Hết báo cáo này đến báo cáo khác đều ca ngợi những nỗ lực chuyển đổi năng lượng đang dẫn đến sản lượng điện gió và điện mặt trời kỷ lục. Tuy nhiên, bên ngoài sự chú ý, mọi thứ trông rất khác. Ở đó, than vẫn là vua—và điều này sẽ không sớm thay đổi.
Reuters gần đây đã đưa tin sản lượng điện than của Ấn Độ đã giảm trong tháng thứ hai liên tiếp vào tháng 9 do sản lượng điện mặt trời cao hơn và nhu cầu điện thấp hơn. Có lẽ đã đến lúc khen ngợi năng lượng mặt trời? Không hẳn vậy, vì cùng lúc đó, lượng than cốc nhập khẩu của Ấn Độ đã tăng vọt lên mức cao nhất trong sáu năm qua trong nửa đầu năm tài chính gần đây nhất của quốc gia này.
Trong khi đó, tại quốc gia láng giềng Trung Quốc, than vẫn là nguồn đóng góp lớn nhất vào nguồn cung cấp điện của quốc gia này mặc dù Trung Quốc là nước phát triển công suất điện gió và điện mặt trời lớn nhất thế giới—và với biên độ lớn. Các số liệu sản xuất trong nước mới nhất cho thấy một sự gia tăng. Các số liệu nhu cầu mới nhất cho thấy sự gia tăng của than để đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng. Than chiếm 60% sản lượng điện của Trung Quốc và điều này sẽ không sớm thay đổi.
Cả Ấn Độ và Trung Quốc đều tuyên bố khá rõ ràng rằng họ sẽ không noi gương Vương quốc Anh và đóng cửa bất kỳ nhà máy điện than nào trong tương lai gần. Cả Ấn Độ và Trung Quốc đều chính thức ưu tiên an ninh cung cấp năng lượng và khả năng chi trả hơn là khí thải, ngay cả khi cả hai đều theo đuổi một mạng lưới đa dạng hơn.
Trớ trêu thay, chính điện than lại là động lực thúc đẩy quá trình chuyển đổi năng lượng. Điện than cung cấp năng lượng giá rẻ mà các nhà sản xuất linh kiện cũng như thiết bị gió và mặt trời của Trung Quốc và các nước châu Á khác—chưa kể đến xe điện—sử dụng để giữ cho sản phẩm của họ có giá rẻ. Cũng trớ trêu thay, nhu cầu điện tăng đột biến từ các trung tâm dữ liệu rất có thể sẽ thúc đẩy nhu cầu than ở một số nơi trên thế giới, nơi khí đốt tự nhiên không rẻ như hiện tại ở Mỹ.
Trong Triển vọng năng lượng thế giới mới nhất, Cơ quan năng lượng quốc tế đã dành nhiều lời khen ngợi cho quá trình chuyển đổi năng lượng và cách thức tăng trưởng nhu cầu năng lượng trong tương lai sẽ được đáp ứng hoàn toàn bằng công suất gió và mặt trời sẽ được bổ sung.
Trích dẫn các đợt tăng cường đầu tư gần đây vào năng lượng gió và mặt trời trong vài năm qua, IEA đã viết trong bản tóm tắt rằng tổng công suất của cả hai sẽ "tăng từ 4.250 GW hiện nay lên gần 10.000 GW vào năm 2030 trong STEPS, thấp hơn mục tiêu tăng gấp ba lần được đặt ra tại COP28 nhưng vẫn đủ, xét về tổng thể, để đáp ứng nhu cầu điện tăng trưởng toàn cầu và đẩy sản lượng điện từ than vào tình trạng suy giảm".
Điều mà IEA không viết trong bản tóm tắt nhưng vẫn giữ nguyên trong báo cáo chính thức là ít nhất cho đến năm 2030, nhu cầu về than sẽ không bắt đầu giảm - bất chấp dự báo của chính cơ quan này rằng nhu cầu đối với tất cả các loại hydrocarbon sẽ giảm trước năm 2030, bị kìm hãm bởi sự phát triển của năng lượng gió và mặt trời.
“Trong STEPS, triển vọng về than đã được điều chỉnh tăng, đặc biệt là trong thập kỷ tới, chủ yếu là do các dự báo nhu cầu điện được cập nhật, đáng chú ý là từ Trung Quốc và Ấn Độ. Tổng nhu cầu than là 300 triệu tấn than tương đương (Mtce) hoặc cao hơn 6% vào năm 2030 so với WEO-2023. Ngay cả với bản điều chỉnh này, nhu cầu về than vẫn giảm trung bình 2% mỗi năm cho đến năm 2050.”
Đây là những gì IEA đã viết trong báo cáo của mình, trong đó STEPS là kịch bản chính sách đã nêu mà cơ quan này sử dụng cho các dự báo của mình. Nói cách khác, IEA thừa nhận rằng họ đã không chính xác vào năm ngoái khi dự đoán sự sụp đổ của than. Trong ấn bản WEO năm nay, IEA đang sửa lại giả định không chính xác đó. Công bằng mà nói, họ kết thúc đợt sửa đổi đó bằng một lưu ý tích cực về quá trình chuyển đổi, nhưng có khả năng sẽ phải điều chỉnh lại các dự báo của mình một lần nữa vào năm tới. Bởi vì không ai bên ngoài châu Âu và thế giới Anh-Mỹ từ bỏ than đá—đặc biệt là để tiếp tục cung cấp cho châu Âu và thế giới Anh-Mỹ các thành phần của quá trình điện khí hóa mọi thứ là ưu tiên hàng đầu của họ. Như Javier Blas của Bloomberg đã nói, quá trình chuyển đổi năng lượng được thúc đẩy bởi than đá.
Không khó để thấy được động lực thúc đẩy điện khí hóa mọi thứ sẽ kết thúc ở đâu. Tầm nhìn là quá trình điện khí hóa mọi thứ sẽ được bao phủ bởi công suất gió và năng lượng mặt trời tăng vọt, có đủ khả năng cung cấp nguồn cung khi có nhu cầu. Tuy nhiên, Trung Quốc nhanh chóng nhận ra rằng điều này sẽ không xảy ra và khi xây dựng các cơ sở năng lượng mặt trời khổng lồ sau một trang trại gió lớn, họ cũng xây dựng các nhà máy điện than. Đây cũng là những gì Ấn Độ đang làm ngay lúc này. Hai quốc gia này sẽ thúc đẩy tăng trưởng nhu cầu than đá trong ngắn đến trung hạn. Đó là vì họ biết rằng việc cung cấp điện mà nền kinh tế và cử tri của họ yêu cầu quan trọng hơn việc đếm các phân tử CO2.
Trong khi đó, Vương quốc Anh đang chuẩn bị các kịch bản cho tình trạng mất điện vì công suất tải cơ bản của họ vừa bị sụt giảm sau khi đóng cửa nhà máy điện than cuối cùng của đất nước. Hàng tỷ đô la đang được lên kế hoạch đầu tư vào những thứ như pin và bánh đà để lưu trữ năng lượng từ các cơ sở lắp đặt điện gió và điện mặt trời, nhưng chính phủ Starmer vẫn chưa nhận ra rằng điều này không thể thực hiện được nếu không có công suất tải cơ bản—cũng như các nhà chức trách châu Âu vẫn đang thúc đẩy việc chấm dứt sử dụng than. Nếu có thời điểm hoàn hảo để học hỏi điều gì đó quan trọng từ Trung Quốc và Ấn Độ, thì thời điểm đó chính là ngay lúc này.
Nguồn tin: xangdau.net
