Đã là kinh tế thị trường thì các doanh nghiêÌ£p phải kinh doanh mà khi  kinh doanh thì mục tiêu là  phải kiếm lời vì kinh doanh không tránh được quy luâÌ£t giản dị là câÌ€n có  vốn và lợi nhuâÌ£n.

Khi phân tích kết quả của quá trình Ä‘âÌ€u tÆ° kinh doanh của doanh nghiêÌ£p  thì nếu có lợi nhuâÌ£n ắt doanh nghiêÌ£p phát triển  hoặc thua lỗ thì dẫn Ä‘ến phá sản. NhÆ°ng bài toán phân chia trách nhiêÌ£m vêÌ€ tài sản ở cả hai tình huống này của tâÌ£p Ä‘oàn kinh tế nhà nÆ°á»›c Ä‘ang không có hoặc có mà không rõ ràng? Dẫn Ä‘ến nhiêÌ€u thắc mắc của nhân dân và làm giảm niêÌ€m tin của nhân dân từ  nhiêÌ€u cách giải quyết không hợp  lý nhÆ°ng không có cách nào khác tốt hÆ¡n vì chÆ°a có chế tài?  

Mối liên kết giữa quyêÌ€n và nghÄ©a vụ của kinh tế tâÌ£p Ä‘oàn nhà nÆ°á»›c Ä‘ang rất mÆ¡ hôÌ€ và không theo quy luâÌ£t phát triển kinh tế và cÅ©ng không theo quy luâÌ£t kinh doanh nào cả mà ngay từ Ä‘âÌ€u nó được sinh ra đã có mâÌ€m mống của sá»± không rõ ràng vêÌ€ quyêÌ€n sở hữu khối tài sản đó là ai? Trách nhiêÌ£m bảo tôÌ€n và phát triển khối tài sản này Ä‘ang vô hÆ°á»›ng? 

Là nhà nÆ°á»›c Æ° vâÌ£y thì nhà nÆ°á»›c giao cho ”TâÌ£p Ä‘oàn kinh tế nhà nÆ°á»›c” họ  quản lý và kinh doanh khối tài sản ấy thì họ có quyêÌ€n lợi và trách nhiêÌ£m gì?  hay nói cách khác họ có quyêÌ€n thay mặt nhà nÆ°á»›c định Ä‘oạt khối tài sản đó không? Nếu có thì chế tài nhÆ° thế nào? Khi họ mang vêÌ€ lợi nhuâÌ£n và ngược lại khi họ bị thua lỗ và phá sản? 

Đã là kinh tế thị trường thì  Ä‘ôÌ€ng vốn thả vào kinh doanh bắt buôÌ£c phải kiếm lời nếu không có lợi nhuâÌ£n thì chắc chắn là thua lỗ và phá sản? VâÌ£y ta định hÆ°á»›ng giải quyết vấn Ä‘êÌ€ hâÌ£u của kinh doanh này ra sao Ä‘ối vá»›i mô hình tâÌ£p Ä‘oàn kinh tế nhà nÆ°á»›c mà làm sao giải quyết được khi không biết cái Ä‘âÌ€u vào là của ai thì cái Ä‘âÌ€u ra chắc cÅ©ng là “không ai cả”.

Vì vâÌ£y xét theo luâÌ£t kinh doanh thì khoản tiêÌ€n 3.500 tá»· đồng mà  Chủ tịch Há»™i đồng Thành viên Tập Ä‘oàn Dầu khí Việt Nam (Petro Vietnam) Đinh La Thăng Ä‘ã cho biết không phải là vốn ngân sách là đúng vì Ä‘ấy là lợi nhuâÌ£n của kết quả kinh danh mà tâÌ£p Ä‘oàn này Ä‘em lại  của năm hoạch toán tài chính  2010 và tái Ä‘âÌ€u tÆ° cho kế hoạch tài chính kinh doanh của tâÌ£p Ä‘oàn cho năm sau 2011 Ä‘iêÌ€u đó là Ä‘Æ°Æ¡ng nhiên nếu nhÆ° khi giao vốn cho tâÌ£p Ä‘oàn kinh doanh mà nhà nÆ°á»›c không yêu câÌ€u phải nôÌ£p vêÌ€ ngân sách nhà nÆ°á»›c khoản lãi suất nhất định theo quy chế thể chế tài chính hoặc là yêu câÌ€u tâÌ£p Ä‘oàn phải nôÌ£p bao nhiêu phâÌ€n trăm lợi nhuâÌ£n vêÌ€ ngân sách nhà nÆ°á»›c.

