Để bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia, hằng năm, Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN) cần phải gia tăng trữ lượng từ 25-30 triệu tấn dầu quy đổi. Tuy nhiên, công tác tìm kiếm, thăm dò của PVN đang gặp nhiều khó khăn khi nguồn vốn FDI “đổ” vào lĩnh vực này đã giảm từ 2 tỷ USD xuống còn vài trăm triệu USD/năm.

Hợp tác dầu khí giữa PVN và Petronas (Malaysia)

Khó vay tiền vì nhiều rủi ro

Theo PVN, hoạt động tìm kiếm, thăm dò dầu khí nhằm gia tăng trữ lượng là rất cần thiết đối với an ninh năng lượng quốc gia. Đây là hoạt động có đặc thù rất nhiều rủi ro. Tổng Công ty Thăm dò Khai thác Dầu khí (PVEP) - doanh nghiệp chủ lực của PVN - hiện đang gặp vướng mắc lớn về nguồn vốn cho hoạt động tìm kiếm, thăm dò. 

Theo đó, do tính chất các dự án tìm kiếm, thăm dò có nhiều rủi ro nên PVEP không thể vay vốn. Việc sử dụng vốn chủ sở hữu thông qua tăng vốn điều lệ cũng không phù hợp bởi khi dự án không thành công, PVEP sẽ không bảo toàn được vốn.

Trong khi đó, hằng năm PVEP vẫn phải thực hiện các hoạt động tìm kiếm, thăm dò để bảo đảm mục tiêu gia tăng trữ lượng mà Chính phủ giao cho PVN/PVEP. Ngoài ra, với điều kiện giá dầu thấp như hiện nay, doanh thu không đủ bù đắp các khoản chi phí (bao gồm cả chi phí các dự án thăm dò không thành công) sẽ dẫn tới mất cân đối tài chính của doanh nghiệp.

PVN cho rằng, chi phí tìm kiếm, thăm dò không thành công cần phải được xem là chi phí rủi ro. Tuy nhiên, PVEP lại không được trích lập quỹ rủi ro thăm dò, nên các chi phí này biến thành nợ xấu, chịu lãi hằng năm. “Cùng với vấn đề hạn chế về quỹ rủi ro cho hoạt động tìm kiếm, thăm dò, việc tăng cường thu hút đầu tư nước ngoài vào lĩnh vực này hiện cũng đang gặp rất nhiều trở ngại”, PVN cho biết.

Theo đó, tính đến thời điểm 31/12/2018, có tổng số 40 nhà thầu ở trong và ngoài nước đang có hoạt động thăm dò, khai thác dầu khí tại thềm lục địa Việt Nam. Tuy nhiên, đó là các nhà thầu đã ký hợp đồng từ trước. Theo thống kê, từ năm 2016 đến nay, PVN chỉ ký được 2 hợp đồng dầu khí mới. Việc PVN ký được rất ít hợp đồng dầu khí khiến hoạt động tìm kiếm, thăm dò rất yếu, vốn đầu tư cho hoạt động này chỉ còn bằng 25% so với giai đoạn trước đây.

Cần sớm sửa Luật Dầu khí

Ông Trần Sỹ Thanh, Chủ tịch PVN cho biết, trước đây, vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) vào lĩnh vực thăm dò, khai thác dầu khí trung bình 2 tỉ USD/năm, hiện nay mỗi năm chỉ còn khoảng vài trăm triệu USD. Trong khi đó, chính sách liên quan đến dầu khí ngày càng thắt chặt khiến nhà đầu tư e ngại.

PVN cho rằng nhiều nội dung trong Luật Dầu khí và nhiều văn bản dưới luật không còn phù hợp với thực tiễn được xem là tạo những “điểm nghẽn” của dòng vốn ngoại đối với hoạt động thăm dò, khai thác dầu khí. Cụ thể, những quy định về hợp đồng dầu khí hiện hành (ban hành kèm theo Nghị định số 33/2013/NĐ-CP ngày 22/4/2013 của Chính phủ) kém hấp dẫn so với các nước trong khu vực, không thu hút được các nhà đầu tư nước ngoài. Luật Dầu khí hiện hành cũng chưa có các chính sách ưu đãi phù hợp đối với các dự án phát triển mỏ nhỏ, mỏ cận biên, dự án khai thác tận thu và dự án đầu tư cho mục đích nâng cao hệ số thu hồi dầu.

Theo PVN, để bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia, hằng năm, trữ lượng cần phải được gia tăng từ 25-30 triệu tấn dầu quy đổi. Để thực hiện được mục tiêu đó, PVN rất cần Chính phủ phê duyệt một cơ chế tài chính đặc thù cho công tác tìm kiếm, thăm dò dầu khí.

“Những bất cập của Luật Dầu khí đang là trở lực lớn đối với hoạt động của ngành Dầu khí. Chính vì vậy, việc sửa đổi, hoàn thiện Luật Dầu khí, loại bỏ rào cản, tạo hành lang pháp lý thuận lợi cho ngành Dầu khí trở nên vô cùng cấp thiết”, đại diện PVN nói và cho biết, việc cập nhật và điều chỉnh các quy định về hợp đồng dầu khí theo hướng thu hút đầu tư, có tham khảo các nước trong khu vực có cùng môi trường đầu tư cần được nhanh chóng thực hiện.