Theo Ä‘ó, giá xăng RON 92 tăng 2.900Ä‘/lít, từ 16.400Ä‘/lít lên 19.300Ä‘/lít; giá diesel 0,05S tăng 3.550Ä‘/lít, từ 14.750Ä‘/lít lên 18.300Ä‘/lít, giá dầu hoả tăng 3.100Ä‘/lít, từ 15.100Ä‘/lít lên 18.200Ä‘/lít; giá madút tăng 2.110Ä‘/kg, từ 12.690Ä‘/kg lên 14.800Ä‘/kg. Tuy nhiên, so vá»›i yêu cầu của thị trường, mức Ä‘iều chỉnh lần này má»›i chỉ bằng khoảng 50% mức Ä‘áng lẽ phải Ä‘iều chỉnh.   

Nhiều người chen lấn chờ mua xăng trÆ°á»›c giờ tăng giá.Ảnh: Giang Huy - Đặng Tiến

Cú tăng giá mạnh

Động thái Ä‘iều chỉnh giá xăng vào thời Ä‘iểm này được cho là bất ngờ vá»›i phần Ä‘ông người dân. Bởi trÆ°á»›c Ä‘ó, sau khi có quyết định Ä‘iều chỉnh tỉ giá và tăng giá bán Ä‘iện, giá xăng được cho là sẽ được giữ ổn định ít nhất cho tá»›i hết tháng 2.2011. Bởi Bá»™ Tài chính Ä‘ã quyết định sá»­ dụng má»™t loạt biện pháp là cho phép DN được sá»­ dụng Quỹ BOG. Sau khi hết quỹ, Bá»™ Tài chính tiếp tục giảm thuế nhập khẩu các mặt hàng xăng, dầu về mức 0%. Quyết định giảm thuế cÅ©ng má»›i được bá»™ này công bố ngày 23.2. Do Ä‘ó, việc tăng giá xăng được công bố và áp dụng ngay sau Ä‘ó 15 phút (tức là 10h) ngày 24.2 khiến không ít người ngỡ ngàng.

Về mức tăng 2.900Ä‘/lít xăng A92 - Ä‘ây cÅ©ng là mức tăng mạnh. Con số này Ä‘ã đẩy giá mặt hàng xăng lên mức ká»· lục 19.300Ä‘/lít, cao hÆ¡n cả mức 19.000Ä‘/lít thời Ä‘iểm giữa năm 2008. Theo giải thích của Bá»™ Tài chính, nếu tính đủ chi phí, tính đủ thuế và không sá»­ dụng Quỹ Bình ổn giá xăng, dầu  thì phải Ä‘iều chỉnh giá hiện hành tăng thêm đối vá»›i xăng phải là 6.493Ä‘/lít; diesel 6.260Ä‘/lít; dầu hoả 6.692Ä‘/lít; madút 4.334Ä‘/kg. NhÆ°ng vì Ä‘ây là mức tăng quá cao nên trÆ°á»›c mắt cần Ä‘iều chỉnh giá má»™t bÆ°á»›c giảm bao cấp trên cÆ¡ sở: Nhà nÆ°á»›c vẫn giữ mức thuế suất thuế nhập khẩu 0% - DN không có lãi và không sá»­ dụng Quỹ Bình ổn giá xăng, dầu - người tiêu dùng chịu sá»± Ä‘iều chỉnh giá Ä‘iện, giá xăng dầu ở mức kiềm chế. Vá»›i nguyên tắc Ä‘ó thì mức giá lá»±a chọn Ä‘iều chỉnh tăng giá ngày 24.2 đối vá»›i xăng chỉ bằng 44,66% mức Ä‘áng lẽ phải Ä‘iều chỉnh; còn diesel chỉ bằng 56,71%; dầu hoả bằng 46,32%; dầu madút bằng 48,70%.

Đúng 10 giờ sáng ngày 24.2, giá xăng được Ä‘iều chỉnh. Ảnh: L.T

Áp lá»±c lên nền kinh tế

Vá»›i Ä‘á»™ng thái Ä‘iều chỉnh dồn dập giá các mặt hàng đầu vào của nền kinh tế, Bá»™ trưởng VÅ© Văn Ninh cho rằng không thể lùi được nữa, bởi ngành Ä‘iện Ä‘ã lá»— quá lá»›n, giá xăng dầu Ä‘ã kìm nén quá lâu. Giá xăng dầu thị trường thế giá»›i theo nhận định của Bá»™ Tài chính sẽ tiếp tục dao Ä‘á»™ng ở mức cao trong thời gian tá»›i (năm 2010 xăng dầu thế giá»›i tăng 28,7% so vá»›i giá bình quân của năm 2009). Và Ä‘iều quan trọng là các giải pháp tài chính Ä‘ã được sá»­ dụng hết và tiềm lá»±c không còn (Nhà nÆ°á»›c Ä‘ã 6 lần Ä‘iều chỉnh giảm thuế nhập khẩu xăng, dầu từ 20% xuống 0%, tính thành tiền đến nay khoảng 10.089 tỉ đồng). Bên cạnh Ä‘ó là 4 lần cho DN sá»­ dụng Quỹ Bình ổn giá xăng, dầu vá»›i số tiền đến nay khoảng 6.396 tỉ đồng (và hiện nay số dÆ° Quỹ Bình ổn giá xăng, dầu Ä‘ã hết). Đồng thời, hiện tượng buôn lậu xăng dầu qua biên giá»›i diá»…n biến hết sức phức tạp (do giá xăng trong nÆ°á»›c sau Ä‘iều chỉnh vẫn thấp hÆ¡n giá xăng của Lào khoảng 5.100Ä‘/lít; thấp hÆ¡n giá xăng tại Campuchia khoảng 4.200Ä‘/lít và của Trung Quốc khoảng 3.200Ä‘/lít) thúc đẩy việc Ä‘iều chỉnh giá.

Bá»™ Tài chính cho biết, sau bÆ°á»›c Ä‘iều chỉnh trên, từ quý II/2011 trở Ä‘i, bá»™ sẽ tiếp tục thá»±c hiện kinh doanh xăng, dầu theo cÆ¡ chế thị trường có sá»± quản lý của Nhà nÆ°á»›c. Nếu giá thế giá»›i tăng thì Ä‘iều chỉnh tăng giá trong nÆ°á»›c. Nếu giá thế giá»›i giảm thì khôi phục mức thuế nhập khẩu, sau Ä‘ó thá»±c hiện giảm giá bán (nếu có Ä‘iều kiện).

Theo Æ°á»›c tính của Bá»™ Tài chính, giá xăng, dầu tăng nhÆ° trên sẽ tác Ä‘á»™ng làm tăng CPI trá»±c tiếp vòng 1 là 0,65% (chÆ°a tính được tác Ä‘á»™ng của vòng tiếp theo và yếu tố tâm lý). Theo Bá»™ trưởng VÅ© Văn Ninh, nếu cá»™ng dồn cả việc Ä‘iều chỉnh giá Ä‘iện, xăng dầu và tỉ giá thì chỉ số CPI cả năm có thể bị tác Ä‘á»™ng ở mức thêm 2%.