Thời gian vừa qua, hàng loạt mặt hàng thiết yếu Ä‘ã tăng giá. Theo nhiều ý kiến, Ä‘iều này Ä‘ã hé lá»™ nguy cÆ¡ lạm phát cao. DÆ°á»›i góc nhìn của DN và chuyên gia tăng giá thời Ä‘iểm này sẽ thế nào? DĐDN Ä‘ã có cuá»™c trao đổi vá»›i ông Nguyá»…n Đình Bích - chuyên gia kinh tế - Viện nghiên cứu thị trường Bá»™ ThÆ°Æ¡ng mại; ông Trịnh Sỹ - Tổng Giám đốc Cty CP Tràng An và ông TrÆ°Æ¡ng Ngọc Tú - Phó Giám đốc Cty cổ phần vận tải biển Bình Minh.  

Má»™t DN chuyên về vận tải, má»™t DN sản xuất và má»™t chuyên gia kinh tế nghiên cứu sâu về lÄ©nh vá»±c giá Ä‘ã Ä‘Æ°a ra nhiều ý kiến Ä‘áng lÆ°u tâm.

Sẽ xác lập mặt bằng giá má»›i

- Theo ông, má»™t loạt mặt hàng thiết yếu nhÆ° xăng dầu, gas, Ä‘iện ... vừa đồng loạt tăng giá sẽ tác Ä‘á»™ng thế nào tá»›i hoạt Ä‘á»™ng ngắn hạn của DN ?

Ông TrÆ°Æ¡ng Ngọc Tú:

Điều đầu tiên là việc đảo lá»™n cÆ¡ cấu tính chi phí vận tải của DN vận tải biển nhÆ° chúng tôi. CÆ¡ cấu chi phí cho nhiên liệu má»—i tấn/km tăng đồng nghÄ©a vá»›i việc lợi nhuận của các DN vận tải biển sẽ giảm. Thậm chí, nhiều DN phải chấp nhận lá»— vì Ä‘ã ký hợp đồng vận chuyển chốt giá cÆ°á»›c vá»›i khách hàng. Lý do là vì chỉ trong vài tháng gần Ä‘ây xăng dầu Ä‘ã tăng giá tá»›i 4 lần và không DN nào, kể cả người vận chuyển cÅ©ng nhÆ° chủ hàng có thể Ä‘oán trÆ°á»›c liệu giá xăng dầu có được ổn định.

Tôi cho rằng giá xăng dầu tăng tác Ä‘á»™ng tiêu cá»±c tá»›i hoạt Ä‘á»™ng ngắn hạn của từng DN vận tải hàng hóạ. Giá cÆ°á»›c vận tải Ä‘á»™i lên cả ở khâu vận tải trên bá»™ và qua đường biển sẽ làm tá»· lệ tăng chi phí vận tải trong hàng hóa của chủ hàng tăng ở mức Ä‘á»™ lá»›n. Và từ Ä‘ó tác Ä‘á»™ng tiêu cá»±c tá»›i hoạt Ä‘á»™ng của má»—i DN vận tải. Cần nhá»› tác Ä‘á»™ng tăng giá nhiên liệu không nên chỉ nhìn qua má»™t đối tượng DN. Mà phải Ä‘ánh giá trong chuá»—i dịch vụ vận tải hàng hóa từ DN tá»›i Ä‘ích thì má»›i xác định được mức tăng cụ thể.

Ông Nguyá»…n Đình Bích:

Việc má»™t loạt mặt hàng thiết yếu vừa đồng loạt tăng giá Ä‘Æ°Æ¡ng nhiên tác Ä‘á»™ng

Ông TrÆ°Æ¡ng Ngọc Tú: “ Tôi thấy rất phi lý khi xăng tăng giá Nhà nÆ°á»›c giữ bí mật tá»›i phút chót vá»›i lý giải là để tránh việc đổ xô mua xăng tích trữ. NhÆ°ng Ä‘iều này khác gì đẩy DN vào cảnh lá»— vốn”.

ngắn hạn đến hoạt Ä‘á»™ng của tất cả các DN, không loại trừ bất cứ DN nào. Tuy nhiên, những tác Ä‘á»™ng này đối vá»›i từng DN cụ thể lại rất khác nhau, tùy thuá»™c vào việc các mặt hàng thiết yếu Ä‘ó giữ vai trò nhÆ° thế nào ở DN Ä‘ó.

