Theo kinh nghiệm từ các cuá»™c khủng hoảng dầu mỏ những năm 1970, giá dầu cao không có lợi cho nền kinh tế toàn cầu. Nhìn vào nền kinh tế thế giá»›i hiện nay, nhận định Ä‘ó có vẻ vẫn Ä‘úng khi niềm tin của người tiêu dùng Ä‘ang suy giảm nghiêm trọng trÆ°á»›c tình trạng giá xăng tăng cao. Tuy nhiên, hai chuyên gia kinh tế tại Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) vừa công bố má»™t nghiên cứu lật lại quan Ä‘iểm truyền thống trên. Họ cho rằng giá dầu cao không hẳn là má»™t trở ngại kinh tế lá»›n.

Bài phân tích mang tên "Tác Ä‘á»™ng của cú sốc dầu mỏ đối vá»›i toàn cầu: Liệu có thá»±c sá»± tồi tệ?", của Tobias N. Rasmussen và Agustín Roitman (hai chuyên gia kinh tế của IMF tại Washington), thá»±c sá»± có ý nghÄ©a khi tăng trưởng kinh tế toàn cầu thời gian gần Ä‘ây bắt đầu loạng choạng, vá»›i việc má»™t số nhà hoạch định chính sách đổ lá»—i tình trạng giảm tốc này là do tác Ä‘á»™ng của giá dầu tăng cao.

Giá dầu từ trong năm nay Ä‘ã đạt trung bình hÆ¡n 100 USD/thùng. Nếu dầu Brent vẫn ở quanh mức hiện nay là 110 USD/thùng từ nay tá»›i cuối năm, thì 2011 sẽ là năm có giá dầu trung bình ở mức cao nhất, hÆ¡n 98USD/thùng vào năm 2008, thời Ä‘iểm giá dầu Brent Ä‘ã tăng tá»›i mức cao nhất gần 150 USD/thùng.

Trong bài phân tích của mình, hai chuyên gia của IMF cho rằng dù giá dầu "có tác Ä‘á»™ng tiêu cá»±c tá»›i các nÆ°á»›c nhập khẩu dầu mỏ", nhÆ°ng tác Ä‘á»™ng này không lá»›n nhÆ° người ta nghÄ© trÆ°á»›c Ä‘ây. Theo hai chuyên gia, giá dầu tăng 25% sẽ "làm mất chÆ°a đến 0,5% GDP thá»±c của các nÆ°á»›c nhập khẩu dầu mỏ trong hai hoặc ba năm". Má»™t cách giải thích cho tác Ä‘á»™ng cá»±c nhỏ này là khoản thu nhập lá»›n hÆ¡n mà các nÆ°á»›c xuất khẩu dầu thu được sẽ được tái đầu tÆ° dÆ°á»›i dạng nhập khẩu hoặc các dòng vốn quốc tế khác, từ Ä‘ó góp phần kích cầu tại các nền kinh tế phải nhập khẩu dầu mỏ.

Các chuyên gia kinh tế khác cho rằng phân tích trên cÅ©ng có thể áp dụng vá»›i các hàng hóa khác, nhÆ° đồng hay sắt quặng. Theo họ mức giá cao là má»™t trở ngại cho các công ty phải sá»­ dụng các kim loại này, song sẽ thúc đẩy tăng trưởng kinh tế tại các nÆ°á»›c từ Chile (trong trường hợp đồng) tá»›i Australi (trong trường hợp sắt quặng), giúp tăng trưởng kinh tế toàn cầu bền vững.

Phân tích má»›i nói trên khác vá»›i quan Ä‘iểm của má»™t số chuyên gia kinh tế nhÆ° James Hamilton. Trong tài liệu "Dầu và Kinh tế vÄ© mô từ sau chiến tranh thế giá»›i II", xuất bản năm 1983, ông Ä‘ã gắn các giai Ä‘oạn giá dầu tăng cao vá»›i suy thoái kinh tế tại Mỹ. Tuy nhiên, nghiên cứu má»›i lại trùng khá»›p vá»›i nhiều tài liệu khác, đặc biệt là nghiên cứu của các chuyên gia kinh tế Olivier Blanchard và Jordi Gali, mang tên "Các tác Ä‘á»™ng kinh tế vÄ© mô của các cú sốc dầu mỏ: Tại sao những năm 2000 lại khác vá»›i những năm 1970?"

