Hi vọng thị trường xăng dầu sẽ giảm bá»›t Ä‘á»™c quyền, thá»±c sá»± cạnh tranh hÆ¡n về giá hÆ°á»›ng tá»›i có lợi cho người tiêu dùng.

Là má»™t trong những mặt hàng thiết yếu của nền kinh tế và đời sống, má»—i lần tăng hoặc giảm giá xăng dầu đều thu hút sá»± quan tâm của dÆ° luận. Nghị định 83 về kinh doanh xăng dầu chính thức có hiệu lá»±c từ ngày 1/11 tá»›i Ä‘ang được kỳ vọng sẽ có những Ä‘á»™t phá trong cÆ¡ chế quản lý mặt hàng này.

Má»™t trong số những Ä‘iểm má»›i Ä‘áng chú ý của Nghị định 83 là tăng thêm 2 thành phần được tham gia kinh doanh xăng dầu gồm thÆ°Æ¡ng nhân phân phối và thÆ°Æ¡ng nhân nhận quyền, thay vì chỉ có 3 thành phần được tham gia vào thị trường xăng dầu là doanh nghiệp đầu mối, tổng đại lý, đại lý bán lẻ hoặc cá»­a hàng bán lẻ nhÆ° trÆ°á»›c Ä‘ây.

Theo Ä‘ó, thÆ°Æ¡ng nhân phân phối xăng dầu có quyền và nghÄ©a vụ không kém gì so vá»›i doanh nghiệp đầu mối, ngoại trừ việc không được nhập khẩu, còn lại, có thể được mua xăng dầu từ nhiều thÆ°Æ¡ng nhân đầu mối và được quyết định giá bán lẻ cho riêng mình. Còn thÆ°Æ¡ng nhân nhận quyền bán lẻ xăng dầu được bán lẻ tại cá»­a hàng của mình theo giá bán lẻ do thÆ°Æ¡ng nhân nhượng quyền (là thÆ°Æ¡ng nhân đầu mối hoặc thÆ°Æ¡ng nhân phân phối xăng dầu) quy định.

Nghị định 83 mở ra sá»± cạnh tranh về giá trên thị trường xăng dầu. (Ảnh: KT)
Ông Bùi Ngọc Bảo, Chủ tịch HĐQT Tập Ä‘oàn Xăng dầu Việt Nam Petrolimex cho rằng, đối vá»›i kênh phân phối, trong Nghị định 83 quy định kênh phân phối không chỉ là đại lý, tổng đại lý mà còn cho phép hệ thống phân phối lại từ các doanh nghiệp đầu mối.
“Nhà phân phối này cÅ©ng tá»± tổ chức hệ thống phân phối thông qua các cá»­a hàng và chịu trách nhiệm tá»›i cùng đối vá»›i hàng hóa, đảm bảo tuân thủ theo luật thÆ°Æ¡ng mại, trong Ä‘ó có nhượng quyền thÆ°Æ¡ng mại, Ä‘ây là Ä‘iểm má»›i phù hợp vá»›i những đầu mối nhập khẩu cÅ©ng nhÆ° thông lệ quốc tế. Đây cÅ©ng là Ä‘iểm khác biệt rất rõ so vá»›i nghị định 84 trÆ°á»›c Ä‘ây”, ông Bùi Ngọc Bảo khẳng định.

Thá»±c tế, thị trường xăng dầu Việt Nam hiện có 21 doanh nghiệp kinh doanh đầu mối, nhÆ°ng thời gian qua chÆ°a có sá»± cạnh tranh thá»±c sá»± về giá. Điều này thể hiện ở việc, má»—i khi Ä‘iều chỉnh giá xăng dầu, thì dù là Tập Ä‘oàn Xăng dầu Việt Nam (Petrolimex), Tổng Công ty Dầu Việt Nam (PV Oil), hay Công ty Dầu khí TP HCM (Saigon Petro), Công Ty Hóa dầu Quân Ä‘á»™i (Mipec)…đều Ä‘Æ°a ra mức giá giống nhau. Không doanh nghiệp nào bán vá»›i giá rẻ hÆ¡n giá mà Petrolimex Ä‘Æ°a ra. Do Ä‘ó, Ä‘iều mà những người tiêu dùng kỳ vọng về má»™t thị trường xăng dầu cạnh tranh vá»›i nhiều thành phần cùng tham gia quyết định giá vẫn chÆ°a trở thành hiện thá»±c.

Tuy nhiên, vá»›i việc bổ sung 2 đối tượng được tham gia thị trường xăng dầu là thÆ°Æ¡ng nhân phân phối và thÆ°Æ¡ng nhân nhận quyền, trong Ä‘ó, thÆ°Æ¡ng nhân phân phối cÅ©ng được quyền quyết định giá bán lẻ của mình, thay vì trÆ°á»›c Ä‘ây, việc Ä‘iều chỉnh giá là do doanh nghiệp đầu mối quyết định, má»™t số chuyên gia cho rằng, Ä‘iều này sẽ làm giảm thế Ä‘á»™c quyền, mở ra sá»± cạnh tranh về giá trên thị trường xăng dầu.