NhÆ°ng nếu xét vêÌ€ quyêÌ€n sở hữu tài sản thì khoản tiêÌ€n  3.500 tá»· tái Ä‘âÌ€u tÆ° cho tâÌ£p Ä‘oàn năm 2011 đó là của nhà nÆ°á»›c vì tâÌ£p Ä‘oàn kinh doanh bằng vốn của nhà nÆ°á»›c?

VâÌ£y thì rất bất công xét vêÌ€ mặt khách quan thì vấn Ä‘êÌ€ hiêÌ£u quả trong kinh doanh của tâÌ£p Ä‘oàn kinh tế nhà nÆ°á»›c mà nhà nÆ°á»›c sở hữu 100% vốn thì lãi nhà nÆ°á»›c hưởng lỗ nhà nÆ°á»›c chịu còn tâp Ä‘oàn sẽ không có trách nhiêÌ£m gì khi thua lỗ mà cÅ©ng chẳng có quyêÌ€n lợi gì khi phát triển và có lợi nhuâÌ£n? 

Điển hình là vụ Vinashin thua lỗ Ä‘ến 86.000.tá»· Ä‘ôÌ€ng nhÆ°ng biết quy trách nhiêÌ£m vêÌ€ tài sản cho ai trong tâÌ£p Ä‘oàn mà chỉ quy trách nhiêÌ£m vêÌ€ thiếu tinh thâÌ€n  trách nhiêÌ£m trong quản lý mà thôi.

Do vâÌ£y viêÌ£c 3.500 tá»· mà  Tập Ä‘oàn Dầu khí Việt Nam (Petro Vietnam) được tái cấp vốn năm 2011 là Ä‘Æ°Æ¡ng nhiên và có thể nói không phải chỉ có (Petro Vietnam) mà các tâÌ£p Ä‘oànkinh tế nhà nÆ°á»›c khác mà kinh doanh có lợi nhuâÌ£n chắc chắn cÅ©ng sẽ được hưởng nhÆ° vây? Nếu nhÆ° không có quy định bắt buôÌ£c vêÌ€ tài chính khi giao vốn và trách nhiêÌ£m vêÌ€ tài chính Ä‘ến cùng vá»›i hiêÌ£u quả kinh doanh Ä‘ối vá»›i tâÌ£p Ä‘oàn nói chung và vá»›i cá nhân, tâÌ£p thể  sá»­ dụng nguôÌ€n vốn nhà nÆ°á»›c.

Nếu áp dụng luâÌ£t doanh nghiêÌ£p vào hình thức “TâÌ£p Ä‘oàn kinh tế nhà nÆ°á»›c “ thì  theo lời Chủ tịch Petro Vietnam và  trên thá»±c tế, tập Ä‘oàn này ngoài việc hoạt Ä‘á»™ng theo Luật Doanh nghiệp còn phải tuân thủ Luật Dầu khí đó là Ä‘iêÌ€u bình thường vì (Petro Vietnam)  cÅ©ng là môÌ£t doanh nghiêÌ£p  và hoạt Ä‘ôÌ£ng trong lÄ©nh vá»±c  nào thì chịu chi phối của luâÌ£t ngành đó nhÆ°ng theo  (Petro Vietnam)  thì  còn có quy chế quản lý tài chính riêng theo nghị định của Chính phủ ban hành. NhÆ° vâÌ£y Petro Vietnam lại không được hưởng đầy đủ những Ä‘iều kiện của má»™t doanh nghiệp bình thường thì theo đó sẽ cÅ©ng không có nghÄ©a vụ trách nhiêÌ£m Ä‘âÌ€y đủ bình thường Ä‘ối vá»›i Ä‘ôÌ€ng vốn chăng? Câu hỏi này chỉ có thể được giải phẫu khi và chỉ khi xác định rõ trách nhiêÌ£m và nghÄ©a vụ của tâÌ£p Ä‘oàn vá»›i Ä‘ôÌ€ng vốn kinh doanh, NhÆ° vâÌ£y xét vêÌ€ mặt thá»±c tế thì tái Ä‘âÌ€u tÆ° 3.500 tá»· cho hoạt Ä‘ôÌ£ng kinh doanh của tâÌ£p Ä‘oàn DâÌ€u khí  (Petro Vietnam)   nhÆ° hiêÌ£n nay là Ä‘Æ°Æ¡ng nhiên vì nếu không thì sẽ phân bổ nhÆ° thế nào khi không có chế tài trách nhiêÌ£m vá»›i hiêÌ£u quả kinh doanh của các tâÌ£p Ä‘oàn “ Lỗ cÅ©ng nhÆ° lãi “ mà thôi?.

