Ảnh minh họa. Nguồn:Internet

Lấy sản xuất, kinh doanh xăng, dầu làm trục chính

Là doanh nghiệp nhà nÆ°á»›c (DNNN) hạng đặc biệt, Tập Ä‘oàn Xăng dầu Việt Nam  (Petrolimex) tiền thân là Tổng công ty Xăng dầu Việt Nam, có nhiệm vụ bảo toàn và phát triển vốn nhà nÆ°á»›c, giữ vai trò chủ lá»±c, chủ đạo Ä‘iều tiết, ổn định và phát triển thị trường xăng dầu, sản phẩm hóa dầu phục vụ đắc lá»±c cho công cuá»™c công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nÆ°á»›c. Để Ä‘áp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong giai Ä‘oạn chuyển đổi của đất nÆ°á»›c, từ năm 1995, Petrolimex Ä‘ã bắt đầu chuyển sang má»™t giai Ä‘oạn phát triển má»›i theo xu hÆ°á»›ng hình thành má»™t hãng xăng dầu quốc gia kinh doanh trên nhiều lÄ©nh vá»±c, xoay quanh hoạt Ä‘á»™ng chính là kinh doanh xăng dầu, vá»›i nhiều hình thức sở hữu trong DN. Hoạt Ä‘á»™ng của Petrolimex thá»±c sá»± bÆ°á»›c vào thị trường cạnh tranh quyết liệt vá»›i chất lượng sản phẩm và dịch vụ ngày má»™t nâng cao.

Sá»± phát triển có tính Ä‘á»™t phá về quy mô kinh doanh được Ä‘ánh dấu bằng việc hợp nhất giữa Tổng công ty Xăng dầu vá»›i Công ty Dầu lá»­a Trung Æ°Æ¡ng và sáp nhập 24 Công ty Vật tÆ° tổng hợp có hoạt Ä‘á»™ng chính là kinh doanh xăng dầu ở các tỉnh, thành về Petrolimex theo chủ trÆ°Æ¡ng sắp xếp lại DNNN (năm 1995-1996), Ä‘Æ°a mạng lÆ°á»›i kinh doanh xăng dầu của Petrolimex phủ khắp cả nÆ°á»›c. Đặc biệt từ khi có Nghị quyết Trung Æ°Æ¡ng 3 và Nghị quyết Trung Æ°Æ¡ng 9, Khóa IX, về sắp xếp, đổi má»›i và nâng cao hiệu quả hoạt Ä‘á»™ng của DNNN,  Petrolimex Ä‘ã thá»±c hiện cổ phần hóa (CPH) 18 công ty thành viên và các Ä‘Æ¡n vị trá»±c thuá»™c các công ty thành viên có hoạt Ä‘á»™ng sản xuất kinh doanh các sản phẩm hóa dầu nhÆ° gas, dầu mỡ nhờn và các Ä‘Æ¡n vị có hoạt Ä‘á»™ng liên quan đến xăng dầu, chủ yếu phục vụ kinh doanh xăng dầu nhÆ° xây lắp, thiết kế công trình xăng dầu, vận tải xăng dầu, sản xuất cá»™t bÆ¡m xăng dầu... Ngoài ra Petrolimex còn tham gia cùng vá»›i các nhà đầu tÆ° khác thành lập má»›i 4 công ty cổ phần, 3 công ty liên doanh và 1 ngân hàng (trên cÆ¡ sở tái cấu trúc lại Ngân hàng Phát triển Nông thôn Đồng Tháp Mười) để khai thác các tiềm lá»±c hiện có của Petrolimex, nâng cao hiệu quả  kinh doanh, bảo toàn và phát triển vốn. Định hÆ°á»›ng phát triển phù hợp vá»›i sá»± thay đổi môi trường kinh doanh của từng giai Ä‘oạn Ä‘ã Ä‘Æ°a Petrolimex trở thành má»™t Tập Ä‘oàn kinh doanh xăng dầu  không những có vai trò vị thế chủ đạo trên thị trường Việt Nam mà còn có uy tín trong khu vá»±c và trên thế giá»›i.