Nhìn tổng quát, có thể chia ra ba loại DN vá»›i ba cấp Ä‘á»™ tác Ä‘á»™ng khác nhau nhÆ° sau:

Thứ nhất, những DN nào không trá»±c tiếp tiêu dùng các mặt hàng thiết yếu này là những DN “may mắn” do chỉ phải chịu tác Ä‘á»™ng gián tiếp.

Thứ hai, bên cạnh tác Ä‘á»™ng gián tiếp, DN nào trá»±c tiếp tiêu dùng má»™t trong những mặt hàng thiết yếu tăng giá thì còn phải chịu tác Ä‘á»™ng trá»±c tiếp. Do vậy, tác Ä‘á»™ng của việc đồng loạt tăng giá các mặt hàng thiết yếu đối vá»›i những DN này sẽ lá»›n hÆ¡n hẳn.

Thứ ba, “Ä‘au khổ nhất” là những DN trá»±c tiếp sá»­ dụng nhiều loại mặt hàng thiết yếu vừa đồng loạt tăng giá, bởi Ä‘Æ°Æ¡ng nhiên phải gánh chịu sá»± “cá»™ng hưởng” của tất cả các yếu tố tác Ä‘á»™ng này.

Ông Trịnh Sỹ:

Đối vá»›i các DN sản xuất nhÆ° Tràng An sẽ làm tăng trá»±c tiếp chi phí đầu vào khoảng 2%, rồi chi phí vận chuyển, nhiên liệu đốt các lò nÆ°á»›ng bánh (cả gas và dầu). Tăng gián tiếp là các nguyên liệu đầu vào sẽ tăng giá do nhà cung ứng buá»™c phải tăng giá.

HÆ¡n nữa các DN sản xuất nhÆ° chúng tôi không thể có lợi nhuận trong ngắn hạn (vì chÆ°a thể tăng ngay giá bán sản phẩm) đồng thời coi nhÆ° mất phần kích cầu vay Æ°u Ä‘ãi (-4% lãi vay) của nhà nÆ°á»›c.

- Những tác Ä‘á»™ng của tăng giá sẽ ảnh hưởng thế nào tá»›i chiến lược đầu tÆ° của DN ?

Ông TrÆ°Æ¡ng Ngọc Tú:

Có tăng giá thì DN vẫn phải tìm cách hoạt Ä‘á»™ng thôi. Mà nói chung thì DN cÅ©ng quen vá»›i “thá»±c tế” Ä‘á»™t ngá»™t trong tăng giá. Ảnh hưởng chỉ tá»›i vá»›i những dá»± án Ä‘ang xây dá»±ng thôi, vì nó sẽ làm đảo lá»™n chi phí đầu tÆ° Ä‘ã được tính toán trÆ°á»›c. Còn vá»›i dá»± án Ä‘ã hoạt Ä‘á»™ng hay chuẩn bị thá»±c hiện thì... Ä‘ành chịu vậy. Ngẫm cho cùng, nếu cả má»™t ngành kinh tế gặp khó vì cÆ¡ chế thì thế nào Nhà nÆ°á»›c chẳng ban hành cÆ¡ chế má»›i để “ná»›i” cÆ¡ chế cÅ©...

Ông Nguyá»…n Đình Bích:

Theo tôi, những tác Ä‘á»™ng nói trên nói chung là những tác Ä‘á»™ng tiêu cá»±c, nhÆ°ng bên cạnh Ä‘ó cÅ©ng có những mặt tích cá»±c. Cho nên không thể chỉ nói đến những ảnh hưởng tiêu cá»±c đến chiến lược đầu tÆ° của DN.

Cho dù giá nguyên liệu có đồng loạt tăng, nhÆ°ng thá»±c ra mặt bằng giá cả hiện cÅ©ng không quá cao, cho nên ảnh hưởng tiêu cá»±c cÅ©ng chÆ°a thể nói là quá lá»›n. Do vậy, có nhiều khả năng trong thời gian tá»›i mặt bằng này còn tiếp tục dâng và ảnh hưởng này còn gia tăng. Đó là xu thế phát triển mà bất cứ ai cÅ©ng không thể cưỡng lại được. Mặt khác, đối mặt vá»›i khó khăn chính là lúc má»—i DN phải xem xét và chỉnh sá»­a lại chiến lược của mình để thích ứng, thậm chí có thể chuyển hÆ°á»›ng để “thoát hiểm”. Thế nhÆ°ng, bên cạnh Ä‘ó, triển vọng kinh tế thế giá»›i và trong nÆ°á»›c dần sáng sủa lên cÅ©ng đồng nghÄ©a vá»›i những khó khăn của các DN nói riêng và nền kinh tế nói chung sẽ dịu bá»›t.

