Bá»™ Công thÆ°Æ¡ng vừa trình Chính phủ dá»± thảo nghị định thay thế nghị định 84/2009 vá» kinh doanh xăng dầu, theo Ä‘ó doanh nghiệp được thêm quyá»n tá»± chủ tăng giá.
Theo các chuyên gia, việc trao thêm quyá»n cho doanh nghiệp Ä‘iá»u chỉnh giá xăng dầu nếu không giám sát chặt sẽ vẫn xảy ra tình trạng “tăng nhanh, giảm nhá» giá»t” - Ảnh: Nguyá»…n Khánh
Dá»± thảo trình Chính phủ việc kinh doanh xăng dầu sẽ có thay đổi rất căn bản vá» cách Ä‘iá»u hành giá và áp giá, dù công thức tính giá cÆ¡ sở được giữ nguyên.
Tăng 5%, được tăng giá bán lẻ
Theo Ä‘ó, giá cÆ¡ sở để làm căn cứ Ä‘iá»u chỉnh giá trong nÆ°á»›c vẫn được tính gồm giá thế giá»›i cá»™ng thuế phí, quỹ bình ổn và 300 đồng/lít lợi nhuáºn định mức cho doanh nghiệp... Tuy nhiên, nếu nhÆ° nghị định 84/2009 hiện hành quy định giá cÆ¡ sở thay đổi đến 7%, doanh nghiệp được quyá»n tăng giá bán lẻ tÆ°Æ¡ng ứng, dá»± thảo má»›i cho phép giá cÆ¡ sở tăng đến5% thì doanh nghiệp được chủ Ä‘á»™ng tăng giá, đồng thá»i gá»i phÆ°Æ¡ng án tính giá, quyết định Ä‘iá»u chỉnh giá vá» cÆ¡ quan chức năng để giám sát.
Nếu giá cÆ¡ sở tăng vượt 5-8%, dá»± thảo má»›i cho phép doanh nghiệp sẽ phải gá»i phÆ°Æ¡ng án Ä‘iá»u chỉnh giá đến cÆ¡ quan chức năng trÆ°á»›c thá»i Ä‘iểm Ä‘iá»u chỉnh giá hai ngày. Äặc biệt sau hai ngày này, dá»± thảo nghị định nêu “nếu cÆ¡ quan nhà nÆ°á»›c không trả lá»i, hoặc văn bản trả lá»i không Ä‘úng nguyên tắc quản lý giá bán xăng dầu”... thì thÆ°Æ¡ng nhân đầu mối vẫn được quyá»n tăng giá 5%. Phần tăng giá còn lại từ 5-8%, thÆ°Æ¡ng nhân được tá»± tăng giá thêm 40%, còn lại sẽ dùng quỹ bình ổn xăng dầu. Nếu sau hai ngày từ khi thÆ°Æ¡ng nhân Ä‘ã tá»± tăng giá 40% mà Bá»™ Tài chính chÆ°a quyết định xả quỹ bình ổn, thÆ°Æ¡ng nhân được quyá»n tăng giá nốt phần còn lại.
Trả lá»i Tuổi Trẻ vá» Ä‘iểm má»›i này, má»™t quan chức Bá»™ Công thÆ°Æ¡ng cho rằng Ä‘iá»u này giúp tăng quyá»n tá»± chủ của doanh nghiệp, Ä‘úng định hÆ°á»›ng giá xăng dầu theo cÆ¡ chế thị trÆ°á»ng của Chính phủ. Vá»›i quy định cÆ¡ quan nhà nÆ°á»›c không trả lá»i hoặc trả lá»i không Ä‘úng nguyên tắc quản lý giá bán xăng dầu... thÆ°Æ¡ng nhân vẫn được quyá»n tăng giá, theo quan chức Bá»™ Công thÆ°Æ¡ng, có nghÄ©a cÆ¡ quan nhà nÆ°á»›c sẽ buá»™c phải ra quyết định: hoặc cho tăng giá, hoặc sá» dụng quỹ bình ổn, hoặc Nhà nÆ°á»›c bù đắp, chứ không thể yêu cầu giữ giá, nghiên cứu thêm xu hÆ°á»›ng nhÆ° thá»i gian qua...
Váºy cÆ¡ quan quản lý nhà nÆ°á»›c giám sát cái gì? Theo má»™t cán bá»™ của Bá»™ Công thÆ°Æ¡ng, doanh nghiệp được quyá»n tăng giá nếu giá cÆ¡ sở tăng đến 5%. Doanh nghiệp nào tính thá»i Ä‘iểm tốt, mua được mức giá rẻ, có thể tăng ít hÆ¡n để cạnh tranh. Khi tá»± tăng giá, doanh nghiệp vẫn phải gá»i phÆ°Æ¡ng án giá vá» liên bá»™. Nếu doanh nghiệp tính giá cÆ¡ sở không Ä‘úng, tăng quá mức, khiến lợi nhuáºn trên 300 đồng/lít thì cÆ¡ quan nhà nÆ°á»›c sẽ “tuýt còi”.
Quy định vá» số lần tăng giảm giá
Theo quy định hiện nay, giá cÆ¡ sở tăng đến 7% doanh nghiệp được quyá»n tăng giá, lần này giảm xuống 5%, theo quan chức Bá»™ Công thÆ°Æ¡ng, sẽ giúp má»—i lần tăng giá chỉ khoảng 1.200 đồng/lít (tính trên giá hiện nay).
