Thá»±c hiện chỉ đạo của Thủ tÆ°á»›ng Chính phủ tại Công văn số 5401/VPCP-KTTH, giao Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng xây dá»±ng và trình Chính phủ Nghị định thay thế Nghị định số 84/2009/NĐ-CP, đến nay chÆ°a đầy má»™t năm Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng Ä‘ã hoàn thiện dá»± thảo nghị định thay thế Nghị định 84/2009/NĐ-CP và báo cáo Thủ tÆ°á»›ng Chính phủ xem xét, ban hành. Để bạn đọc hiểu rõ hÆ¡n những thay đổi tích cá»±c trong dá»± thảo, phóng viên Báo Công ThÆ°Æ¡ng Ä‘ã phỏng vấn Thứ trưởng Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng Nguyá»…n Cẩm Tú.

Thứ trưởng Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng Nguyá»…n Cẩm Tú trả lời phỏng vấn.

* Xin Thứ trưởng cho biết, mục tiêu Ä‘iều hành kinh doanh xăng dầu của Chính phủ và Liên Bá»™ Tài chính - Công ThÆ°Æ¡ng thể hiện nhÆ° thế nào trong dá»± thảo Nghị định má»›i?

Mục tiêu Ä‘iều hành kinh doanh xăng dầu của Chính phủ là không thay đổi: kiên định Ä‘iều hành kinh doanh xăng dầu theo cÆ¡ chế thị trường có sá»± quản lý của Nhà nÆ°á»›c.

Theo quy định tại Dá»± thảo Nghị định má»›i, kinh doanh xăng dầu sẽ tiến thêm má»™t bÆ°á»›c nữa tá»›i thị trường. Điều Ä‘ó thể hiện qua các quy định nhằm tăng tính cạnh tranh về giá bán xăng dầu, về thị phần giữa các DN kinh doanh xăng dầu, qua Ä‘ó người tiêu dùng có cÆ¡ há»™i được tiêu dùng xăng dầu vá»›i mức giá hợp lý hÆ¡n, việc Ä‘iều hành giá xăng dầu cÅ©ng sẽ ít gây ra sá»± bức xúc trong xã há»™i…

* ThÆ°a Thứ trưởng, việc Ä‘iều hành giá xăng dầu là vấn đề dÆ° luận rất quan tâm, thời gian gần Ä‘ây việc Ä‘iều hành giá của Liên Bá»™ Tài chính- Công ThÆ°Æ¡ng Ä‘ã bám sát quy định của Nghị định 84, tuy nhiên vẫn chÆ°a Ä‘áp ứng được Ä‘òi hỏi của dÆ° luận là giá trong nÆ°á»›c phải biến Ä‘á»™ng theo giá thế giá»›i. Dá»± thảo Ä‘ã giải quyết bức xúc này nhÆ° thế nào?

Quan Ä‘iểm của Chính phủ là phải khắc phục những hạn chế trong Nghị định 84, nhất là vấn đề giá. Dù Nghị định 84 là má»™t bÆ°á»›c tiến trong việc thị trường hóa kinh doanh xăng dầu nhÆ°ng do Ä‘ây là Nghị định đầu tiên nhằm xóa bỏ bù lá»— đối vá»›i xăng dầu nên vẫn bá»™c lá»™ má»™t số hạn chế. Ví dụ, Nghị định 84 quy định, giá cÆ¡ sở được tính toán trên cÆ¡ sở bình quân giá xăng dầu thế giá»›i của 30 ngày trÆ°á»›c kỳ tính giá nên gây ra Ä‘á»™ trá»… nhất định trong việc Ä‘iều chỉnh giá bán lẻ trong nÆ°á»›c theo diá»…n biến giá xăng dầu thế giá»›i, giá trong nÆ°á»›c có thể tăng, giảm chậm hÆ¡n giá thế giá»›i, nhÆ°ng cÅ©ng có Æ°u Ä‘iểm là tạo ra giá trong nÆ°á»›c có diá»…n biến ổn định hÆ¡n so vá»›i biến Ä‘á»™ng của giá thế giá»›i; tần suất Ä‘iều chỉnh giá theo Nghị định số 84 là 10 ngày/má»™t lần cÅ©ng khá dày.

Để khắc phục hạn chế này, Dá»± thảo Nghị định má»›i quy định giá cÆ¡ sở được tính trên cÆ¡ sở bình quân giá xăng dầu thế giá»›i của 15 ngày sát vá»›i ngày Ä‘iều chỉnh giá; quy định này sẽ làm cho giá bán trong nÆ°á»›c phản ánh sát hÆ¡n diá»…n biến giá thế giá»›i, so vá»›i quy định hiện hành tại Nghị định số 84. Cùng vá»›i việc thay đổi cách tính giá cÆ¡ sở, tần suất Ä‘iều chỉnh giá cÅ©ng tăng lên thành 15 ngày thay vì 10 ngày nhÆ° trÆ°á»›c Ä‘ây.