Nhằm tiếp tục đổi má»›i, nâng cao hiệu quả hoạt Ä‘á»™ng DNNN trong bối cảnh má»›i hiện nay, Thủ tÆ°á»›ng Chính phủ Ä‘ã ban hành Nghị quyết số 01/NQ-CP ngày 3/1/2012 và Chỉ thị số 03/CT-TTg ngày 17/1/2012 về đẩy mạnh tái cÆ¡ cấu, trong Ä‘ó yêu cầu các bá»™, ngành, các tập Ä‘oàn, tổng công ty nhà nÆ°á»›c rà soát các DN thành viên, đẩy nhanh CPH, thoái vốn tại các ngành, các lÄ©nh vá»±c không phải là kinh doanh chính, tập trung vào lÄ©nh vá»±c kinh doanh cốt lõi, đổi má»›i công nghệ, tiết giảm chi phí để nâng cao hiệu quả. Thá»±c hiện theo tinh thần của Nghị quyết Petrolimex Ä‘ã và Ä‘ang khẩn trÆ°Æ¡ng xây dá»±ng, hoàn thiện đề án tái cÆ¡ cấu sau CPH trình các cấp có thẩm quyền phê duyệt. Trên cÆ¡ sở các quan Ä‘iểm chỉ đạo của Đảng, Chính phủ, các bá»™, ngành và chiến lược dài hạn cÅ©ng nhÆ° đặc thù tổ chức, hoạt Ä‘á»™ng Petrolimex Ä‘ã xác định các định hÆ°á»›ng lá»›n trong tái cÆ¡ cấu. Cụ thể nhÆ° sau:

Má»™t là, phÆ°Æ¡ng án tái cấu trúc Tập Ä‘oàn phải phù hợp phÆ°Æ¡ng án tổng thể của Chính phủ về tái cÆ¡ cấu các tập Ä‘oàn, tổng công ty nhà nÆ°á»›c, trong Ä‘ó Petrolimex nằm ở nhóm các DNNN giữ cổ phần chi phối, có quy mô và Ä‘óng góp lá»›n cho ngân sách, Ä‘i đầu trong ứng dụng công nghệ cao, bảo đảm các cân đối lá»›n của nền kinh tế, giữ vai trò bình ổn thị trường trong lÄ©nh vá»±c cung cấp xăng, dầu và các sản phẩm hóa dầu.

Hai là, xây dá»±ng và phát triển Petrolimex trong cÆ¡ chế thị trường định hÆ°á»›ng xã há»™i chủ nghÄ©a, có sá»± cạnh tranh và bình đẳng giữa các DN, bảo đảm mục tiêu hiệu quả kinh tế - xã há»™i, phát triển bền vững, có tích lÅ©y, gắn tăng trưởng DN vá»›i tăng trưởng chung của nền kinh tế, vá»›i an ninh quốc phòng, bảo vệ môi trường và trách nhiệm xã há»™i.

Ba là, Petrolimex sẽ vận hành theo mô hình tập Ä‘oàn kinh tế Ä‘a sở hữu vá»›i công ty mẹ là Tập Ä‘oàn Xăng dầu Việt Nam từng bÆ°á»›c nâng quy mô, tập trung nguồn lá»±c và tri thức trở thành tổ chức kinh tế mạnh, năng Ä‘á»™ng, có trình Ä‘á»™ quản lý, công nghệ hiện đại, lấy kinh doanh xăng, dầu - lọc hóa dầu là trục chính, gắn kết chặt chẽ vá»›i các lÄ©nh vá»±c phụ trợ, có khả năng cạnh tranh cao trong khu vá»±c và hợp tác bình đẳng vá»›i các tập Ä‘oàn kinh tế ngoài nÆ°á»›c.