Trong trÆ°á»ng hợp giá cÆ¡ sở tăng trên 8%, dá»± thảo nghị định nêu Thủ tÆ°á»›ng Chính phủ sẽ công bố biện pháp bình ổn giá (trong thá»i hạn nhất định). Riêng quỹ bình ổn giá xăng dầu, quy định má»›i nêu má»—i doanh nghiệp đầu mối sẽ mở má»™t tài khoản tại ngân hàng để trích láºp vào Ä‘ó. Äáng lÆ°u ý, quy định má»›i nêu rõ quỹ bình ổn giá sẽ chỉ được xả khi giá cÆ¡ sở vượt trên 5%, chứ không phải cứ giá tăng là cÆ¡ quan chức năng có thể yêu cầu xả quỹ. Dá»± thảo cÅ©ng quy định doanh nghiệp được tăng giá nhiá»u nhất là 10 ngày/lần và tối Ä‘a 10 ngày khi giá cÆ¡ sở giảm, giá bán lẻ phải giảm.
Äặc biệt, theo má»™t thành viên tham gia soạn thảo nghị định má»›i vá» kinh doanh xăng dầu, để hạn chế tình trạng chiết khấu cho đại lý quá cao khiến diá»…n ra tình trạng tranh mua, tranh bán giữa các tổng đại lý, quy định má»›i dá»± kiến buá»™c các đại lý bán lẻ xăng dầu phải ký hợp đồng vá»›i doanh nghiệp đầu mối hoặc tổng đại lý, trong Ä‘ó nêu rõ mức thù lao.
Äiểm quan trá»ng hàng đầu và ảnh hưởng đến sá»± lên xuống giá xăng dầu trong nÆ°á»›c so vá»›i giá thế giá»›i là thá»i gian dá»± trữ lÆ°u thông. Dá»± thảo nghị định của Bá»™ Công thÆ°Æ¡ng trình lên Chính phủ vẫn giữ nguyên thá»i gian dá»± trữ bắt buá»™c là 30 ngày.
Trao đổi vá»›i Tuổi Trẻ, má»™t thành viên ban soạn thảo nghị định cho biết sở dÄ© cần giữ thá»i gian trên vì hai lý do. Thứ nhất là đảm bảo an ninh năng lượng. Thứ hai, nếu giảm thá»i gian dá»± trữ lÆ°u thông còn khoảng 15 ngày, tức giá trong nÆ°á»›c sẽ tính bình quân 15 ngày, tăng giảm sát giá thế giá»›i hÆ¡n. Tuy nhiên, tính toán từ số liệu năm 2012, thá»±c tế nếu thá»i gian dá»± trữ lÆ°u thông chỉ 15 ngày, số lần tăng giá năm 2012 có thể lên tá»›i hÆ¡n 30 lần, số lần giảm giá sẽ khoảng 16 lần. Vá»›i tình hình giá xăng dầu thế giá»›i thÆ°á»ng trong xu hÆ°á»›ng tăng thì thá»i gian dá»± trữ lÆ°u thông ngắn, theo quan chức trên, sẽ khiến giá xăng dầu tăng sốc, tăng nhiá»u hÆ¡n giảm, chứ không ổn định nhÆ° vừa qua.
| Quyá»n và nghÄ©a vụ của doanh nghiệp xăng dầu | ||
| Ná»™i dung | Quy định hiện hành | Dá»± thảo nghị định má»›i |
| Mức biến Ä‘á»™ng được tá»± tăng giá | Giá cÆ¡ sở tăng đến 7% | Giá cÆ¡ sở tăng đến 5% |
| Mức biến Ä‘á»™ng Nhà nÆ°á»›c công bố sá» dụng biện pháp bình ổn giá | Giá cÆ¡ sở tăng từ trên 12% hoặc ảnh hưởng đến kinh tế - xã há»™i... | Giá cÆ¡ sở tăng trên 8% hoặc ảnh hưởng đến kinh tế - xã há»™i... |
| Thá»i gian dá»± trữ lÆ°u thông | 30 ngày | 30 ngày |
CẦM VÄ‚N KÌNH
| PGS.TS Ngô Trí Long (chuyên gia kinh tế): Khó khắc phục tình trạng “tăng nhanh giảm cháºm” Theo dá»± thảo má»›i của Bá»™ Công thÆ°Æ¡ng, có má»™t số tiến bá»™ nhÆ°ng cách Ä‘iá»u chỉnh giá xăng dầu vẫn cÆ¡ bản nhÆ° cÅ©. Doanh nghiệp được tăng quyá»n, tăng giá dá»… hÆ¡n nên bức xúc của nhiá»u ngÆ°á»i là lên nhanh giảm cháºm vẫn không giải quyết được. Theo tôi, thị trÆ°á»ng xăng dầu hiện nay chÆ°a có cạnh tranh tháºt sá»±, vẫn là Ä‘á»™c quyá»n nhóm. Vì váºy, Nhà nÆ°á»›c cần có quy định giá trần, từ Ä‘ó tạo môi trÆ°á»ng để các doanh nghiệp phải cạnh tranh vá»›i nhau. Äặc biệt vá»›i quỹ bình ổn xăng dầu, theo tôi, cần có quy định cụ thể hÆ¡n. NhÆ° khi giá thế giá»›i tăng thì phải thôi trích quỹ, chứ giá Ä‘ang cao, Ä‘ang phải xả quỹ, lại vẫn trích quỹ thì vô tình khiến giá xăng dầu Ä‘ã cao còn tăng thêm 300-500 đồng/lít. Vả lại, quỹ má»›i lấy Ä‘á»™c má»™t nguồn là từ ngÆ°á»i tiêu dùng, doanh nghiệp cÅ©ng phải Ä‘óng góp chứ? |
Nguồn tin: TT
