Tròn má»™t năm sau vụ nổ giàn khoan Deepwater Horizon tại vịnh Mexico, các bên chịu trách nhiệm chính lại Ä‘ang kiện tụng lẫn nhau. Tập Ä‘oàn năng lượng BP hôm 20.4 ná»™p Ä‘Æ¡n Ä‘òi hãng Ä‘iều hành giàn khoan Transocean phải bồi thường ít nhất 40 tỉ USD. BP cáo buá»™c Transocean gây nên vụ nổ dẫn đến vụ tràn dầu tồi tệ nhất lịch sá»­ thế giá»›i. Tập Ä‘oàn Anh cÅ©ng kiện luôn 2 đối tác khác là nhà sản xuất thiết bị chống nổ Cameron Int và Halliburton, công ty chịu trách nhiệm cung cấp ximăng trong kết cấu bê tông của giàn khoan. BP khẳng định toàn bá»™ hệ thống cÅ©ng nhÆ° thiết bị an toàn và quy trình kiểm soát giếng dầu đều có vấn đề, góp phần tạo nên thảm họa hôm 20.4.2010. Đáp lại, Transocean ná»™p Ä‘Æ¡n lên tòa tiểu bang New Orleans Ä‘òi BP bồi thường 12,9 triệu USD, còn nhà thầu xi-măng Halliburton và các công ty khác phải bồi thường 20 triệu USD.

Giếng dầu tại giàn khoan Deepwater Horizon từng thuá»™c dạng nhàn rá»—i trÆ°á»›c khi nổ tung hôm 20.4.2010 - Ảnh: Reuters

Vụ nổ nói trên khiến 11 người thiệt mạng và làm đổ hÆ¡n 4,9 triệu thùng dầu ra biển. Thảm họa này để lại những hậu quả khủng khiếp, chÆ°a thể Ä‘o đếm hết đối vá»›i hệ sinh thái và công ăn việc làm của hàng trăm ngàn người trong khu vá»±c.

Những quả bom nổ chậm

Người gốc Việt mệt mỏi Ä‘òi tiền đền bù của BP Tập Ä‘oàn BP Ä‘ã lập quỹ ủy thác trị giá 20 tỉ USD để đền bù cho ngÆ° dân và các bên bị ảnh hưởng trong vụ tràn dầu tại vịnh Mexico. Đến nay, khoảng 3,9 tỉ USD Ä‘ã được chi cho 177.000 Ä‘Æ¡n kiện. Tuy nhiên, còn khoảng 79.000 Ä‘Æ¡n chÆ°a được xét đến và 43.000 Ä‘Æ¡n bị trả lại vì không đủ giấy tờ cần thiết. Trong số này, có nhiều trường hợp của người gốc Việt. AFP dẫn trường hợp của gia Ä‘ình chị Kim Vo, kinh doanh nhà hàng hải sản tại Louisiana. Sau khi ná»™p khoảng 400 hóa Ä‘Æ¡n thuế và chứng từ các loại, vợ chồng chị nhận được thÆ° cho hay trường hợp của họ không thuá»™c diện được đền bù. Theo báo The New York Times, khoảng 1/4 đến 1/3 trong số 12.400 giấy phép Ä‘ánh bắt tại Louisiana là của dân Mỹ gốc Việt. Ông Tuan Nguyen thuá»™c CÆ¡ quan Phát triển cá»™ng đồng MQVN, tổ chức há»— trợ nạn dân gốc Việt của vụ tràn dầu, cho hay hầu hết các ngÆ° dân người Việt không thỏa mãn vá»›i khoản đền bù của BP.

Theo phóng sá»± Ä‘iều tra của AP đăng hôm 20.4, hÆ¡n 3.200 giếng nhàn rá»—i trên vịnh Mexico và chủ sở hữu cÅ©ng chẳng màng đến bất cứ biện pháp bảo đảm an toàn nào. Trên giấy tờ, các giếng trên vẫn còn hoạt Ä‘á»™ng nhÆ°ng chúng không hề được sá»­ dụng trong ít nhất 5 năm và chÆ°a có kế hoạch hồi phục sản xuất. Chính phủ Mỹ vẫn chÆ°a yêu cầu các công ty giành được quyền khai thác những giếng này phải đổ ximăng bịt chúng lại vì chÆ°a hết hạn hợp đồng. Hầu hết trong số này đều trên 10 tuổi, đặc biệt má»™t số giếng Ä‘ã được khoan cách Ä‘ây 60 năm.

AP dẫn lời các chuyên gia cảnh báo những lá»›p ximăng và kim loại bên trong giếng bị bỏ hoang cÅ©ng nhÆ° bá»™ phận đậy miệng giếng có thể bị ăn mòn theo thời gian, khiến dầu rò rỉ ra ngoài đại dÆ°Æ¡ng. Đó là chÆ°a kể các sá»± cố không lường trÆ°á»›c nhÆ° nổ, Ä‘á»™ng đất... đều có thể gây ra những vụ tràn dầu không kém gì vụ Deepwater Horizon. Theo giá»›i kỹ sÆ° dầu khí, những giếng dầu nhàn rá»—i nhÆ°ng vẫn chÆ°a hết hạn thuê trên hợp đồng là mối Ä‘e dọa chủ yếu đối vá»›i môi trường sinh thái.

Trong văn bản hồi tháng 9.2010 gá»­i cho các nhà khai thác, giá»›i chức liên bang tuyên bố khởi Ä‘á»™ng chÆ°Æ¡ng trình má»›i mang tên Idle Iron, nhằm hoàn tất việc dùng ximăng bịt kín các giếng dầu nhàn rá»—i trong vòng 3 năm. Theo chÆ°Æ¡ng trình này, các hãng Ä‘iều hành có thể chọn cách bịt giếng hoàn toàn trong trường hợp bỏ hoang vÄ©nh viá»…n hoặc má»™t phần đối vá»›i các giếng chỉ bị tạm thời bỏ Ä‘ó. Giải pháp thứ 3 là họ có thể nêm xung quanh khu vá»±c chứa dầu hoặc khí đốt bên trong giếng, nhÆ°ng sau Ä‘ó phải bịt chặt giếng trong thời gian 2 năm.

Những nhà khai thác dầu và khí đốt thường không muốn bịt luôn giếng dầu vẫn còn thời hạn sá»­ dụng vì khi cần sẽ có thể khởi Ä‘á»™ng lại việc khai thác vào bất cứ lúc nào. Khi giếng dầu tại giàn khoan Deepwater Horizon của BP nổ tung hồi năm ngoái, giếng này Ä‘ã bị bỏ hoang tạm thời và BP chỉ trám tạm lá»›p xi-măng bên trên. Các nhà Ä‘iều tra xác định Ä‘ây là má»™t trong những nguyên nhân gây ra thảm họa.

Nguồn: Thanhnien