ThÆ°Æ¡ng nhân phân phối được phép mua xăng dầu từ nhiều đầu mối khác nhau, trên cÆ¡ sở thÆ°Æ¡ng lượng giá mua vào, tính toán các chi phí và Ä‘Æ°a ra mức giá bán lẻ, chứ không chịu sá»± chi phối của thÆ°Æ¡ng nhân đầu mối. Khi Ä‘ó, thị trường có nhiều mức giá khác nhau và người tiêu dùng sẽ được lợi vì có thể tá»± do lá»±a chọn mua của doanh nghiệp nào cạnh tranh hÆ¡n.

Chuyên gia kinh tế Nguyá»…n Minh Phong cho rằng: “Đây là hÆ°á»›ng tích cá»±c để Ä‘a dạng hóa mức cung, mức giá. Vá»›i quy định này, mặc dù có thành phần duy nhất là nhà nÆ°á»›c tham gia nhập khẩu, nhÆ°ng phần bán lẻ có thể khuyến khích bán lẻ theo các mức giá khác nhau dá»±a trên cÆ¡ sở chiết khấu, chi phí kỹ thuật, định mức khác mà doanh nghiệp đầu mối và doanh nghiệp bán lẻ được phép chủ Ä‘á»™ng trong quá trình hoạt Ä‘á»™ng của mình, tạo ra giá cạnh tranh có lợi cho người tiêu dùng. Đây là quy định tốt, tuy nhiên cần tránh trường hợp đại lý lại trở thành mua đứt bán Ä‘oạn rồi Ä‘á»™c quyền tăng giá bán lẻ, có lợi cho người tiêu dùng.”

Mặc dù vậy, khi có nhiều thành phần tham gia thị trường xăng dầu, việc quản lý chất lượng sẽ rất khó khăn. Bởi trÆ°á»›c Ä‘ây, tổng đại lý chỉ mua của duy nhất 1 đầu mối và đầu mối Ä‘ó sẽ phải chịu trách nhiệm về chất lượng xăng dầu của mình. NhÆ°ng sau Ä‘ây, thÆ°Æ¡ng nhân phân phối được mua của nhiều đầu mối khác nhau rồi bán cho các thÆ°Æ¡ng nhân nhận quyền và tổng đại lý, thì rõ ràng quản lý chất lượng là vấn đề cần đặt ra.

Theo ông Phan Thế Ruệ, Chủ tịch Hiệp há»™i xăng dầu Việt Nam, các cÆ¡ quan liên quan cần Ä‘Æ°a ra hÆ°á»›ng dẫn hợp lý, đảm bảo chất lượng xăng dầu, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng. Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng và Bá»™ Tài chính cần Ä‘Æ°a ra má»™t thông tÆ° liên bá»™ để có hÆ°á»›ng dẫn cụ thể, đồng thời cần có chế tài xá»­ phạt nghiêm minh đối vá»›i những vi phạm trong kinh doanh xăng dầu.

“Về chất lượng xăng dầu, khi có nhiều thành phần tham gia thì rõ ràng quản lý chất lượng là khó khăn hÆ¡n nhiều. NhÆ° vậy, thông tÆ° liên tịch phải hÆ°á»›ng dẫn. Các bá»™ Tài chính, Công ThÆ°Æ¡ng, Khoa học Công nghệ phải phối hợp vá»›i nhau để trên cÆ¡ sở luật pháp hÆ°á»›ng dẫn vấn đề này. Về các chế tài xá»­ phạt ở Nghị định má»›i là không có và tôi cho rằng nếu Thông tÆ° hÆ°á»›ng dẫn mà có quy định xá»­ phạt thì cÅ©ng không đủ tính pháp lý. Nên cần có má»™t Nghị định xá»­ phạt về kinh doanh xăng dầu và chế tài xá»­ phạt cần phải quy định ở mức cao”, ông Ruệ cho biết.

Chỉ còn chÆ°a đầy 1 tháng nữa, Nghị định 83 về kinh doanh xăng dầu chính thức có hiệu lá»±c. Má»™t thị trường xăng dầu cạnh tranh thá»±c sá»± là Ä‘iều kỳ vọng của người dân và doanh nghiệp. Tuy nhiên, Ä‘i cùng vá»›i cạnh tranh về giá thì cÅ©ng cần phải đảm bảo chất lượng xăng dầu. Do Ä‘ó, cÆ¡ quan chức năng cần có sá»± phối hợp chặt chẽ để đảm bảo Nghị định má»›i được thá»±c thi hiệu quả, tạo bÆ°á»›c Ä‘á»™t phá tích cá»±c trên thị trường xăng dầu./.

Nguồn tin: VOV