Trong khi cá»±u Chủ tịch Cục Dá»± trữ Liên bang Mỹ Alan Greenspan coi Chiến tranh vùng Vịnh và cuá»™c chiến Iraq là những nguyên nhân gây ra hai cuá»™c khủng hoảng dầu mỏ trÆ°á»›c Ä‘ây, thì tình hình bất ổn tại má»™t số nÆ°á»›c Arập hiện nay Ä‘ang thổi bùng lên ná»—i lo sợ về nguy cÆ¡ nổ ra cuá»™c khủng hoảng má»›i.

Giá 12 loại dầu của Tổ chức các nÆ°á»›c xuất khẩu dầu mỏ (OPEC) Ä‘ã tăng hÆ¡n 15% kể từ đầu tháng 2/2011, và theo má»™t số nhà phân tích, giá nhiên liệu này có thể leo lên ngưỡng 200 USD/thùng.

OPEC cho biết khối này Ä‘ã gia tăng Ä‘áng kể sản lượng dầu thô, vá»›i tổng sản lượng của 12 nÆ°á»›c thành viên trong tháng 2/2011 Ä‘ã đạt mức cao nhất kể từ tháng 9/2008, và sá»± sụt giảm trong sản lượng của Libya cÅ©ng Ä‘ã được bù đắp bởi sá»± gia tăng nguồn cung từ Arập Xêút. Trong khi Ä‘ó, nhiều nÆ°á»›c trên thế giá»›i, trong Ä‘ó có cả các nÆ°á»›c thành viên OPEC và nhất là các nÆ°á»›c công nghiệp hóa, hiện có nguồn dá»± trữ dầu thô khá dồi dào.

Tuy OPEC cung ứng 40% nhu cầu dầu thô toàn cầu nhÆ°ng hầu hết các nÆ°á»›c thành viên tổ chức này lại nằm ở Trung Đông và Bắc Phi, khu vá»±c Ä‘ang trong tình trạng cá»±c kỳ bất ổn; trong Ä‘ó, Arập Xêút - nÆ°á»›c sản xuất và xuất khẩu dầu mỏ lá»›n của thế giá»›i - cÅ©ng Ä‘ã chứng kiến nhiều cuá»™c biểu tình trong những ngày gần Ä‘ây. Các chuyên gia cho rằng nếu tình hình ở Arập Xêút trở nên trầm trọng chắc chắn sẽ ảnh hưởng lá»›n tá»›i nguồn cung dầu mỏ toàn cầu.

Theo Æ°á»›c tính của CÆ¡ quan Năng lượng Quốc tế (IEA), Arập Xêút chiếm 11,6% sản lượng dầu thô của thế giá»›i, và có công suất dá»± phòng 2,5-3 triệu thùng/ngày, tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng khoảng 60% công suất dá»± dá»± phòng của toàn OPEC.

Miêu tả những diá»…n biến gần Ä‘ây tại các nÆ°á»›c Arập là hiệu ứng "Đôminô", ông Ronald Stoeferle, chuyên gia kinh tế của ngân hàng Erste Bank của Áo, cho rằng tình hình hiện nay ở Trung Đông và Bắc Phi sẽ không sá»›m ổn định trở lại.

Những bất ổn ở Trung Đông và Bắc Phi có ảnh hưởng đặc biệt lá»›n tá»›i nguồn cung năng lượng của Liên minh châu Âu (EU), do khu vá»±c này cung ứng tá»›i 16% nhu cầu khí đốt cho 15 nÆ°á»›c thành viên EU, trong Ä‘ó Tây Ban Nha và Italia phụ thuá»™c nhiều nhất, ở mức tÆ°Æ¡ng ứng 55% và 43%. Mặc dù sản lượng dầu thô của Libya không chiếm tá»· trọng lá»›n trên thị trường toàn cầu, nhÆ°ng những tác Ä‘á»™ng về sá»± gián Ä‘oạn nguồn cung từ nÆ°á»›c này là không thể coi thường.

Các số liệu cho thấy trong số 14 thị trường xuất khẩu dầu thô của Libya thì có tá»›i 11 nÆ°á»›c châu Âu, vá»›i nguồn cung từ Libya chiếm hÆ¡n 20% tổng khối lượng nhập khẩu dầu thô của sang Italy, Ireland và Áo. Thêm vào Ä‘ó, việc Arập Xêút tăng sản lượng cÅ©ng khó có thể loại bỏ hoàn toàn những tác Ä‘á»™ng tiêu cá»±c đối vá»›i nguồn cung năng lượng sang châu Âu, do chất lượng dầu mỏ của Arập Xêút không bằng của Libya cÅ©ng nhÆ° má»™t số lý do về địa lý.

Tuy vậy, không phải mọi chuyên gia đều có cái nhìn bi quan. Anas Alhajji, nhà kinh tế trưởng của công ty đầu tÆ° năng lượng Energy Capital tin rằng giá dầu sẽ giảm mạnh sau khi tình hình ở Libya và những nÆ°á»›c khác ở Trung Đông bình ổn trở lại.

Ông Alhajji nói: "Khi không còn lý do gì để giá dầu tiếp tục tăng, giá»›i đầu cÆ¡ sẽ rút khỏi thị trường." Nhiều người cÅ©ng tin rằng OPEC và nguồn dầu mỏ dá»± trữ của thế giá»›i vẫn đủ cung cấp cho đến tận đầu tháng 4/2011. Do Ä‘ó, nếu không có nÆ°á»›c sản xuất dầu mỏ lá»›n nào khác rÆ¡i vào tình trạng rối loạn, giá nhiên liệu này khó có thể tăng mạnh trở lại.

Ngoài ra, má»™t số chuyên gia cÅ©ng quả quyết rằng trận Ä‘á»™ng đất khủng khiếp xảy ra tại Nhật Bản - nÆ°á»›c tiêu thụ dầu mỏ nhiều thứ ba thế giá»›i - vào hôm 11/3 có thể sẽ giúp hạ nhiệt làn sóng đầu cÆ¡ trên thị trường dầu mỏ thế giá»›i. Các thể chế nhÆ° ngân hàng Commertzbank của Đức cÅ©ng cho rằng trận Ä‘á»™ng đất này có thể sẽ làm giảm mức tiêu thụ dầu mỏ của Nhật Bản ít nhất là trong ngắn hạn.

Nguồn: TTXVN