Ông Trịnh Sỹ:

Tăng giá các vật tÆ° chiế

Ông Trịnh Sỹ:

“Tại sao quỹ bình ổn giá xăng dầu đến tháng 7 rồi không thá»±c hiện được? Nếu nhiên liệu cứ lên thật nhanh và xuống từ từ nhÆ° xăng dầu hiện nay thì sẽ bóp chết các DN nhỏ”. n lược sẽ tác Ä‘á»™ng trá»±c tiếp vào đầu tÆ° của các DN vì phải tính lại hiệu quả, chÆ°a kể vay ngân hàng hiện nay rất khó đối vá»›i các DN nhỏ. Giá biến Ä‘á»™ng liên tục trong thời gian ngắn các DN nhỏ sẽ không trụ được vì không có dá»± trữ.

- Theo các ông, tác Ä‘á»™ng của tăng giá nhiên liệu không nên nhìn ở tá»· lệ tăng cÆ°á»›c hay tăng giá trong từng ngành mà phải nhìn tổng quát. Vậy Ä‘iều này có xác lập mặt bằng giá má»›i ?

Ông TrÆ°Æ¡ng Ngọc Tú:

Sá»± mất ổn định của giá xăng dầu Ä‘ã diá»…n ra từ lâu và vì thế ngành vận tải hàng hóa nói riêng Ä‘ã Ä‘Æ°a chi phí bù chênh lệch xăng dầu thành loại chi thường xuyên, nhÆ°ng không chính thức. NhÆ° vậy, về nguyên tắc, giá xăng dầu tăng ở tá»· lệ nhỏ chÆ°a tạo mặt bằng giá cÆ°á»›c má»›i đối vá»›i má»—i DN.

Nếu tính tổng chi phí vận tải hàng hóa từ nguồn tá»›i Ä‘ích thì mức tăng sẽ lá»›n nhÆ°ng theo tôi vẫn chÆ°a đủ Ä‘iều kiện để khẳng định Ä‘ó là biểu hiện của việc xác lập má»™t mặt bằng giá má»›i. Đã gọi là mặt bằng giá má»›i thì ná»™i hàm của nó không chỉ thể hiện sá»± thay đổi về tăng hay giảm cÆ°á»›c, mà còn thể hiện tính ổn định của mức giá má»›i ấy trong má»™t quãng thời gian nhất định. Mà Ä‘ây lại là Ä‘iều không xảy ra trong nền kinh tế của ta tại bất kỳ lần tăng giá các mặt hàng chiến lược nào. Nên không thể nói tá»›i việc xác lập má»™t mặt bằng giá má»›i. Tăng giá ở ta chỉ luôn mang tính thời Ä‘iểm.

Ông Nguyá»…n Đình Bích:

Hoàn toàn có thể nói đến việc Ä‘ang hình thành má»™t mặt bằng giá má»›i. Bởi lẽ, chỉ riêng việc tăng giá má»™t mặt hàng thuá»™c loại “đầu nguồn” của toàn bá»™ quá trình sản xuất xã há»™i, thí dụ nhÆ° xăng dầu, hoặc Ä‘iện cÅ©ng Ä‘ã đủ khiến cho hầu nhÆ° toàn bá»™ mặt bằng giá của nền kinh tế phải chuyển Ä‘á»™ng theo. Do vậy, việc đồng loạt tăng giá các mặt hàng thiết yếu Ä‘Æ°Æ¡ng nhiên sẽ dẫn đến sá»± “cá»™ng hưởng” giữa những tác Ä‘á»™ng này và không thể không tạo ra những “làn sóng” giá cả.

Ông Trịnh Sỹ:

Theo tôi, VN sẽ xác lập mặt bằng giá má»›i vào qúy IV/2009. Bởi nhÆ° chúng tôi, từ nay đến cuối năm Ä‘ã có nhiều vật tÆ° đầu vào sản xuất bánh kẹo tăng giá ngoài xăng, gas là bao bì nhá»±a, nguyên liệu nhập khẩu do tá»· giá USD tăng...

