Khi nhiều cá thể, Ä‘Æ¡n vị cùng hùn hạp về tài chính để giải quyết các bài toán chung thì các Ä‘Æ¡n vị, cá thể cần tuân thủ ít nhất ba nguyên tắc: hợp lý, minh bạch và cam kết. Việc bá»™ Giao thông vận tải chọn phÆ°Æ¡ng án thu phí đối vá»›i phÆ°Æ¡ng tiện sá»­ dụng đường bá»™ làm người tiêu dùng phải trả thêm 1.000 đồng cho má»—i lít xăng, còn má»™t vài Ä‘iều cần bàn thêm.

Không loại trừ phí chồng phí

Thu phí đối vá»›i phÆ°Æ¡ng tiện sá»­ dụng đường bá»™ làm người tiêu dùng phải trả thêm 1.000 đồng cho má»—i lít xăng. Ảnh: L.Q.Nhật

Việc thu phí 1.000Ä‘ cho má»—i lít xăng khi dùng phÆ°Æ¡ng tiện cÆ¡ giá»›i di chuyển trên đường bá»™ còn nhiều Ä‘iều bất hợp lý. Thứ nhất, má»™t số con đường X1, X2 do các chủ đầu tÆ° là tÆ° nhân Ä‘ã xây dá»±ng. Các phÆ°Æ¡ng tiện cÆ¡ giá»›i khi qua các con đường này phải Ä‘óng phí cho chủ đầu tÆ°, nay lại phải Ä‘óng phí má»™t lần nữa qua xăng dầu khi di chuyển cùng má»™t Ä‘oạn đường X1, X2. NghÄ©a là Ä‘óng phí đến hai lần.

Thứ hai, má»™t số con đường M1, M2 do Nhà nÆ°á»›c và nhân dân cùng bỏ tiền ra xây dá»±ng. Các phÆ°Æ¡ng tiện cÆ¡ giá»›i khi Ä‘i qua M1, M2 lại phải Ä‘óng phí qua xăng dầu. NghÄ©a là lại Ä‘óng phí chồng phí. Và, má»™t số cá nhân mua xăng dầu cho các thiết bị không phải là phÆ°Æ¡ng tiện cÆ¡ giá»›i hoạt Ä‘á»™ng, nhÆ° máy phát Ä‘iện, máy bÆ¡m nÆ°á»›c cÅ©ng phải Ä‘óng thuế đường bá»™. Hoàn toàn vô lý. Cuối cùng, vì sao cần thu má»™t lít xăng là 1.000Ä‘ chứ không phải là 500Ä‘ hay 2.000Ä‘?

Bá»™ Giao thông vận tải cho rằng các nÆ°á»›c châu Âu Ä‘ã áp dụng từ lâu vấn đề thu phí này. Vậy khi so sánh việc thu phí đường bá»™ qua tiền xăng tại sao bá»™ không so sánh thêm các yếu tố khác nhÆ° chất lượng đường bá»™, sá»± an ninh, các tiện nghi của những con đường giữa Việt Nam và châu Âu?

Ai giám sát tổng thu 6.000 tỉ đồng?

Ngoài những bất hợp lý kể trên, má»™t số vấn đề sau cÅ©ng cần được minh bạch hoá. Người dân Ä‘ã Ä‘óng nhiều khoản thuế cho Nhà nÆ°á»›c, tiền thuế này thá»±c sá»± Ä‘ã chi cho các mục nào, chi bao nhiêu, Ä‘Æ¡n vị nào kiểm tra Ä‘á»™c lập và tại sao không chi để nâng cao chất lượng đường bá»™.

Bá»™ Giao thông vận tải Æ°á»›c tính sẽ thu được khoảng 6.000 tỉ đồng qua phÆ°Æ¡ng án này. Vậy số tiền này do ai quản lý, ai kiểm tra, cách đấu thầu, chọn thầu và được dùng vào những hạng mục nào? Vậy, bá»™ Giao thông vận tải có cam kết gì khi Ä‘ã thu được khoản này mà chất lượng đường bá»™ người dân vẫn thấy không thay đổi sau 2, 3, 4 năm, thậm chí còn tệ Ä‘i.

Gánh vác vá»›i những khó khăn của đất nÆ°á»›c là nghÄ©a vụ thiêng liêng của má»—i công dân, nhÆ°ng sá»± Ä‘óng góp ấy cần chuyển giao cho những Ä‘Æ¡n vị, cá nhân tài đức. Vá»›i má»™t dá»± án thu vào 6.000 tỉ đồng má»—i năm mà chỉ dá»±a vào hai câu lập luận “các nÆ°á»›c trên thế giá»›i đều làm vậy và các nÆ°á»›c châu Âu Ä‘ã làm từ lâu” thì e rằng bá»™ Giao thông vận tải khó thu phục lòng người.

SGTT