Bốn là, xác định nguồn nhân lá»±c và yếu tố con người vừa là Ä‘á»™ng lá»±c vừa là mục tiêu của toàn bá»™ quá trình phát triển của Petrolimex trong tÆ°Æ¡ng lai.

Năm là, khẩn trÆ°Æ¡ng áp dụng các hệ thống quản trị tiên tiến, tái cấu trúc cần bảo đảm tính thống nhất trên toàn bá»™ hệ thống tổ chức và quản lý của Petrolimex.

Sáu là, các lÄ©nh vá»±c kinh doanh sau tái cấu trúc, trong Ä‘ó lấy sản xuất, kinh doanh xăng, dầu là trục chính, bao gồm: Sản xuất, kinh doanh xăng, dầu; sản xuất, kinh doanh các sản phẩm hóa dầu, khí hóa lỏng; vận tải xăng dầu; xây lắp các công trình xăng dầu, lọc hóa dầu; dịch vụ xăng, dầu.

Petrolimex vừa công bố kết quả kinh doanh hợp nhất quý III và 9 tháng đầu năm 2012. Báo cáo tài chính hợp nhất của Petrolimex gồm công ty mẹ và 42 công ty TNHH MTV kinh doanh xăng dầu trong nÆ°á»›c, 25 công ty con là công ty cổ phần, 4 công ty TNHH nhiều thành viên và 2 công ty TNHH MTV tại nÆ°á»›c ngoài.  Theo Ä‘ó, doanh thu thuần về bán hàng và cung cấp dịch vụ của Petrolimex trong quý III/2012 đạt trên 49.013 tá»· đồng, lÅ©y kế 9 tháng đạt hÆ¡n 150.394 tá»· đồng. Trong cÆ¡ cấu lợi nhuận trÆ°á»›c thuế 9 tháng, Petrolimex lãi trÆ°á»›c thuế 476,4 tá»· đồng trong quý III/2012 và lÅ©y kế 9 tháng lãi 1.030 tá»· đồng... Riêng trong quý III/2012, doanh thu tài chính của Petrolimex đạt 186,5 tá»· đồng, lÅ©y kế 9 tháng đạt hÆ¡n 794 tá»· đồng. Phần lãi từ công ty liên kết, liên doanh quý III/2012 đạt 99,3 tá»· đồng, lÅ©y kế 9 tháng đạt trên 355 tá»· đồng.

Sau khi trừ các chi phí, Petrolimex lãi trÆ°á»›c thuế 476,4 tá»· đồng trong quý III và lÅ©y kế 9 tháng lãi 1.030 tá»· đồng. Trong Ä‘ó, lợi nhuận sau thuế quý III của công ty mẹ đạt 374,68 tá»· đồng, lÅ©y kế 9 tháng lãi 620,69 tá»· đồng. EPS 9 tháng đạt 580 đồng, riêng EPS quý III đạt 350 đồng. Trong cÆ¡ cấu lợi nhuận trÆ°á»›c thuế 9 tháng của Tập Ä‘oàn, riêng mảng kinh doanh xăng dầu lãi trên 58 tá»· đồng.

Tính đến 30/9/2012, tổng tài sản của Petrolimex đạt 58.160 tá»· đồng, cao hÆ¡n con số 57.665 tá»· đồng hồi đầu năm nay. Nợ phải trả của Tập Ä‘oàn là 43.701 tá»· đồng, trong Ä‘ó nợ ngắn hạn là 37.540 tá»· đồng. Hàng tồn kho tại thời Ä‘iểm 30/9/2012 là 16.401 tá»· đồng, trong Ä‘ó, tồn kho của riêng Công ty mẹ là 13.868 tá»· đồng. CÅ©ng tính đến cuối tháng 9/2012, vốn chủ sở hữu của Petrolimex đạt 11.845 tá»· đồng, trong Ä‘ó vốn đầu tÆ° của chủ sở hữu đạt 10.700 tá»· đồng, lợi nhuận chÆ°a phân phối hÆ¡n 1.000 tá»· đồng.