* CÅ©ng liên quan đến giá xăng dầu, việc trao quyền cho doanh nghiệp tá»± định giá trong má»™t phạm vi nhất định vẫn gây nhiều tranh cãi, trong dá»± thảo Nghị định má»›i, Chính phủ Ä‘ã quyết định quyền này nhÆ° thế nào?

Theo Nghị định 84, nếu các yếu tố cấu thành biến Ä‘á»™ng làm cho giá cÆ¡ sở tăng trong phạm vi 7% trở xuống so vá»›i giá bán lẻ hiện hành thì thÆ°Æ¡ng nhân đầu má»—i được Ä‘iều chỉnh giá tÆ°Æ¡ng ứng. Hiện nay, giá bán lẻ xăng dầu trong nÆ°á»›c khoảng trên 24.000 đồng/lít, nếu áp dụng biên Ä‘á»™ Ä‘iều chỉnh nhÆ° Nghị định 84 thì má»—i lần tăng khoảng trên 1.600 đồng/lít, mức tăng nhiều nhÆ° vậy sẽ gây “sốc” cho nền kinh tế và tâm lý người tiêu dùng, ảnh hưởng đến kiểm soát lạm phát của Chính phủ.

Dá»± thảo Nghị định má»›i thay đổi biên Ä‘á»™ Ä‘iều chỉnh giá, quy định nếu các yếu tố cấu thành làm cho giá cÆ¡ sở tăng trong phạm vi 3% trở xuống so vá»›i giá cÆ¡ sở liền kề trÆ°á»›c Ä‘ó thì thÆ°Æ¡ng nhân đầu mối được Ä‘iều chỉnh giá tÆ°Æ¡ng ứng. Vì sao quy định nhÆ° vậy, vì qua theo dõi quy luật giá xăng dầu thế giá»›i cho thấy, hàng năm giá thế giá»›i tăng trong khoảng 5-7%. Vá»›i mức tăng 3% tÆ°Æ¡ng ứng vá»›i 700-750 đồng/lít má»—i lần Ä‘iều chỉnh, phù hợp vá»›i sức chịu Ä‘á»±ng của nền kinh tế và khả năng tiêu dùng của người dân. Còn trường hợp các yếu tố cấu thành làm cho giá cÆ¡ sở tăng trên 3%, Dá»± thảo quy định: khoảng từ 3 đến 7% thÆ°Æ¡ng nhân đầu mối được Ä‘iều chỉnh giá má»™t phần, má»™t phần sá»­ dụng Quỹ bình ổn giá nhằm giảm bá»›t mức giá Ä‘iều chỉnh. NhÆ°ng phải khẳng định, dù Nhà nÆ°á»›c trao quyền cho DN nhÆ°ng vẫn quản lý, giám sát qua công tác hậu kiểm, bảo đảm giá bán lẻ xăng dầu của các doanh nghiệp không được vượt quá giá cÆ¡ sở mà Nhà nÆ°á»›c Ä‘ã tính toán. Nếu DN tăng quá mức quy định thì phải chịu trách nhiệm trÆ°á»›c pháp luật.

Dá»± thảo Nghị định má»›i về kinh doanh xăng dầu sẽ tạo tính cạnh tranh, minh bạch hÆ¡n rất nhiều

* Nguyên tắc trích lập và sá»­ dụng Quỹ bình ổn xăng dầu trong Nghị định má»›i nhÆ° thế nào để quỹ phát huy tác dụng là công cụ bình ổn giá xăng dầu trong nÆ°á»›c, thÆ°a Thứ Trưởng?

Về Quỹ bình ổn giá xăng dầu, Nghị định 84 má»›i chỉ nêu được phần định tính mà chÆ°a có định lượng, vì thế mà Quỹ bình ổn chÆ°a phát huy nhiều tác dụng. Có những thời Ä‘iểm Quỹ bị lạm chi, khi giá xăng dầu thế giá»›i vẫn tiếp tục tăng cao thì Quỹ lại hết, bắt buá»™c phải tăng giá xăng dầu thì mức tăng giá phải ở mức cao, gây sốc cho nền kinh tế (nhÆ° Ä‘ã có lần xăng dầu phải tăng giá thêm 2.000- 2.500 đồng/lít).

Vì thế, Dá»± thảo Nghị định má»›i Ä‘ã tạo ra quy chế để sá»­ dụng Quỹ bình ổn giá xăng dầu má»™t cách rõ ràng. Giá tăng đến mức Ä‘á»™ nào Ä‘ó má»›i được sá»­ dụng quỹ để bình ổn giá trong nÆ°á»›c. Quy định này tạo cÆ¡ chế sá»­ dụng Quỹ và để giá trong nÆ°á»›c luôn bám sát giá thế giá»›i.

