Bá»™ Tài chính vừa có văn bản yêu cầu doanh nghiệp (DN) kinh doanh xăng dầu đầu mối chÆ°a tăng giá bán lẻ mặt hàng này. Điều này thể hiện Ä‘úng tinh thần của Nghị định 84 về kinh doanh. Nhà nÆ°á»›c chÆ°a bao giờ buông lỏng quản lý giá xăng dầu. Ông Nguyá»…n Cẩm Tú, Thứ trưởng Bá»™ Công thÆ°Æ¡ng, nhấn mạnh nhÆ° trên tại tọa Ä‘àm về cÆ¡ chế Ä‘iều hành giá xăng dầu ngày 24-3 do Cổng thông tin Ä‘iện tá»­ của Chính phủ tổ chức.

Tăng giá xăng là hợp lý?

Ông Tú khẳng định lại: Nếu DN lá»— thì nhà nÆ°á»›c sẽ có các biện pháp khác nhau để há»— trợ DN, chẳng hạn giảm thuế nhập khẩu, tạm ngÆ°ng trích quỹ bình ổn giá xăng dầu… Chính phủ yêu cầu DN phải có biện pháp tiết giảm chi phí, nếu lá»— thì báo cáo để liên bá»™ Tài chính-Công thÆ°Æ¡ng có biện pháp xá»­ lý.

Ông Tú cho rằng cÆ¡ chế Ä‘iều hành giá xăng dầu vẫn chÆ°a có gì phải Ä‘iều chỉnh. Thời gian qua DN Ä‘ã Ä‘iều chỉnh giá theo Ä‘úng quy định, dù thời Ä‘iểm Ä‘iều chỉnh giá xăng gần Ä‘ây nhất là vào mùng 8 tết - được xem là nhạy cảm. NhÆ°ng “chúng ta sẽ phải làm quen vá»›i việc Ä‘iều chỉnh này”. Ông Tú so sánh: “Tôi xin lấy ví dụ là gạo. Nếu không có gạo ăn thì tác Ä‘á»™ng cÅ©ng rất lá»›n nhÆ°ng từ lâu chúng ta Ä‘ã quen dần vá»›i giá gạo theo thị trường. Điều Ä‘ó khiến thị trường không bị sốc. Qua Ä‘ó cho thấy chúng ta cần phải quen việc giá xăng, dầu tăng cÅ©ng nhÆ° là giá gạo lên” (?).

Nói về vai trò giám sát DN Ä‘iều chỉnh giá, Cục phó Cục Quản lý giá, bà Nguyá»…n Thanh HÆ°Æ¡ng, cÅ©ng khẳng định: “Chúng tôi Ä‘ã lấy ý kiến Bá»™ Công thÆ°Æ¡ng, kể cả Vụ Thị trường trong nÆ°á»›c và Cục Quản lý cạnh tranh, Ä‘i đến thống nhất rằng sá»± Ä‘iều chỉnh là hợp lý. Chúng tôi Ä‘ã báo cáo lãnh đạo hai bá»™ chấp nhận phÆ°Æ¡ng án giá của DN”.

Thá»±c tế, Petrolimex Ä‘ang chiếm Æ°u thế thị phần xăng dầu trên thị trườn. Ảnh: HTD

Petrolimex “không Ä‘á»™c quyền”

Liên quan đến Ä‘iều mà dÆ° luận thường băn khoăn là sá»± “Ä‘á»™c quyền” của Petrolimex, theo ông Tú, má»™t nền kinh tế thị trường bao giờ cÅ©ng có sá»± tích tụ trong bất kỳ lÄ©nh vá»±c nào, không riêng xăng dầu. “Điều này làm cho các DN ngày càng lá»›n dần lên. Điều quan trọng là không cho DN chiếm thị phần lá»›n lợi dụng địa vị thống trị của mình để ngăn cản sá»± cạnh tranh công bằng vá»›i các DN khác… Bản thân Petrolimex nằm dÆ°á»›i sá»± quản lý chặt chẽ của nhà nÆ°á»›c. ChÆ°a bao giờ DN này có thể sá»­ dụng quyền, lợi thế của mình để gây ảnh hưởng tá»›i cạnh tranh thị trường” - ông Tú khẳng định.

Theo ông Tú, trong tổng số 10.000 cây xăng trên toàn quốc, số cây xăng của Petrolimex chỉ chiếm gần 20%. Petrolimex cÅ©ng chỉ chiếm khoảng 40% số đại lý trên thị trường. NhÆ° vậy, so vá»›i hệ thống bán lẻ, Petrolimex chỉ có Æ°u thế trên 20% thị trường. Các đại lý có quyền ký vá»›i Ä‘Æ¡n vị xăng dầu khác nếu các Ä‘Æ¡n vị này tạo Ä‘iều kiện thuận lợi cho họ. “Ở Ä‘ây chúng ta cạnh tranh công bằng. Còn nếu có DN không cạnh tranh nổi việc ký vá»›i các đại lý thì DN phải tá»± hỏi tại sao mình không làm được Ä‘iều Ä‘ó” - ông Tú phân tích.

Ông Bùi Ngọc Bảo, Tổng Giám đốc Petrolimex, phân trần thêm: Tỉ trọng thị trường của Petrolimex không phải là đều nhau ở các vùng. Ở các vùng có cạnh tranh cao nhÆ° Hà Ná»™i hoặc TP.HCM thì thị phần của Petrolimex chỉ trên dÆ°á»›i 40%. NhÆ°ng ở SÆ¡n La, Lai Châu, Tây Nguyên thì có nÆ¡i thị phần lại gần nhÆ° 100%. “Ở Ä‘ó, chúng tôi chủ yếu thá»±c hiện nhiệm vụ chính trị, chi phí không đủ để cho các DN có lãi”.

“Chỉ chiếm Æ°u thế thôi”

Ông Tú cho rằng nếu lấy số liệu bán ra của Petrolimex xem xét sẽ thấy trong Ä‘ó Ä‘a phần xăng dầu bán cho các DN, phân phối cho hệ thống đại lý, tổng đại lý đều là cạnh tranh công bằng. “Petrolimex chỉ lợi thế là có khoảng trên 25% tá»± bán thông qua hệ thống của mình. NhÆ° vậy, ta chỉ có thể nói Petrolimex có Æ°u thế hÆ¡n các Ä‘Æ¡n vị khác trong má»™t số lÄ©nh vá»±c mà thôi”.

Tuy nhiên, ông Tú đặt câu hỏi: “Vá»›i tỉ trọng 60% bán trên thị trường, nếu Petrolimex tăng giá mà các Ä‘Æ¡n vị khác không tăng, ai sẽ thiệt hại? Đương nhiên các Ä‘Æ¡n vị không tăng giá được lợi vì họ lập tức chiếm hết thị phần, đại lý của Petrolimex”.

NhÆ° vậy, xem nhÆ° thứ trưởng Ä‘ã gián tiếp thừa nhận sá»± chiếm lÄ©nh thị trường của Petrolimex!