Những kế sách từ DN

- Tổng cục Thống kê dá»± báo năm nay lạm phát của VN sẽ ở mức má»™t con số. Dá»± báo của ông có gì khác ?

Ông TrÆ°Æ¡ng Ngọc Tú:

Dá»± báo là công việc của chuyên gia kinh tế và các cÆ¡ quan quản lý, không phải công việc của DN kinh doanh thuần túy nhÆ° chúng tôi. Công việc dá»± báo vẫn được họ làm đấy thôi ! 

Ông Nguyá»…n Đình Bích:

“Chỉ riêng việc tăng giá má»™t mặt hàng thuá»™c loại “đầu nguồn” của toàn bá»™ quá trình sản xuất xã há»™i nhÆ° xăng dầu, hoặc Ä‘iện cÅ©ng Ä‘ã đủ khiến cho hầu nhÆ° toàn bá»™ mặt bằng giá của nền kinh tế phải chuyển Ä‘á»™ng theo”.

Tôi đồng tình vá»›i dá»± báo của Tổng cục Thống kê, bởi hai căn cứ sau:

Thứ nhất, việc đồng loạt tăng giá má»™t loạt mặt hàng thiết yếu vừa qua ở thị trường trong nÆ°á»›c thá»±c ra chủ yếu là do giá nguyên liệu thế giá»›i trong vài tháng qua Ä‘ã tăng mạnh trở lại. Tuy nhiên, nguyên nhân của việc tăng giá này chủ yếu là do thị trường thế giá»›i “phấn khích” trÆ°á»›c những thông tin tốt lành về triển vọng hồi phục của kinh tế thế giá»›i. NhÆ°ng quá trình hồi phục thá»±c sá»± thì còn Ä‘òi hỏi rất nhiều thời gian, cho nên giá nguyên liệu thế giá»›i khó có khả năng tăng mạnh trong ngắn hạn.

Thứ hai, khả năng lạm phát vượt ngưỡng 10% cÅ©ng khó xảy ra. Vì “tập quán” của nền kinh tế nÆ°á»›c ta là tăng mạnh giá trong ná»­a đầu năm, còn ná»­a cuối năm thường tăng thấp hÆ¡n. Cho nên tá»· lệ lạm phát 2,63% trong ná»­a đầu năm là xuất phát Ä‘iểm rất thuận lợi. Do vậy, trong Ä‘iều kiện giá nguyên liệu thế giá»›i trong những tháng tá»›i tuy có tăng giống nhÆ° kịch bản những tháng cuối năm 2007, thì tá»· lệ lạm phát của nÆ°á»›c ta cÅ©ng chÆ°a tá»›i 7,1%, tức là lạm phát cả năm vẫn nằm trong ngưỡng má»™t chữ số.

Ông Trịnh Sỹ:

Vá»›i Ä‘à tăng giá nhÆ° hiện nay: (xăng, dầu, gas, Ä‘iện, lÆ°Æ¡ng cÆ¡ bản, các nguyên liệu nhập khẩu, đường (tăng 25%) + nhu cầu đầu tÆ°, lãi suất ngân hàng tăng... chÆ°a kể giá đất tại các khu công nghiệp, chi phí và giá đền bù giải phóng mặt bằng tăng, bất Ä‘ông sản tăng). Nếu Chính phủ không có biện pháp chủ Ä‘á»™ng trÆ°á»›c ngăn nguy cÆ¡ lạm phát sẽ đến thì sẽ lạm phát ở mức 2 con số vào cuối năm 2009!

- Đã có nhiều công cụ tài chính, pháp lý được ban hành nhằm há»— trợ DN, theo ông nhÆ° vậy Ä‘ã Ä‘úng và trúng chÆ°a ? Điều DN cần nhất ở Nhà nÆ°á»›c là gì trong giai Ä‘oạn sắp tá»›i ?

Ông TrÆ°Æ¡ng Ngọc Tú:

Rõ ràng là các chính sách được ban hành trong vài năm gần Ä‘ây Ä‘ã há»— trợ khá nhiều cho hoạt Ä‘á»™ng của DN. Còn thông thoáng hay đạt hiệu quả kích thích tối Æ°u hay chÆ°a thì là chuyện khác. DN luôn mong muốn sá»± ổn định trong cam kết của Chính phủ, nhÆ°ng đồng thời cÅ©ng cần sá»± thông thoáng hÆ¡n nữa từ các cÆ¡ chế quản lý.