Má»™t Ä‘iểm má»›i nữa về bình ổn giá là theo quy định tại Dá»± thảo Nghị định, chỉ có Chính phủ má»›i có quyền quyêt định bình ổn giá xăng dầu trong nÆ°á»›c và giao trách nhiệm cho Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng, Bá»™ Tài chính phối hợp triển khai thá»±c hiện biện pháp bình ổn giá trong thời hạn áp dụng biện pháp bình ổn giá. Ví dụ áp dụng bình ổn theo phÆ°Æ¡ng án giữ giá bán hoặc tăng giá bao nhiêu, còn bao nhiêu sá»­ dụng Quỹ bình ổn... Điều này khắc phục hạn chế của Nghị định 84 tuy đề cập đến bình ổn giá nhÆ°ng lại không quy định phải có quyết định bình ổn làm cho nhiều lúc Quỹ bị sá»­ dụng quá mức cần thiết, thậm chí Quỹ bình ổn còn bị “âm”.

* Để tạo môi trường cạnh tranh hÆ¡n trong lÄ©nh vá»±c kinh doanh xăng dầu, Nghị định má»›i Ä‘ã có thay đổi gì, thÆ°a Thứ trưởng?

Có má»™t Ä‘iểm thay đổi rất má»›i trong Dá»± thảo Nghị định. Đó là ngoài việc thiết lập hệ thống phân phối xăng dầu theo phÆ°Æ¡ng thức đại lý nhÆ° Nghị định 84 quy định, tức là chỉ có 1 loại hình duy nhất phân phối xăng dầu theo hệ thống chuá»—i từ tổng đại lý xuống đại lý, thì nay Dá»± thảo Nghị định Ä‘ã cho phép mở thêm hai đối tượng kinh doanh xăng dầu má»›i là thÆ°Æ¡ng nhân phân phối xăng dầu hoạt Ä‘á»™ng theo hình thức mua đứt bán Ä‘oạn và thÆ°Æ¡ng nhân nhận quyền bán lẻ xăng dầu hoạt Ä‘á»™ng theo pháp luật về nhượng quyền thÆ°Æ¡ng mại. Vá»›i việc có nhiều đối tượng thÆ°Æ¡ng nhân cùng tham gia hoạt Ä‘á»™ng kinh doanh xăng dầu, tính cạnh tranh trên thị trường xăng dầu sẽ được nâng cao hÆ¡n.

Nếu nhÆ° trÆ°á»›c Ä‘ây chỉ có thÆ°Æ¡ng nhân đầu mối được quy định giá bán xăng dầu trong hệ thống của mình, thì nay Dá»± thảo Nghị định má»›i cho phép đối tượng má»›i là thÆ°Æ¡ng nhân phân phối xăng dầu cÅ©ng được quy định giá bán xăng dầu trong hệ thống của mình, đồng thời thÆ°Æ¡ng nhân phân phối xăng dầu được mua hàng từ nhiều đầu mối. Ví dụ, má»™t thÆ°Æ¡ng nhân phân phối xăng dầu mua xăng của Petrolimex vá»›i giá là 24.000 đồng/lít, mua xăng của PV Oil vá»›i giá là 26.000 đồng/lít, sau Ä‘ó tá»± định giá bán xăng trong hệ thống phân phối của mình vá»›i mức giá là 25.000 đồng/lít để cạnh tranh trá»±c tiếp vá»›i các đầu mối khác. Tuy nhiên, giá bán lẻ xăng dầu trên thị trường không được cao hÆ¡n giá cÆ¡ sở do Nhà nÆ°á»›c quy định.

* ThÆ°a Thứ trưởng, công khai và minh bạch kinh doanh xăng dầu là tinh thần chỉ đạo của Chính phủ và Ä‘òi hỏi của người dân, trong Nghị định má»›i thể hiện ná»™i dung này nhÆ° thế nào?

Tại Dá»± thảo Nghị định má»›i có riêng 1 Ä‘iều về công khai, minh bạch trong Ä‘iều hành giá và kinh doanh xăng dầu. Trong Ä‘ó quy định trách nhiệm công bố thông tin kinh doanh xăng dầu của các bá»™, các doanh nghiệp. Ví dụ, Bá»™ Tài chính có trách nhiệm giám sát việc Ä‘iều hành giá xăng dầu, giám sát mức trích lập, mức sá»­ dụng Quỹ bình ổn giá của doanh nghiệp; Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng có trách nhiệm công bố công bố giá thế giá»›i, giá cÆ¡ sở, giá bán lẻ xăng dầu hiện hành…; thÆ°Æ¡ng nhân đầu mối có trách nhiệm công bố về giá bán lẻ hiện hành, số trích lập, số sá»­ dụng và số dÆ° Quỹ bình ổn giá hàng tháng, báo cáo tài chính trong năm tài chính khi Ä‘ã được kiểm toán…

Xin cảm ơn Thứ trưởng!

Nguồn tin: Báo Công ThÆ°Æ¡ng