Do thá»i Ä‘iểm hạn chót quyết định trong Ä‘àm phán hạt nhân giữa phÆ°Æ¡ng Tây và Iran vá» chÆ°Æ¡ng trình hạt nhân cảu Tehran Ä‘ang hiện ra, các chuyên gia cảnh bảo rằng má»™t hiệp Æ°á»›c được kí kết có thể sẽ gây sức ép nguồn cung thừa mạnh hÆ¡n nữa vào thị trÆ°á»ng dầu toàn cầu.
Äại diện từ các nÆ°á»›c Mỹ, Anh, Pháp, Äức, Nga và Trung Quốc Ä‘ã gặp nhau vào hôm qua c2ung vá»›i các quan chức của Iran tại khách sạn Beau-Rivage Palace ở Lausanne, Thụy SÄ©. Chỉ vá»›i gợi ý vá» khả năng của má»™t hiệp Æ°á»›c Ä‘ã gây sức ép lên thị trÆ°á»ng dầu, vá»›i West Texas Intermediate (WTI) giảm 1.6% ở mức 48.08usd/thùng lúc 9.00 giá» sáng theo giá» London, và Brent giảm còn 55.93usd/thùng.
Xangdau.net nêu báºt dÆ°á»›i Ä‘ây những Ä‘iểm mấu chốt xung quanh hiệp định tiá»m năng vá»›i Iran cÅ©ng nhÆ° hiệp Æ°á»›c này có thể ảnh hưởng nhÆ° thế nào đến dầu thô vốn Ä‘ang giảm Ä‘áng kể từ giữa tháng 06 năm ngoái.
Hiệp Æ°á»›c này là gì?
Các vòng Ä‘àm phán là kết quả của má»™t bế tắc kéo dài suốt 12 năm giữa Há»™i đồng Bảo an LHQ và quốc gia Trung Äông này. Các lệnh cấm váºn được áp đặt lên Iran vào năm 2006 khi cÆ¡ quan này không thể ngăn chặn chÆ°Æ¡ng trình làm giàu uranium mà Há»™i đồng Bảo an cho rằng vá»›i mục Ä‘ích phát triển và xây dá»±ng hệ thống vÅ© khí hạt nhân. Iran Ä‘ã nhiá»u lần lên tiếng bác bá» cáo buá»™c này, tuy nhiên, nÆ°á»›c này hiện Ä‘ang tìm cách để chấm dứt các lệnh phạt Ä‘ang ngăn chặn việc nháºp khẩu và xuất khẩu các váºt liệu hạt nhân nhạy cảm cÅ©ng nhÆ° Ä‘óng băng tài sản của những cá nhân liên quan đến chÆ°Æ¡ng trình này.
Trong khi Ä‘ó các cÆ°á»ng quốc trên thế giá»›i Ä‘ang ná»— lá»±c nhằm đạt được má»™t giải pháp hòa bình nhằm ngăn ngừa Iran xây dá»±ng vÅ© khí hạt nhân cÅ©ng nhÆ° hạn chế quá trình làm giàu uranium, nhÆ°ng đồng thá»i cÅ©ng cho phép quốc gia Cá»™ng hòa Hồi giáo này tham gia vào cá»™ng đồng quốc tế và dỡ bá» các lệnh cấm váºn.
Liệu sẽ có má»™t thá»a thuáºn khung trong hôm nay?
Vá»›i hạn chót trong ngày hôm nay, thứ Ba 31/03, các vòng Ä‘àm phán Ä‘ang ở trong má»™t giai Ä‘oạn chủ chốt và rất có thể hiện Ä‘ang tiếp tục diá»…n ra. Tuy nhiên, vá»›i rất nhiá»u trở ngại có thể có, nhiá»u chuyên gia cho rằng cÆ¡ há»™i thành công cho má»™t định khung thì rất khó để biết được kết quả.
Tuy nhiên, Michael Wittner, giám đốc bá»™ pháºn nghiên cứu dầu thô toàn cầu tại Societe Generale, thì tá» ra lạc quan hÆ¡n má»™t chút. Trong má»™t báo cáo nghiên cứu ngắn Ä‘Æ°a ra ngày hôm qua, ông cho rằng có 70% cÆ¡ há»™i thành công. Seth Kleinman, giám đốc chiến lược năng lượng tại Citi Group khả năng thành công của má»™t hiệp Æ°á»›c toàn diện “Ä‘ang gia tăng Ä‘áng kể.”
Dầu thô sẽ giảm bao nhiêu?
