Thế nhÆ°ng má»›i Ä‘ây, các doanh nghiệp (DN) xăng dầu tiếp tục đề xuất tăng giá xăng vá»›i mức từ 800 đến 1.000 đồng/lít. “Xăng dầu là ngành có tác Ä‘á»™ng lá»›n tá»›i nền kinh tế, cuá»™c sống của người dân. Vì vậy, má»—i lần đứng trÆ°á»›c quyết định tăng giá xăng thì cÆ¡ quan quản lý cần phải có những bÆ°á»›c Ä‘i thận trọng và cân nhắc thật kỹ. Không thể chỉ nghe DN báo lá»— rồi cho tăng giá liền” - TS Ngô Trí Long, nguyên Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu Khoa học thị trường giá cả, Bá»™ Tài chính, lÆ°u ý.

Hậu quả khôn lường

. Nếu đề xuất tăng giá của DN được duyệt thì ảnh hưởng nhÆ° thế nào đối vá»›i tâm lý người dân cÅ©ng nhÆ° nền kinh tế, thÆ°a ông?

+ TS Ngô Trí Long (ảnh): Nhà nÆ°á»›c có hai công cụ để Ä‘iều hành giá xăng. Đó chính là chính sách thuế và giá. Nếu thuế Ä‘ã dùng đến “kịch kim” rồi thì chúng ta phải dùng giá thôi. Tuy nhiên, lại phải xét phÆ°Æ¡ng án dùng giá ở thời Ä‘iểm nào? Nếu ở thời Ä‘iểm giá các mặt hàng Ä‘ang bình ổn thì được. Còn thá»±c tế hiện nay, giá các mặt hàng thiết yếu Ä‘ang có xu hÆ°á»›ng biến Ä‘á»™ng mạnh. Nếu chúng ta cho phép giá xăng dầu tăng thời Ä‘iểm này thì chẳng khác nào đổ thêm dầu vào lá»­a, gây hậu quả khôn lường.

. NhÆ°ng Ä‘ã có ý kiến cho rằng chỉ số giá tiêu dùng tháng 2 thấp nên tăng giá xăng khá thuận lợi…

+ So vá»›i các nÆ°á»›c trên thế giá»›i, lạm phát ở Việt Nam luôn đứng ở mức cao. Vừa qua, chỉ số giá tiêu dùng tháng 2 tăng 1,37%. Nhiều người cho rằng Ä‘ây là con số thấp và có thể tận dụng thời Ä‘iểm này để cho tăng giá xăng. NhÆ°ng theo tôi, Ä‘ó vẫn là cao. Bởi lẽ năm nay mục tiêu kiềm chế lạm phát của nÆ°á»›c ta là dÆ°á»›i má»™t con số. Vì vậy, tôi luôn muốn nhấn mạnh rằng tăng giá hay không thì rất cần cÆ¡ quan quản lý nhà nÆ°á»›c xem xét thật kỹ.

. Nhưng nếu DN lỗ thực sự?

+ Tôi không nói là DN không được tăng giá, bởi hiện Nhà máy lọc dầu Dung Quất má»›i chỉ Ä‘áp ứng được khoảng 30% nhu cầu tiêu dùng trong nÆ°á»›c. Số còn lại đều phụ thuá»™c vào nguồn nhập khẩu. Giá xăng dầu trong nÆ°á»›c bị phụ thuá»™c bởi giá xăng dầu thế giá»›i. Thêm nữa, Ä‘ã liên quan đến kinh doanh thì DN phải gắn liền vá»›i lợi nhuận. Tuy nhiên, Ä‘iều người dân Ä‘ang quan tâm Ä‘ó là DN có lá»— thá»±c sá»± hay không, hay Ä‘ó má»›i chỉ là thông tin má»™t chiều? Nếu chúng ta không kiểm chứng, giám sát thì có thể sẽ Ä‘Æ°a đến những ảnh hưởng rất lá»›n cho nền kinh tế.