Bảng 1: CÆ¡ cấu nguồn vốn của Petrolimex tính đến 30/9/2012 (tá»· đồng)

Mục tiêu của tái cÆ¡ cấu

Hệ thống những quan Ä‘iểm chiến lược trong tái cÆ¡ cấu nói trên là cÆ¡ sở quan trọng để xây dá»±ng các mục tiêu phát triển của tập Ä‘oàn từ nay đến năm 2015 và các giai Ä‘oạn tiếp theo. Các mục tiêu cÆ¡ bản cần đạt được sau khi hoàn thành tái cÆ¡ cấu gồm:

Má»™t là, chính thức hoạt Ä‘á»™ng theo mô hình tập Ä‘oàn Ä‘a sở hữu vá»›i công ty mẹ và các công ty con, công ty liên kết. Chuyển đổi hình thức sở hữu của công ty mẹ từ công ty nhà nÆ°á»›c sang công ty cổ phần để huy Ä‘á»™ng nguồn vốn của xã há»™i phục vụ đầu tÆ° phát triển. CPH Petrolimex cÅ©ng là tiền đề cho việc minh bạch hóa, thị trường hóa hÆ¡n nữa hoạt Ä‘á»™ng kinh doanh xăng, dầu.

Hai là, nâng cao hiệu quả hoạt Ä‘á»™ng, hoàn thành tốt hÆ¡n vai trò bảo đảm an ninh năng lượng, bình ổn thị trường xăng, dầu, góp phần vào Ä‘iều tiết các cân đối lá»›n của nền kinh tế.

Ba là, đổi má»›i và áp dụng các hệ thống quản trị DN tiên tiến để nâng cao năng suất, chất lượng và hiệu quả lao Ä‘á»™ng.

Bốn là, phân bổ lại nguồn lá»±c theo hÆ°á»›ng hợp lý hóa, nhất là nguồn lá»±c con người và nguồn lá»±c tài chính.

Năm là, phát triển cÆ¡ sở vật chất, kỹ thuật phục vụ kinh doanh, phát triển nguồn nhân lá»±c nhằm tối Ä‘a hóa lợi ích, tăng cường lợi thế kinh doanh trên thị trường.

Sáu là, tăng cường quản trị rủi ro trên toàn hệ thống.

Để hoàn thành các mục tiêu này, dÆ°á»›i góc Ä‘á»™ quản trị DN có quy mô lá»›n, thá»±c tiá»…n Ä‘ang Ä‘òi hỏi Petrolimex cần tiến hành cấu trúc lại trên các lÄ©nh vá»±c cốt yếu của DN. TrÆ°á»›c hết là tái cấu trúc chiến lược kinh doanh và định hÆ°á»›ng thị trường mục tiêu, bảo đảm duy trì lợi thế trong lÄ©nh vá»±c kinh doanh cốt lõi và truyền thống của Tập Ä‘oàn là kinh doanh xăng, dầu. Mở rá»™ng thị trường cả trong và ngoài nÆ°á»›c để kinh doanh có hiệu quả: tăng sản lượng, tăng doanh số vá»›i tốc Ä‘á»™ cao và kinh doanh có lãi trên cÆ¡ sở tiết giảm chi phí (nhất là chi phí lÆ°u thông), từ Ä‘ó tăng lợi nhuận. Phát triển hệ thống cá»­a hàng kinh doanh xăng, dầu thứ cấp (các cá»­a hàng được phát triển bởi các công ty con Ä‘a sở hữu) sẽ được thá»±c hiện gắn vá»›i khai thác giá trị gia tăng tại các cá»­a hàng bán lẻ mang thÆ°Æ¡ng hiệu Petrolimex. Vá»›i các lÄ©nh vá»±c kinh doanh phụ trợ cho kinh doanh xăng, dầu, cần phát triển có chọn lọc, tập trung vào các lÄ©nh vá»±c, thị trường mà tập Ä‘oàn Ä‘ang có lợi thế và đạt hiệu quả cao, phấn đấu đạt tá»· suất lợi nhuận sau thuế trên vốn Ä‘iều lệ tối thiểu 15% trong giai Ä‘oạn hiện nay.

