểu sau 3 ngày đăng ký giá nhÆ° hiện nay mà doanh nghiệp có thể tá»± Ä‘á»™ng Ä‘iều chỉnh giá của mình. NghÄ©a là, má»—i doanh nghiệp sẽ có giá khác nhau. 

Tôi hi vọng nay mai Nghị định ra, sẽ không có chuyện má»™t giá cứng nhÆ° hiện nay.

Nếu doanh nghiệp tăng nhanh, tăng mạnh nhÆ°ng giảm giá chậm thì sẽ có cÆ¡ chế nào để giám sát việc này, thÆ°a ông?

- Đấy cÅ©ng là Ä‘iều mà tôi Ä‘ang lo. Xăng dầu nói là buông ra nhÆ°ng thá»±c chất, Bá»™ Tài chính sẽ không thể bỏ hẳn được. Chúng tôi sẽ phải giám sát giá hàng ngày, so sánh theo dõi việc Ä‘iều chỉnh giá bán lẻ của họ. Nếu họ tăng quá mức thì Bá»™ sẽ thổi còi. Tuy nhiên, quyền tá»± quyết của doanh nghiệp cÅ©ng có chừng má»±c thôi. 

Giả dụ biến Ä‘á»™ng giá tăng trên 12% so vá»›i giá bán lẻ thì họ cÅ©ng không thể tá»± định mức tăng giá được. Đến ngưỡng Ä‘ó là phải áp dụng biện pháp bình ổn rồi. Có thể giá phải giữ và Nhà nÆ°á»›c sẽ hạ thuế.CÆ¡ chế theo dá»± thảo Nghị định má»›i sẽ là khả dÄ© nhất bây giờ.

ThÆ°a ông, hiện nay, việc Ä‘iều chỉnh thuế xăng dầu vá»›i khung rá»™ng tá»›i tận 40%, khiến doanh nghiệp kêu khó chủ Ä‘á»™ng kinh doanh, ảnh hưởng việc quyết định giảm giá của họ. Phần can thiệp vào giá xăng dầu nhÆ° vậy là quá lá»›n. Ông lý giải thế nào về Ä‘iều này?

- Quả thật, tất cả các thuế khác không thay đổi mấy nhÆ°ng má»—i thuế nhập khẩu xăng dầu thay đổi liên tục. Tôi cÅ©ng phải công nhận là chính sách thuế hiện nay Ä‘ang gây khó khăn cho doanh nghiệp. 

Tuy nhiên, ở Việt Nam, thuế nhập khẩu xăng dầu không chỉ là nguồn thu cho ngân sách Nhà nÆ°á»›c mà nó còn là công cụ để Ä‘iều tiết giá nữa.

Đúng là có chuyện, doanh nghiệp nhập hàng, tính ra tưởng là lãi nhÆ°ng bất ngờ thuế tăng trÆ°á»›c khi tàu hàng về, tính ra lại lá»—. Tuy nhiên, ngược lại, chính các doanh nghiệp cÅ©ng được hưởng lời khi Nhà nÆ°á»›c vẫn giảm thuế linh hoạt. 

Đã có lúc, khi giá xăng dầu trong nÆ°á»›c không thể cho tăng được nữa, thì Nhà nÆ°á»›c phải chấp nhận thuế nhập khẩu xăng dầu bằng 0%. Dù sao nay mai, thuế sẽ phải tính sao cho ổn định hÆ¡n.

Nhiều người cho rằng, tá»· trọng thuế, phí đối vá»›i xăng dầu ở Việt Nam cao hÆ¡n nhiều nÆ°á»›c. Ông giải thích sao về Ä‘iều này?

- Họ nói thế thì tôi thấy rất ngạc nhiên. Má»—i nÆ°á»›c, mặt hàng xăng dầu đều xoay quanh 4 loại thuế: thuế nhập khẩu, tiêu thụ đặc biệt, VAT và thuế môi trường, ở mình là phí xăng dầu. 

Ví dụ quí I, ở Đức, tổng thuế trong xăng chiếm tá»›i 91%, trong giá dầu là 67%, Hà Lan, thuế chiếm 86,6% trong giá xăng,  56,13% trong gía dầu. Ở Anh, tá»· trọng này là 85,8% đối vá»›i xăng, 78% đối vá»›i dầu. Các nÆ°á»›c lân cận nhÆ° Trung Quốc, thuế trong xăng cÅ©ng chiếm 53,8%, dầu là 44,14%. Philippines,tá»· trọng Ä‘ó trong xăng là  54,4%, dầu là 14,4%... Còn ở ta, tá»· trọng thuế trong giá xăng hiện là 54,4% xăng, dầu là 41,851%.

So sánh thế thì thấy rõ, thuế phí của mình thấp hÆ¡n rất nhiều nÆ°á»›c. Tuy nhiên, tôi không  có ý chứng minh Việt Nam thu thuế thấp hÆ¡n mà chỉ muốn nhấn mạnh rằng, thuế xăng dầu ở Việt Nam là nguồn thu lá»›n và đồng thời, cÅ©ng lại là công cụ Ä‘iều tiết về giá. 

ThÆ°a ông, trong cÆ¡ chế má»›i về kinh doanh xăng dầu, liệu giá xăng có thá»±c sá»± lên, xuống nhịp nhàng theo thá»±c tế thị trường?

- Để  có má»™t thị trường xăng dầu hoàn chỉnh, có rất nhiều yếu tố. NhÆ°ng có hai thứ vô cùng quan trọng ở ngành xăng dầu Việt Nam cần giải quyết trÆ°á»›c hết là hệ thống mạng lÆ°á»›i phân phối phải đảm bảo yếu tố kinh tế thị trường và các chính sách mà trong Ä‘ó giá chỉ là má»™t yếu tố cÆ¡ bản.

Giá không phải là tất cả. Mọi người nhiều khi chỉ mải để ý giá quá nhiều trong khi giá không phải là căn nguyên của những bất hợp lý trên thị trường xăng dầu hiện nay.

Nếu không có hệ thống phân phối để đảm bảo các yếu tố kinh tế thị trường thì mọi cÆ¡ chế chính sách cho xăng dầu chỉ là xây nhà trên cát thôi.

Tuy vậy, đừng kỳ vọng rằng mọi thứ tuyệt đối hoá vì chúng ta Ä‘i theo cÆ¡ chế thị trường nhÆ°ng có sá»± quản lý của Nhà nÆ°á»›c. Qua má»™t thời gian dài bao cấp, giờ Việt Nam chuyển xăng dầu sang thị trường chỉ từ năm 2007 nên không thể bằng nhÆ° các nÆ°á»›c Ä‘ã có nền kinh tế thị trường mấy trăm năm.