Bá»™ Tài chính vừa ra văn bản yêu cầu các doanh nghiệp (DN) xăng dầu đầu mối “tạm thời chÆ°a Ä‘iều chỉnh tăng giá bán lẻ mặt hàng xăng dầu...”

TrÆ°á»›c Ä‘ó vài ngày, Petrolimex công khai chi phí cÆ¡ sở của giá thành xăng dầu, qua Ä‘ó chứng minh vá»›i giá bán hiện hành, DN này vẫn lá»— khoảng 800 đồng/lít xăng A92. Đây là những chỉ báo về má»™t đợt tăng giá xăng dầu trong tÆ°Æ¡ng lai gần?

Vẻ nhÆ° người dân Ä‘ã chai sạn trÆ°á»›c cảnh nhảy múa của giá xăng dầu bởi trong 4 tháng qua, giá mặt hàng này biến Ä‘á»™ng liên tục theo hÆ°á»›ng tăng nhiều - giảm ít, tăng nhảy vọt - giảm nhỏ giọt

Điều Ä‘áng trông đợi là giải pháp căn cÆ¡ và hợp lý để lành mạnh hóa thị trường xăng dầu, qua Ä‘ó cân bằng được tam giác lợi ích Nhà nÆ°á»›c - doanh nghiệp - người tiêu dùng.

Để thá»±c hiện giải pháp Ä‘ó, trÆ°á»›c hết phải cắt bỏ những bất hợp lý hiện nay, bắt đầu bằng việc trả lại yếu tố thị trường Ä‘úng nghÄ©a cho ngành hàng này. những bất hợp lý Ä‘ó có thể nhận diện từ bảng tính giá cÆ¡ sở mà Petrolimex Ä‘ã công khai.

Thứ nhất, là “anh cả” của ngành xăng dầu vá»›i thị trường chiếm lÄ©nh đến gần 70%, Petrolimex thường nhập xăng vá»›i lô lá»›n, tức là được lợi về giá; phÆ°Æ¡ng tiện vận tải và lÆ°u chứa tốt hÆ¡n, nghÄ©a là lượng nhiên liệu bị hao hụt ít hÆ¡n... cùng nhiều Æ°u tiên khác.

Tuy nhiên, nhÆ° Petrolimex công khai, DN này vẫn lá»— khoảng 800 đồng/lít xăng A92 (?). Thế thì 10 DN xăng dầu đầu mối còn lại vốn kém lợi thế hÆ¡n, Ä‘iều kiện kinh doanh ít thuận lợi hÆ¡n, phải lá»— nặng cỡ nào? Tuy nhiên, đến nay chÆ°a có DN xăng dầu nào “chết” cả, thậm chí sống khỏe! Cho nên người dân luôn nghi ngờ DN xăng dầu lá»— giả - lời thật là vậy.

Thứ hai, Nghị định 84/2009/CP-NĐ cho phép DN tá»± quyết định giá bán lẻ xăng dầu và quan Ä‘iểm Ä‘iều hành của các bá»™, ngành chức năng là theo diá»…n biến thị trường, bám sát giá thế giá»›i. Thá»±c ra, ngành hàng này Ä‘ã bao giờ có yếu tố “thị trường” Ä‘âu? Hãy thá»­ “soi” khoản định mức về chi phí kinh doanh (ví dụ xăng A92 là 600 đồng/lít) để chứng minh cho Ä‘iều này.

Chi phí kinh doanh ở Ä‘ây không phải là chi phí riêng của doanh nghiệp đầu mối mà là chi phí nói chung của toàn bá»™ quá trình lÆ°u thông má»™t lít xăng từ đầu nguồn đến tận cá»­a hàng bán lẻ trên toàn quốc. Thật vô lý khi má»—i DN có Ä‘iều kiện, chính sách khác nhau lại được ấn định chung má»™t mức chi phí kinh doanh.

Suy rá»™ng ra, đặc thù của má»—i DN má»—i khác, chi phí đầu vào của sản phẩm chắc chắn khác, ấy vậy mà giá bán xăng dầu thì nhÆ° nhau, cùng mức tăng/giảm và thời Ä‘iểm tăng/giảm. Không có cạnh tranh thì thị trường ắt hẳn bị méo mó, xô lệch.

Thông thường, các DN lấy mức tăng má»›i nhất của giá xăng dầu thế giá»›i làm cá»› tăng giá mặt hàng này trong nÆ°á»›c. Giá dầu thế giá»›i tại thị trường New York và London Ä‘ã giảm liên tục ba ngày qua, liệu các DN xăng dầu có tuân thủ chỉ đạo của Bá»™ Tài chính trong văn bản nói trên: “Khi giá mặt hàng trên thị trường thế giá»›i giảm, các DN kinh doanh xăng dầu đầu mối phải kịp thời Ä‘iều chỉnh giảm giá...”?