Vì vâÌ£y Ä‘ể giải quyết tâÌ£n gốc của bài toán kinh doanh là xác định nguôÌ€n vốn và hiêÌ£u quả của viêÌ£c sá»­ dụng nguôÌ€n vốn tức câÌ€n xác định rõ ràng quyêÌ€n lợi và nghÄ©a vụ của tâÌ£p thể và cá nhân vêÌ€ tài sản trong mô hình kinh tế tâÌ£p Ä‘oàn.

Giao cho TâÌ£p Ä‘oàn nguôÌ€n vốn nếu tâÌ£p Ä‘oàn Ä‘âÌ€u tÆ° kinh doanh có lãi thì được hưởng là bao nhiêu? Khoản bắt buôÌ£c khi giao nguôÌ€n vốn nhà nÆ°á»›c Ä‘âÌ€u tiên phải tính Ä‘ến trả được gốc và lãi là bao nhiêu còn lợi nhuâÌ£n thì tâÌ£p Ä‘oàn được hưởng bao nhiêu %. Theo đó nếu TâÌ£p Ä‘oàn kinh doanh thua lỗ thì trách nhiêÌ£m vêÌ€ tài chính phải chịu là bao nhiêu % số lỗ.

Nếu ta quy định được quyêÌ€n và trách nhiêÌ£m của từng tâÌ£p thể, cá nhân của tâÌ£p Ä‘oàn kinh tế  vêÌ€ trách nhiêÌ£m tài chính nhÆ° vâÌ£y thì nhân dân, hay các đại biểu của dân không ai thắc mắc gì vêÌ€ viêÌ£c tái cấp vốn hay viêÌ£c  nhà nÆ°á»›c phải  ghánh chịu vêÌ€ tài chính  hoàn toàn vêÌ€ viêÌ£c  thua lỗ của các tâÌ£p Ä‘oàn mà Vinahsin là môÌ£t ví dụ.

NhÆ° vâÌ£y xét vêÌ€ mặt lý thì nếu cách quản lý tài chính của nhà nÆ°á»›c vá»›i các tâÌ£p Ä‘oàn kinh tế nhà nÆ°á»›c nhÆ° hiêÌ£n nay thì vấn Ä‘êÌ€ Chính phủ tái cấp vốn hay tái Ä‘âÌ€u tÆ° 3.500 tá»· cho (Petro Vietnam) năm 2011 là Ä‘Æ°Æ¡ng nhiên  mà vẫn làm nhÆ° vâÌ£y vì có phÆ°Æ¡ng án nào khả quan và đúng đắn hÆ¡n Ä‘âu khi nguôÌ€n vốn Ä‘âÌ€u tÆ° cho các tâÌ£p Ä‘oàn  chÆ°a xác định trách nhiêÌ£m của hiêÌ£u quả  kinh doanh.

“Chừng nào chÆ°a rõ ràng, chừng ấy phải trả giá “ đó là quy luâÌ£t của kinh tế  đã là kinh doanh phải kiếm lời và “ăn cho” nhÆ°ng “buôn so” má»›i có hiêÌ£u quả khi kinh doanh.

Nguồn:Tamnhin