"Ở các vùng như SÆ¡n La, Lai Châu, Tây Nguyên thì có nÆ¡i thị phần cá»§a chúng tôi gần như 100%. Ở Ä‘ó, chúng tôi chá»§ yếu thá»±c hiện nhiệm vụ chính trị, chi phí không đủ để cho các doanh nghiệp có lãi" - Tổng Giám đốc Petrolimex, ông Bùi Ngá»c Bảo trả lá»i xung quanh vấn đỠgiá xăng dầu sau khi Nghị định số 84/2009/NÄ-CP cá»§a Chính phá»§ vá» kinh doanh xăng dầu được ban hành.
![]() |
Ông Bùi Ngá»c Bảo. |
Thưa Tổng Giám đốc Bùi Ngá»c Bảo, kể từ khi Nghị định 84 có hiệu lá»±c, Petrolimex Ä‘ã có 5 lần Ä‘iá»u chỉnh giá, trong Ä‘ó có 4 đợt tăng. Váºy nguyên nhân chính dẫn đến sá»± Ä‘iá»u chỉnh này là do Ä‘âu, thưa ông?
Trước hết, tôi xin Ä‘ính chính lại từ khi Nghị định này có hiệu lá»±c cho tá»›i nay, các doanh nghiệp đầu mối trong Ä‘ó có Petrolimex chỉ Ä‘iá»u chỉnh 3 lần đối vá»›i mặt hàng xăng, trong Ä‘ó 2 lần tăng, 1 lần giảm, chứ không phải 5 lần.
Nếu tính 5 lần là tính theo thá»i Ä‘iểm Nghị định này được ban hành là 15/10 tá»›i nay và Nghị định này có hiệu lá»±c chính thức là 15/12. Khi Nghị định có hiệu lá»±c, DN chỉ Ä‘iá»u chỉnh 3 lần.
Vá» nguyên nhân, giá quốc tế tăng, hoặc yếu tố tác động tá»›i giá cÆ¡ sở tăng, 2 lần Ä‘iá»u chỉnh tá»· giá (26/11 và 11/12) và bản thân giá quốc tế trong giai Ä‘oạn này khá cao cÅ©ng như khoản trích láºp quỹ bình ổn giá tăng từ 200-300 đồng, tác động tá»›i giá thành buá»™c giá xăng tăng. Vì váºy việc Ä‘iá»u chỉnh váºn hành theo Ä‘úng Nghị định 84.
ÄÆ°á»£c biết, trong bảng giá cá»§a Petrolimex chốt số liệu ngày 19/3, giá CIF cáºp cảng là 10.824 đồng/lít xăng A92. Tuy nhiên, nếu tính toán vá»›i giá nháºp khẩu là 87,60 USD/thùng (tương đương 159 lít), và tá»· giá VND/USD là 19.100, ta sẽ thấy giá CIF cáºp cảng sẽ chỉ ở mức 10.524 đồng/lít. Như váºy là thấp hÆ¡n 300 đồng so vá»›i giá mà Petrolimex Ä‘ã công bố. Váºy ông giải thích thế nào vá» sá»± chênh lệch này?
Trước hết, phải nói là ở Ä‘ây có má»™t sá»± nhầm lẫn giữa giá CIF và giá FOB. Trong bảng tính cá»§a chúng tôi có tính giá bình quân 30 ngày theo giá niêm yết ở Singapore, Ä‘ó là giá FOB. Khi tính giá CIF, phải có thêm chi phí vá» bảo hiểm và váºn tải, tương ứng khoảng 300 đồng.
Như váºy, không có sá»± sai lệch nào cả. Mức giá 87,60 USD/thùng là giá FOB chứ không phải là giá CIF. Chi phí bảo hiểm và váºn chuyển này thay đổi theo từng thá»i kỳ và được Cục Quản lý giá đưa vào tính toán.
CÅ©ng phải nói thêm là Ä‘ây là mức giá cÆ¡ sở được tính trên quy định cá»§a Nghị định 84, và các yếu tố đầu vào Ä‘á»u do các cÆ¡ quan nhà nước ban hành. Nếu tuân thá»§ theo Ä‘úng Nghị định 84 thì bất cứ ai cÅ©ng tính được mức giá cuối cùng.