Phân tích má»›i cÅ©ng phù hợp vá»›i suy nghÄ© tại Arập Xêút, nÆ°á»›c xuất khẩu dầu lá»›n nhất thế giá»›i, rằng các chuyên gia kinh tế Ä‘ã phóng đại tác Ä‘á»™ng của giá dầu. Bá»™ trưởng Dầu mỏ Arập Xêút, cÅ©ng là lãnh đạo OPEC, ông Ali Naimi đầu năm nay cho rằng nền kinh tế toàn cầu sẽ an toàn an toàn khi giá dầu đạt gần mức 100 USD/thùng. Và các Bá»™ trưởng Tài nguyên thiên nhiên của các nÆ°á»›c sản xuất dầu khác cÅ©ng cho rằng giá dầu cao Ä‘ã thúc đẩy nền kinh tế nÆ°á»›c họ, và trên bình diện toàn cầu, Ä‘iều này Ä‘ã bù lại tác Ä‘á»™ng của giá cao đến tăng trưởng kinh tế ở các nÆ°á»›c tiêu thụ dầu.

Tác Ä‘á»™ng khác nhau của giá dầu cao - và cả giá của má»™t số hàng hóa khác trong cú sốc giá gần Ä‘ây nhất - ngày nay và trong quá khứ hoàn toàn không giống nhau về bản chất. Trong khi giữa những năm 1970, đầu những năm 1980 và 1990-1991, giá dầu cao là kết quả của tình trạng sụt giảm nguồn cung, do cấm vận dầu mỏ ở Arập, cuá»™c cách mạng Iran và chiến tranh vùng Vịnh, thì giá dầu tăng cao trong thập ká»· qua chủ yếu do tăng trưởng kinh tế mạnh làm lượng cầu tăng mạnh. NhÆ° vậy, giá dầu cao phản ánh tăng trưởng kinh tế cao. Phân tích tÆ°Æ¡ng tá»± cÅ©ng áp dụng vá»›i các hàng hóa khác.

Tuy nhiên, má»™t số chuyên gia phân tích cho rằng các nhân tốc nguồn cung cÅ©ng Ä‘óng má»™t vai trò, đặc biệt đối vá»›i các mặt hàng nông phẩm, do hạn chế xuất khẩu, cách tính giá tối thiểu bắt buá»™c của má»™t số chính phủ và những mùa vụ thu hoạch kém do thời tiết xấu. Giá dầu tăng má»™t phần cÅ©ng do sá»± ngắt quãng nguồn cung ở Libya trong năm nay. Và đối vá»›i kim loại và khoáng quặng, thì tình trạng ngập lụt ở Australia và Ä‘ình công ở Mỹ Latinh cÅ©ng Ä‘ã làm giảm nguồn cung, khiến giá tăng dù cầu giảm.

Ông Rasmussen và ông Roitman thừa nhận sá»± khác biệt giữa các chu kỳ cầu hiện nay vá»›i các chu kỳ trÆ°á»›c Ä‘ây, đồng thời cảnh báo: "Tác Ä‘á»™ng tiêu cá»±c của giá dầu cao nhìn chung khá nhỏ nhÆ°ng không có nghÄ©a là có thể bỏ qua tác Ä‘á»™ng này". Hai chuyên gia cho biết thêm rằng kết quả nghiên cứu của họ không loại bỏ các tác Ä‘á»™ng xấu trong má»™t cú sốc tÆ°Æ¡ng lai xuất phát từ nguồn cung dầu nhÆ° trÆ°á»›c Ä‘ây.

Nguồn tin: Tuanvietnam