Hai Ä‘iều tưởng nhÆ° mâu thuẫn này chỉ đạt được khi DN được tham gia sâu hÆ¡n nữa vào quá trình hoàn thiện, xây dá»±ng cÆ¡ chế pháp lý do cÆ¡ quan nhà nÆ°á»›c tiến hành. Tôi không hiểu là vá»›i vài trăm nghìn DN được thành lập trong những năm qua thì Nhà nÆ°á»›c Ä‘ã lấy được bao nhiêu phần trăm ý kiến trong số ấy để xây dá»±ng và ban hành văn bản luật. Tôi không biết thì tôi không dám bình luận về Ä‘iều ấy.

Ông Nguyá»…n Đình Bích:

Theo tôi, những công cụ ban hành trong thời gian qua tuy Ä‘úng và trúng, nhÆ°ng còn phải thêm thời gian má»›i thể hiện rõ hÆ¡n tác dụng. Cái mà các DN cần nhất ở Nhà nÆ°á»›c trong thời gian tá»›i là áp dụng những giải pháp Ä‘iều chỉnh từ từ, tránh gây “sốc” cho nền kinh tế và DN.

Ông Trịnh Sỹ:

Kích cầu của Nhà nÆ°á»›c vừa qua có rất nhiều ý kiến, thậm chí trái ngược nhau, nhÆ°ng tổng thể vẫn có tác dụng đối vá»›i những DN thá»±c chất Ä‘ã được hưởng lợi. DN vẫn cần thông thoáng về thủ tục. Vì vậy, theo tôi, trong thời gian tá»›i Nhà nÆ°á»›c nên tập trung vào thông thoáng thủ tục; đầu tÆ° mạnh vào cÆ¡ sở hạ tầng; “môi trường” cho DN dá»… hoạt Ä‘á»™ng.

- Vậy lá»±a chọn của ông trong giai Ä‘oạn mọi dá»± báo đều kém... tin cậy là gì ?

Ông TrÆ°Æ¡ng Ngọc Tú:

Thá»±c ra thì các DN vận tải biển nói riêng chÆ°a hề thoát khỏi khủng hoảng, kể cả Cty của chúng tôi. Giờ lại thêm áp lá»±c phải tăng giá cÆ°á»›c để bù tăng giá nhiên liệu, phải tăng trong khi giá cÆ°á»›c vận tải thế giá»›i chÆ°a tăng thì Ä‘iều Ä‘ó rõ ràng là chúng tôi Ä‘ã bị đẩy vào thế kẹt. Tôi thấy rất phi lý khi mặt hàng xăng tăng giá Nhà nÆ°á»›c còn có thể lý giải về việc giữ bí mật tá»›i phút chót để tránh việc đổ xô mua xăng tích trữ. NhÆ°ng vá»›i DN vận tải mà cÅ©ng giữ nhÆ° thế thì chẳng khác gì đẩy DN vào cảnh lá»— vốn. Tôi thấy phÆ°Æ¡ng án tăng giá nhiên liệu cần có sá»± thay đổi, chứ cứ làm nhÆ° hiện nay thì rất không ổn.

Ông Nguyá»…n Đình Bích:

Tôi không phải là má»™t doanh nhân, mà là người nghiên cứu, cho nên nhường phần trả lời câu hỏi này cho các DN, nhÆ°ng chỉ xin “thanh minh” má»™t chút cho những người “ăn cÆ¡m nhà vác tù và hàng tổng” nhÆ° chúng tôi. Đó là, ở những thời Ä‘iểm mang tính bÆ°á»›c ngoặt nhÆ° vừa qua, dá»± báo Ä‘úng xu thế diá»…n biến là má»™t thách đố đối vá»›i bất kỳ ai, bởi ngay cả những định chế tài chính quốc tế danh tiếng cÅ©ng không khỏi lâm vào tình trạng “dở khóc dở cười” vì những dá»± báo “chÆ°a kịp ráo má»±c Ä‘ã tréo ngoe” thá»±c tế của mình.

Ông Trịnh Sỹ:

Còn chúng tôi, những DN sản xuất thì Ä‘ành bằng lòng vá»›i câu trả lời: “Tá»± cứu mình trÆ°á»›c khi thượng đế đến”.

- Xin cảm Æ¡n các ông !

( Vietstock )