Bảng 2: CÆ¡ cấu doanh thu thuần về bán hàng và cung cấp dịch vụ tính đến 30/9/2012 (tá»· đồng)

Nguồn Petrolimex

Xác định rõ chiến lược kinh doanh là cÆ¡ sở để tái cÆ¡ cấu về mô hình tổ chức và hệ thống quản trị, bắt đầu bằng việc khảo sát, Ä‘ánh giá mô hình, hiện trạng của tập Ä‘oàn về mọi mặt trÆ°á»›c CPH, chỉ ra các bất hợp lý, các khiếm khuyết cần khắc phục. Thiết lập mô hình cấu trúc má»›i gồm Petrolimex - Công ty mẹ, các tổng công ty, công ty con, các công ty liên kết và cÆ¡ cấu tổ chức của Văn phòng tập Ä‘oàn. Má»™t số công ty con, công ty liên kết có thể được gá»™p lại thành nhóm tiến tá»›i sáp nhập để hình thành các tổng công ty chuyên ngành, giảm số đầu mối, phát triển về quy mô để tiết giảm chi phí bình quân, tăng khả năng cạnh tranh trên thị trường. Sau khi mô hình má»›i được xác lập sẽ là bÆ°á»›c rà soát, sá»­a đổi để hoàn thiện hệ thống quy chế, quy định ná»™i bá»™ trên cÆ¡ sở tuân thủ các văn bản pháp quy phù hợp mô hình quản trị má»›i.

Gắn kết chặt chẽ vá»›i mô hình tổ chức là tái cấu trúc nguồn nhân lá»±c. Xây dá»±ng chức năng, nhiệm vụ, định biên các bá»™ phận để nâng cao năng suất lao Ä‘á»™ng, tối Æ°u tá»· lệ lao Ä‘á»™ng quản lý, lao Ä‘á»™ng trá»±c tiếp, kiên quyết thá»±c hiện nguyên tắc: tái cÆ¡ cấu không kèm theo gia tăng lao Ä‘á»™ng... Đây là những ná»™i dung sẽ triển khai khi sắp xếp và tổ chức lại lá»±c lượng lao Ä‘á»™ng của Petrolimex.

Tái cấu trúc về tài chính luôn được tập Ä‘oàn coi là giải pháp quan trọng, có hiệu quả nhanh trong ngắn hạn và cần phải được định kỳ xem xét, Ä‘iều chỉnh. TrÆ°á»›c hết, cần xây dá»±ng phÆ°Æ¡ng án tổng thể về cân đối vốn và bảo đảm nguồn vốn cho kinh doanh và đầu tÆ° phát triển đến năm 2015. Trên cÆ¡ sở nhu cầu vốn xác định được sẽ lá»±a chọn các phÆ°Æ¡ng án thu xếp thích hợp, trong Ä‘ó tập trung khai thông nguồn vốn từ các kênh huy Ä‘á»™ng khác nhau, nhất là từ việc CPH. Thoái vốn theo chỉ đạo của Chính phủ, đối vá»›i các lÄ©nh vá»±c kinh doanh có quy mô nhỏ, không có tiềm năng phát triển, tập trung nguồn lá»±c tài chính cho các lÄ©nh vá»±c kinh doanh cốt lõi, phát huy hiệu quả trong trung hạn. Quản lý tốt dòng tiền, tiến Ä‘á»™, hiệu quả các dá»± án đầu tÆ°, quản lý tài chính ngắn hạn tại các công ty thành viên, góp phần tăng Ä‘áng kể vòng quay và hiệu quả của đồng vốn.

Các ná»™i dung tái cÆ¡ cấu lá»›n trên Ä‘ây được hiện thá»±c bởi các giải pháp cụ thể mà Petrolimex Ä‘ang khẩn trÆ°Æ¡ng triển khai.

