Tranh thủ lúc các nhà máy lọc dầu lá»›n dần dần ngừng bán các sản phẩm dầu cho Iran vì lo sợ vi phạm lệnh trừng phạt của Liên hiệp quốc (LHQ) thì Trung Quốc nắm bắt khoảng trống của thị trường, bán dầu thành phẩm cho Iran.

Trong khi Mỹ và châu Âu thuyết phục Trung Quốc há»— trợ lệnh trừng phạt của LHQ đối vá»›i Iran, hai công ty kinh doanh sản phẩm dầu là Glencore và Vitol cÅ©ng nhÆ° các công ty dầu Shell Oil và Luke Ä‘ã quyết định ngÆ°ng bán xăng cho Iran để tránh vi phạm lệnh của LHQ. Tiếp theo Ä‘ó, má»™t loạt các công ty nhỏ hÆ¡n lần lượt rút lui khỏi thị trường Iran. Tuy thế, các sản phẩm dầu vẫn tiếp tục xuất hiện ở Iran, cho dù số lượng có giảm Ä‘i. Và các sản phẩm có nguồn gốc từ Trung Quốc có mặt ở đất nÆ°á»›c này ngày má»™t nhiều.

Tuy nhiên, các chuyên gia kinh tế cÅ©ng nhÆ° các nhà quan sát chính trị không ngạc nhiên về việc này và cho rằng Trung Quốc vẫn sẽ là trở ngại lá»›n nhất để thông qua lệnh trừng phạt Iran. Hiện hai công ty kinh doanh dầu lá»›n của Trung Quốc vẫn dá»± định bán các sản phẩm dầu cho Iran. Reuters cho rằng, má»™t trong hai công ty Ä‘o, Chinaoil (Công ty kinh doanh dầu quốc doanh Trung Quốc) Ä‘ã bán cho Iran 600.000 thùng dầu vá»›i tổng trị giá 55 triệu Ä‘ô la Mỹ.

Vẫn theo Reuters, Chinaoil lần đầu tiên bán trá»±c tiếp các sản phẩm dầu cho Iran. TrÆ°á»›c Ä‘ó, công ty này luôn thông qua bên thứ ba để bán sản phẩm dầu cho Iran. Ngoài ra, má»™t công ty lọc dầu lá»›n khác của Trung Quốc là Unipec Ä‘ang có kế hoạch bán xăng cho Iran. Hoạt Ä‘á»™ng này sẽ nối lại việc bán các sản phẩm của công ty này cho Iran sau gần 6 năm gián Ä‘oạn.

Chuyên gia về quan hệ Trung Quốc và Iran, giáo sÆ° khoa quan hệ quốc tế Đại học Georgia Tech, John Garver cho biết, việc bán xăng cho Iran không vi phạm lệnh trừng phạt đối vá»›i Iran sau khi nghị quyết của LHQ được thông qua.

Ông nói: “Lệnh trừng phạt đối vá»›i Iran chỉ nhắm đến công ty và cá nhân có liên quan đến chÆ°Æ¡ng trình hạt nhân”. Giáo sÆ° John Garver cho rằng, thông tin các công ty Trung Quốc phục hồi việc bán xăng trá»±c tiếp cho Iran cho thấy Trung Quốc vẫn còn miá»…n cưỡng trong việc ủng há»™ Mỹ và châu Âu đề xuất hình thức xá»­ phạt đối vá»›i Iran. Mỹ và châu Âu không thể mong đợi xa hÆ¡n khi giữa Trung Quốc và Iran tồn tại mối quan hệ đặc biệt trong vấn đề năng lượng, kinh tế và thậm chí cả về chiến lược.

Má»™t thÆ°Æ¡ng nhân giấu tên nói rằng, miá»…n mang lại lợi ích kinh tế, Iran luôn là thị trường quốc tế mà người bán dầu tìm đến. Ngoài các công ty Trung Quốc, còn có các công ty của những quốc gia khác cÅ©ng tham gia vào thị trường Iran nhÆ° Công ty dầu khí quốc gia Malaysia (Petronas) và Tổng công ty xăng dầu Pháp (Total).

Liên quan tá»›i việc trừng phạt, ngày 20/4 phái viên 6 cường quốc (gồm 5 nÆ°á»›c ủy viên thường trá»±c Há»™i đồng Bảo an LHQ và Đức) Ä‘ã tiến hành phiên thảo luận kín tại Văn phòng Phái Ä‘oàn Trung Quốc tại Liên hợp quốc ở New York, Mỹ, để cân nhắc biện pháp trừng phạt má»›i chống Iran.

TrÆ°á»›c Ä‘ó, Đại sứ Iran tại Tokyo Seyed Abbad Araghchi kêu gọi Nhật Bản, nÆ°á»›c Ä‘ang giữ chức Chủ tịch Há»™i đồng Bảo an Liên hợp quốc trong tháng 4, không nên ủng há»™ các lệnh trừng phạt má»›i đối vá»›i Iran, vì các lệnh trừng phạt sẽ không giải quyết được vấn đề hạt nhân của nÆ°á»›c này.

FoxNews