Theo ông Wittner giá dầu thô Ä‘ang giảm trong bối cảnh dá»± Ä‘oán má»™t hiệp Æ°á»›c sẽ đạt được, nhÆ°ng có thể nó sẽ có má»™t đợt phản ứng giảm tạm thá»i khoảng 5usd nếu nhÆ° hiệp Æ°á»›c này cuối cùng cÅ©ng được kí kết.
Tuy nhiên, không có tín hiệu rõ ràng cho thấy Ä‘à di chuyển xuống thấp hÆ¡n này sẽ kéo dài trong bao lâu. Ông Kleinman của Citi đồng tình vá»›i nháºn định rằng Ä‘ây có thể chỉ là “má»™t đợt giảm giá ngắn hạn tạm thá»i trên thị trÆ°á»ng.”
Trong Ä‘iá»u kiện nguồn cung, sẽ không có gì cụ thể sẽ xảy ra cho đến khi má»™t hiệp Æ°á»›c cuối cùng được kí kết vào đầu tháng 06 năm nay. Theo Wittner, nếu cấm váºn được tháo bá» trong thá»i gian Ä‘ó, khoảng 30 triệu thùng dầu từ Iran có thể sẽ chảy vào thị trÆ°á»ng tiêu thụ Ä‘ã quá bão hòa.
Thêm vào Ä‘ó, Iran – má»™t thành viên của OPEC – trÆ°á»›c Ä‘ó Ä‘ã tuyên bố rằng nÆ°á»›c này có thể nâng mức xuất khẩu thêm 1 triệu thùng/ngày nếu nhÆ° các án phạt được dỡ bá».
Trong bản báo cáo Wittner viết: “Äiểm mấu chốt là, bên cạnh nguyên nhân tâm lí thị trÆ°á»ng, chúng tôi tin rằng dầu thô Iran sẽ không trở thành má»™t vấn Ä‘á» lá»›n cho thị trÆ°á»ng dầu, từ má»™t viá»…n cảnh cÆ¡ sở, cho đến cuối năm 2015 hoặc nhiá»u khả năng hÆ¡n là 2016.”
Trở ngại ngăn chặn hiệp định được kí kết?
Má»™t loạt các khó khăn Ä‘ã xuất hiện trong cuối tuần qua vẫn cần được giải quyết.
Má»™t là liệu Iran sẽ váºn chuyển nhiên liệu hạt nhân ra khá»i lãnh thổ hay là không, nhiá»u khả năng có thể sẽ được giữa tại Nga. Các quan ngại khác gồm các lệnh cấm được dỡ bá» sẽ mất bao lâu, khối lượng uranium mà Iran được phép sản xuất, những nghiên cứu hạt nhân và phát triển nó sẽ được thá»±c hiện trong các giai Ä‘oạn sau của hiệp định và mức Ä‘á»™ minh bạch của nó sẽ nhÆ° thế nào trong quá trình thanh tra.
Äồng thá»i cÅ©ng có những quan Ä‘iểm khác biệt vá» thá»i hạn hiệp Æ°á»›c này sẽ kéo dài trong bao lâu, có những nguồn tin cho biết hiệp Æ°á»›c này có thể 10-15 năm trên bàn Ä‘àm phán.
Ai không mong chá» Ä‘iá»u này?
Israel. Quốc gia này nhìn thấy rằng má»™t Iran trang bị vÅ© khí hạt nhân chính là mối nguy hại chủ chốt cho an ninh của nÆ°á»›c này, bất chấp việc Iran bác bá» cáo buá»™c Tehran muốn sá» dụng uranium trong vÅ© khí của mình.
Thủ tÆ°á»›ng Israel, Benjamin Netanyahu Ä‘ã cảnh báo trong cuối tuần trÆ°á»›c rằng hiệp Æ°á»›c tiá»m năng này tồi tệ hÆ¡n những gì mà Jerusalem Ä‘ã lo sợ, và Bá»™ trưởng Quốc phòng Moshe Ya'alon thì cho rằng nó sẽ là “không gì hÆ¡n má»™t tấn bi kịch cho các chính thể ôn hòa tại khu vá»±c Trung Äông cÅ©ng nhÆ° phần còn lại của thế giá»›i phÆ°Æ¡ng Tây”, theo tá» The Times of Israel.
Äảng Cá»™ng hòa đồng tình vá»›i quan Ä‘iểm vá»›i Israel cÅ©ng Ä‘ã nhấn mạnh mối lo ngại này. Quốc há»™i có thể gây sức ép lên thá»a thuáºn có thể có này vá»›i má»™t dá»± luáºt yêu cầu sá»± thông qua của mình, tuy nhiên tổng thống Barak Obama cÅ©ng Ä‘ã lên tiếng cảnh báo ông có thể phủ quyết bất kỳ Ä‘á» nghị nào nhÆ° váºy.