Thêm nữa, Ä‘ây là mức giá cÆ¡ sở theo Nghị định 84 chứ không phải giá vốn cá»§a doanh nghiệp, giá vốn có thể cao hÆ¡n hoặc thấp hÆ¡n xoay quanh giá cÆ¡ sở Ä‘ó, phụ thuá»™c vào việc ký kết thá»a thuáºn vá»›i nhà cung cấp và thá»i Ä‘iểm giao hàng.
Giá cÆ¡ sở được Nghị định 84 đưa ra để ngưá»i tiêu dùng, cÆ¡ quan quản lý Nhà nước giám sát sá»± Ä‘iá»u chỉnh giá cá»§a doanh nghiệp, tạo tiá»n đỠdoanh nghiệp váºn hành theo Nghị định này. Khác biệt vá»›i Quyết định 187 và Nghị định 55, Nghị định 84 đưa ra má»™t phương thức rất rõ ràng như váºy để ngưá»i tiêu dùng và cÆ¡ quan quản lý có cÆ¡ chế để giám sát.
Gần Ä‘ây, có thông tin cho rằng vá»›i tá»· trá»ng tá»›i 60% trên thị trưá»ng, Petrolimex là doanh nghiệp độc quyá»n. Ông nghÄ© sao vá» vấn đỠnày?
Chúng tôi Ä‘ã có báo cáo cá»§a chúng tôi lên liên bá»™, đồng thá»i, cÆ¡ quan quản lý nhà nước cÅ©ng có giám sát trong những năm qua. Nhưng phải nói thêm là tá»· trá»ng thị trưá»ng cá»§a Petrolimex không phải là Ä‘á»u như nhau ở các vùng.
Ở các vùng có cạnh tranh cao như Hà Ná»™i hoặc TP.HCM thì thị phần cá»§a Petrolimex chỉ trên dưới 40%. Nhưng ở các vùng như SÆ¡n La, Lai Châu, Tây Nguyên thì có nÆ¡i thị phần cá»§a chúng tôi gần như 100%. Ở Ä‘ó, chúng tôi chá»§ yếu thá»±c hiện nhiệm vụ chính trị, chi phí không đủ để cho các doanh nghiệp có lãi.
Hôm 19/3, Bá»™ trưởng Bá»™ Công thương VÅ© Huy Hoàng cÅ©ng nháºn định rằng trong Ä‘iá»u kiện ta Ä‘ã áp dụng rất nhiá»u tiến bá»™ khoa há»c kỹ thuáºt trong các ngành kinh tế, kể cả ngành xăng dầu, thì những định mức như tiêu hao xăng dầu chắc chắn có giảm. Tình hình cụ thể ở Petrolimex ra sao thưa ông?
Trong thuáºt ngữ kinh doanh xăng dầu thì thuáºt ngữ chính xác là "hao hụt" chứ không phải "thất thoát". Tá»· lệ hao hụt luôn luôn hiện hữu trong sản xuất và kinh doanh xăng dầu. Äây là má»™t câu chuyện dài. Hiện Nhà nước có má»™t định mức duy nhất, định mức 758 do Petrolimex xây dá»±ng và Bá»™ Váºt tư (trước Ä‘ây) ban hành năm 1986.
Tại thá»i Ä‘iểm Ä‘ó, Ä‘ây là định mức theo từng công Ä‘oạn để giúp cho Petrolimex khi Ä‘ó chá»§ yếu là độc quyá»n, kiểm soát hao hụt theo từng công Ä‘oạn. Còn tổng định mức hao hụt được Nhà nước giao cho Petrolimex chỉ há»— trợ cho công tác quản lý chứ không dùng để tổ chức hạch toán.
Sau này, Luáºt Doanh nghiệp và các văn bản khác quy định rằng chức năng xây dá»±ng các định mức kinh tế kÄ© thuáºt thuá»™c vá» các doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp có há»™i đồng quản trị. Nhưng ở Ä‘ây, tôi cho rằng có sá»± thông tin nhầm lẫn.