Bảng 3: CÆ¡ cấu lợi nhuận trÆ°á»›c thuế các lÄ©nh vá»±c/giảm trừ lợi nhuận (tá»· đồng)

Nguồn Petrolimex

Khó khăn, vÆ°á»›ng mắc

Má»™t số khó khăn, vÆ°á»›ng mắc chủ yếu trong quá trình tái cÆ¡ cấu được chia thành hai nhóm, xuất phát từ ná»™i tại DN và môi trường kinh doanh. Không phải các giải pháp tái cÆ¡ cấu đều cho hiệu quả tức thì, cho nên quá trình thá»±c hiện luôn có má»™t lá»±c cản rất lá»›n, từ bên trong DN đối vá»›i những thay đổi khi thá»±c hiện. Điều này đặc biệt Ä‘úng vá»›i các DN có quy mô kinh doanh toàn quốc nhÆ° Petrolimex vá»›i quán tính rất lá»›n của cả hệ thống. Tái cÆ¡ cấu chắc chắn sẽ ảnh hưởng quyền lợi của má»™t hay nhiều vị trí. Để vượt qua lá»±c cản này cần sá»± quyết liệt và thống nhất ý chí, hành Ä‘á»™ng của Há»™i đồng quản trị, Tổng giám đốc và ban lãnh đạo Tập Ä‘oàn. Tái cÆ¡ cấu cÅ©ng có thể làm cho toàn Tập Ä‘oàn phải đối mặt má»™t số rủi ro nhÆ° hiệu quả giảm sút trong ngắn hạn, tâm lý người lao Ä‘á»™ng không ổn định, nguồn lá»±c con người bị giá»›i hạn, tiến hành nhiều thay đổi má»™t lúc nhÆ°ng nếu không có Ä‘iểm Ä‘á»™t phá sẽ khó kiểm soát được quá trình này.

Những vÆ°á»›ng mắc đến từ môi trường kinh doanh cần phải vượt qua là tình hình kinh tế thế giá»›i, trong nÆ°á»›c diá»…n biến không thuận lợi, giá dầu biến đổi khó lường trÆ°á»›c những căng thẳng, xung Ä‘á»™t tại các Ä‘iểm nóng quốc tế và khu vá»±c, các quy định của pháp luật còn chÆ°a chặt chẽ, thiếu đồng bá»™ hoặc chậm được ban hành, mâu thuẫn giữa vai trò bình ổn thị trường bảo đảm cân đối lá»›n cho nền kinh tế vá»›i yêu cầu bảo đảm hiệu quả kinh doanh và đầu tÆ° phát triển, công tác quản lý thị trường, chống gian lận thÆ°Æ¡ng mại chÆ°a đạt kết quả nhÆ° mong muốn, dẫn tá»›i cạnh tranh không lành mạnh.

Tái cÆ¡ cấu Petrolimex suy cho cùng là thay đổi tổ chức và cách thức vận hành DN. Để thá»±c hiện thành công, sá»± thay đổi trÆ°á»›c hết cần bắt đầu từ những người đứng đầu DN và lan tỏa đến mọi người lao Ä‘á»™ng trong toàn hệ thống. Khách quan, khoa học, gắn vá»›i thá»±c tiá»…n và minh bạch trong xây dá»±ng, triển khai là chìa khóa để Petrolimex hiện thá»±c hóa Kết luận Há»™i nghị lần thứ 3 Ban Chấp hành Trung Æ°Æ¡ng khóa XI và Chỉ thị số 03/CT-TTg ngày 17/1/2012 của Thủ tÆ°á»›ng Chính phủ, Ä‘Æ°a Petrolimex tiến từng bÆ°á»›c vững chắc, thành má»™t tập Ä‘oàn kinh tế mạnh, hiệu quả và năng Ä‘á»™ng, Ä‘áp ứng kỳ vọng của Chính phủ và cổ Ä‘ông.

Nguồn tin: Tài chính