Điều tôi nói Ä‘ã từng thấy rõ trong quá khứ: DN luôn than lá»— và đề nghị tăng giá nhÆ°ng đến khi lên sàn chứng khoán thì họ lại báo lãi. NhÆ° vậy, DN tiền hậu bất nhất. Lúc này cÆ¡ quan chức năng có trách nhiệm rất quan trọng, họ phải đủ năng lá»±c chuyên môn kiểm tra, giám sát DN. Đứng trÆ°á»›c áp lá»±c má»™t bên là DN, má»™t bên là người tiêu dùng và má»™t bên là ngân sách Nhà nÆ°á»›c thì chúng ta phải chọn con đường nào? Muốn chọn con đường hiệu quả nhất thì Nhà nÆ°á»›c phải kiểm tra thá»±c sá»±, nắm bắt được diá»…n biến, giá cÆ¡ sở của các DN.

Tăng giá xăng sẽ tác Ä‘á»™ng lên mọi mặt của đời sống kinh tế. Ảnh: HTD

Quản lý giá: Đừng chỉ ngồi bàn giấy!

. Vậy theo ông, làm sao để DN không “qua mặt”?

+ Phần lá»›n các cán bá»™ trong cÆ¡ quan quản lý ngành xăng dầu lại chÆ°a kinh qua hoạt Ä‘á»™ng kinh doanh xăng dầu. Trong khi Ä‘ó, ở nhiều nÆ°á»›c, họ Ä‘òi hỏi cán bá»™ quản lý phải là những người Ä‘ã từng tham gia lÄ©nh vá»±c này, bởi chỉ có từng kinh doanh thì khi Ä‘ó họ má»›i có kinh nghiệm, am hiểu lÄ©nh vá»±c Ä‘ó cÅ©ng nhÆ° am hiểu “cái bụng” của các DN. Có má»™t thá»±c tế là nhiều cán bá»™ quản lý chủ yếu làm việc ở văn phòng nên DN rất dá»… “qua mặt”.

Nắm bắt xu hÆ°á»›ng giá cÅ©ng là Ä‘iều rất quan trọng đối vá»›i cán bá»™ quản lý. Nếu giá thế giá»›i có xu hÆ°á»›ng tăng thì rõ ràng Nhà nÆ°á»›c không thể kìm mãi giá được mà phải để DN tăng giá. Mức tăng cÅ©ng cần có lá»™ trình, có thời Ä‘iểm, không thể Ä‘á»™t ngá»™t cho tăng 2.000 đến 3.000 đồng/lít.

Tuy nhiên, theo tôi được biết trong mấy ngày qua, giá xăng dầu thế giá»›i có xu hÆ°á»›ng giảm. Vậy tại sao Ä‘òi tăng? Tóm lại, những người quản lý giá cần phải có kiến thức, nắm bắt xu hÆ°á»›ng giá trung hoặc ngắn hạn, từ xu hÆ°á»›ng giá này sẽ có những quyết sách Ä‘úng lúc cho thị trường.

. Nhiều nÆ°á»›c trên thế giá»›i, nền kinh tế của họ chủ yếu phụ thuá»™c vào các kênh đầu tÆ° tài chính nên việc giá xăng tăng không hề ảnh hưởng. DN của ta lại luôn so sánh giá xăng trong nÆ°á»›c vá»›i các nÆ°á»›c khác?

+ Ở Campuchia, giá xăng có tăng đến mấy cÅ©ng không ảnh hưởng đến chỉ số lạm phát. Còn ở ta, giá xăng tác Ä‘á»™ng lên mọi mặt của đời sống kinh tế. Đây cÅ©ng chính là lý do khiến Nhà nÆ°á»›c luôn muốn giữ bình ổn. NhÆ°ng nói Ä‘i phải nói lại, chỉ bình ổn trong Ä‘iều kiện ngân sách và nền kinh tế có khả năng chịu Ä‘á»±ng được.

Tôi biết nhiều DN nói về Nghị định 84 và họ muốn được quyền định giá. Tuy nhiên, trong bối cảnh thị trường xăng dầu hiện nay của chúng ta, khi mà Petrolimex còn chiếm đến 60% thị phần thì không thể để DN quyết định giá được.

. Xin cảm Æ¡n ông.

Nguồn tin: phapluattp