Đánh giá về Nghị định 84 của Chính phủ, Bá»™ Công thÆ°Æ¡ng cho rằng, NĐ Ä‘ã cung cấp má»™t cÆ¡ sở pháp lý vững chắc, khoa học, Ä‘áng tin cậy cho việc Ä‘iều hành thị trường xăng dầu thông qua các quy định về giá bán, về Ä‘iều kiện và tổ chức hệ thống phân phối, về đảm bảo dá»± trữ lÆ°u thông và nguồn cung ứng, về bình ổn thị trường xăng dầu... 

Đặc biệt, Ä‘ã giải quyết việc minh bạch hóa giá bán xăng dầu thông qua việc quy định công thức tính giá cÆ¡ sở vá»›i các yếu tố hình thành giá. Qua Ä‘ó, vá»›i các thông tin công khai, người quan tâm có Ä‘iều kiện hiểu và nắm bắt thá»±c trạng tình hình hÆ¡n.

Tuy nhiên, trong nhiều hạn chế, Bá»™ Công thÆ°Æ¡ng chỉ ra, việc quy định cho phép các đầu mối được phép thuê cầu cảng, kho chứa, phÆ°Æ¡ng tiện vận tải… của nhau dẫn đến không khuyến khích và không lá»±a chọn được các thÆ°Æ¡ng nhân có năng lá»±c thá»±c sá»± đầu tÆ° cÆ¡ sở hạ tầng, tham gia thị trường.

Ngược lại, tạo ra sá»± phụ thuá»™c của các thÆ°Æ¡ng nhân gia nhập má»›i vá»›i thÆ°Æ¡ng nhân đầu mối cÅ©, làm giảm tính cạnh tranh trong tÆ°Æ¡ng lai cÅ©ng nhÆ° tạo kẽ hở cho những thÆ°Æ¡ng nhân lợi dụng cÆ¡ chế, làm ăn chụp giật, nhất thời. 

Về giá cÆ¡ sở, giá này được tính bình quân phù hợp vá»›i số ngày dá»± trữ lÆ°u thông quy định tại Điều 22 của Nghị định là 30 ngày. Tuy nhiên, xét về yếu tố thị trường, Bá»™ cho rằng, không phản ánh Ä‘úng, sát vá»›i sá»± biến Ä‘á»™ng giá hàng ngày của thị trường thế giá»›i (có Ä‘á»™ trá»… so vá»›i sá»± tăng giảm của giá xăng dầu thế giá»›i).

HÆ¡n nữa, hiện nay Ä‘ang tồn tại 2 tá»· giá khi hạch toán xăng dầu: tá»· giá liên ngân hàng để tính thuế nhập khẩu, thuế tiêu thụ đặc biệt và tá»· giá bán của ngân hàng thÆ°Æ¡ng mại khi tính giá CIF cÆ¡ sở.

Về quy định thời gian giữa 2 lần Ä‘iều chỉnh giá liên tiếp tối thiểu là 10 ngày dÆ°Æ¡ng lịch đối vá»›i trường hợp tăng giá, tối Ä‘a là 10 ngày dÆ°Æ¡ng lịch đối vá»›i trường hợp giảm giá, theo Bá»™ Công thÆ°Æ¡ng, là chÆ°a linh hoạt trong Ä‘iều kiện giá thế giá»›i diá»…n biến phức tạp cÅ©ng nhÆ° yêu cầu cần bình ổn thị trường, ổn định kinh tế vÄ© mô hàng năm.

Mặt khác, để đạt được hiệu quả kinh doanh cao nhất, thÆ°Æ¡ng nhân đầu mối thường có xu hÆ°á»›ng lá»±a chọn phÆ°Æ¡ng án cố định số ngày Ä‘iều chỉnh giá (cả tăng lẫn giảm) đều ở 10 ngày/1 lần Ä‘iều chỉnh. 

Điều này được lặp Ä‘i lặp lại, cá»™ng vá»›i các thông tin bình luận trên phÆ°Æ¡ng tiện thông tin đại chúng, dá»… khiến cho đối tượng kinh doanh xăng dầu lợi dụng để đầu cÆ¡, trục lợi, gây xáo trá»™n thị trường.

Theo quy định hiện nay, có 3 trường hợp Ä‘iều chỉnh giá bán lẻ xăng dầu tÆ°Æ¡ng ứng vá»›i các mức biến Ä‘á»™ng giá cÆ¡ sở đến 7%, từ trên 7% đến 12% và trên 12% so vá»›i giá bán lẻ hiện hành.

Bá»™ chỉ ra rằng, đến nay xu hÆ°á»›ng giá thế giá»›i chủ yếu là tăng, và vá»›i biên Ä‘á»™ này, nếu quy về con số tuyệt đối, vá»›i mặt hàng xăng ứng vá»›i 7% là khoảng trên 1.500 đồng/lít, vá»›i 12% là khoảng trên 2.500 đồng/lít, khi Ä‘iều chỉnh sẽ gây sốc cho nền kinh tế và tâm lý người tiêu dùng.

Và má»™t Ä‘iểm thiếu sót trong Nghị định 84 là chÆ°a quy định chế Ä‘á»™ công khai thông tin về kết quả tính toán Giá cÆ¡ sở, sá»­ dụng Quỹ Bình ổn giá  và chế Ä‘á»™ kiểm toán thÆ°Æ¡ng nhân đầu mối.

Bá»™ Công thÆ°Æ¡ng đề xuất, cần quy định biên Ä‘á»™ Ä‘iều chỉnh tăng, giảm giá trong nÆ°á»›c phù hợp vá»›i xu hÆ°á»›ng biến Ä‘á»™ng giá xăng dầu thế giá»›i. Theo Ä‘ó, thay vì theo 3 mức: 7%, 12% và trên 12% nhÆ° hiện nay thì Ä‘iều chỉnh vá»›i các mức nhỏ hÆ¡n, chẳng hạn 3%, 5% và 7% hoặc quy định mức Ä‘iều chỉnh giá xăng dầu trong nÆ°á»›c khi chênh lệch giữa giá cÆ¡ sở và giá hiện hành bằng con số cụ thể.

Chẳng hạn, trong phạm vi đến 500 đồng/lít,kg thì thÆ°Æ¡ng nhân tá»± Ä‘iều chỉnh giá bán xăng dầu; trên 500 đến 1.000 đồng/lít,kg thì thÆ°Æ¡ng nhân tá»± Ä‘iều chỉnh giá kết hợp sá»­ dụng Quỹ Bình ổn giá xăng dầu. Trên 1.000 đồng/lít,kg thì thÆ°Æ¡ng nhân Ä‘iều chỉnh giá khi có ý kiến của liên Bá»™ Tài chính - Công thÆ°Æ¡ng. Phạm vi này có thể thay đổi theo Quyết định của Thủ tÆ°á»›ng Chính phủ, phù hợp vá»›i từng thời kỳ.

Nguồn tin: Dân trí