Chúng tôi có theo dõi chất vấn cá»§a Ủy ban Thưá»ng vụ Quốc há»™i vá»›i Bá»™ Công thương liên quan đến tá»· lệ hao hụt. Kiểm toán Nhà nước kiểm toán toàn diện việc cấp bù cho Petrolimex trong 3, 4 năm và phát hiện ra rằng Petrolimex có biên soạn hệ thống quản lý hao hụt và định mức hao hụt hết sức chặt chẽ. Tôi có kết luáºn cá»§a Kiểm toán Ä‘ánh giá Petrolimex Ä‘ã thá»±c hiện nghiêm túc chặt chẽ, theo dõi tốt vấn đỠhao hụt, có sá»± tiết giảm rất lá»›n so vá»›i định mức 758 cá»§a Nhà nước.
Thá»±c tế, kiến nghị cá»§a Kiểm toán Nhà nước vá»›i Bá»™ Công thương là có nhiá»u doanh nghiệp xăng dầu có nhiá»u định mức hao hụt khác nhau. Và trong quá trình kiểm toán, có khả năng là má»™t số doanh nghiệp đầu mối khác vẫn dùng định mức 758 để thanh quyết toán khi bù lá»— và Kiểm toán Nhà nước đỠnghị các doanh nghiệp này xây dá»±ng định mức má»›i. Nhưng tôi vẫn cho rằng, việc xây dá»±ng định mức không phải là cá»§a Bá»™ Công thương mà chính doanh nghiệp phải đưa ra định mức.
Hoàn toàn không có chuyện Petrolimex vẫn sá» dụng định mức 758. Từ 2007 - 2009, chúng tôi tiết giảm tá»›i 40% so vá»›i định mức 758 cá»§a Nhà nước.
Có thông tin cho rằng, Thá»§ tướng Nguyá»…n Tấn DÅ©ng có nói Petrolimex có thể sẽ được cổ phần hóa trong năm nay. Váºy nếu Ä‘iá»u này xảy ra trong 2010 này thì ngưá»i tiêu dùng sẽ được lợi như thế nào?
Cổ phần hóa các Táºp Ä‘oàn, Tổng công ty nhà nước là chính sách cá»§a Äảng và Nhà nước. Việc cổ phần hóa Petrolimex cÅ©ng nằm trong lá»™ trình Ä‘ó. Äiá»u này sẽ tạo Ä‘iá»u kiện để Petrolimex phát tiển tốt hÆ¡n, Nhà nước sẽ quản lý tốt hÆ¡n. Äồng thá»i, việc kinh doanh xăng dầu Ä‘a sở hữu sẽ tăng lợi ích chung cho xã há»™i.
"Trước hết, tôi xin phép nói vá» vấn đỠđộc quyá»n, má»™t ná»n kinh tế thị trưá»ng bao giá» cÅ©ng có sá»± tích tụ trong bất kỳ lÄ©nh vá»±c nào không riêng xăng dầu, Ä‘iá»u này làm cho các doanh nghiệp ngày lá»›n dần lên. Äiá»u quan trá»ng mà các xã há»™i làm là không cho doanh nghiệp chiếm thị phần lá»›n lợi dụng địa vị thống trị cá»§a mình để ngăn cản sá»± cạnh tranh công bằng vá»›i các doanh nghiệp khác. Như váºy, Petrolimex chỉ có Æ°u thế khoảng trên 20% thị trưá»ng mà thôi so vá»›i hệ thống bán lẻ. Còn các đại lý có quyá»n ký vá»›i đơn vị khác nếu các đơn vị khác tạo Ä‘iá»u kiện thuáºn lợi cho ngưá»i ta, ở Ä‘ây chúng ta cạnh tranh công bằng. Còn nếu có doanh nghiệp không cạnh tranh nổi việc ký vá»›i các địa lý thì doanh nghiệp phải tá»± há»i tại sao mình không làm được Ä‘iá»u Ä‘ó. Vá»›i tá»· trá»ng 60% bán trên thị trưá»ng, nếu Petrolimex tăng mà các đơn vị khác không tăng, ai sẽ thiệt hại? ÄÆ°Æ¡ng nhiên các đơn vị không tăng được lợi, láºp tức chiếm hết thị phần, đại lý cá»§a Petrolimex. Nếu Petrolimex tăng giá, các đơn vị khác hoàn toàn có thể không tăng nếu không muốn. Ngược lại nếu Petrolimex giảm giá, nếu các đơn vị khác không giảm thì láºp tức Petrolimex chiếm hết các đại lý, tá»· trá»ng. Thứ trưởng Bá»™ Công thương Nguyá»…n Cẩm Tú |
(Cổng Thông tin Äiện tá» Chính phá»§)