"Tăng giá xăng dầu không phải là việc gì gây sốc nữa, mà bức xúc của ngÆ°á»i dân chÆ°a bao giá» nguôi là quy trình quản lý, không minh bạch... "
TS Nguyá»…n Mạnh Hùng, Há»™i Tiêu chuẩn và Bảo vệ NgÆ°á»i Tiêu dùng Việt Nam Ä‘ã có cuá»™c trao đổi vá»›i phóng viên xung quanh việc tăng giá xăng dầu.
Việt Nam có nhiá»u câu chuyện kỳ lạ
Tối 17/7, má»™t lần nữa ngÆ°á»i tiêu dùng lại "ngã ngá»a" khi giá xăng dầu tiếp tục tăng. Nhiá»u ngÆ°á»i cảm thấy bức xúc vì Ä‘ây là lần tăng thứ 3 trong vòng hÆ¡n 1 tháng, tăng vào thá»i Ä‘iểm khá nhạy cảm là buổi tối. Ông nhìn nháºn sá»± việc này nhÆ° thế nào?
Ở Việt Nam có nhiá»u câu chuyện kỳ lạ, chúng tôi có quyá»n tham gia chính sách nhÆ°ng chÆ°a má»™t lần nào ngành xăng dầu má»i dá»± buổi Ä‘iá»u chỉnh giá. Chúng tôi muốn thông tin minh bạch. NgÆ°á»i tiêu dùng chỉ cần được minh bạch, nhÆ°ng Ä‘ây có lẽ vẫn là Ä‘iá»u xa xỉ khi cuá»™c các cuá»™c tranh luáºn chỉ ở thế giằng co giữa Nhà nÆ°á»›c và doanh nghiệp. Việc tăng hay giảm giá phải thá»±c hiện theo Ä‘úng cÆ¡ chế thị trÆ°á»ng, Ä‘úng nhịp tăng giảm của thế giá»›i. Không thể nào có chuyện cứ Ä‘ùng má»™t cái bảo tăng nhÆ° thế được.
Còn việc tăng vào thá»i Ä‘iểm 20h, lúc mà má»i sinh hoạt Ä‘a phần Ä‘á»u ít liên quan đến xăng dầu, nhất là thá»i Ä‘iểm vừa qua, khi ngÆ°á»i dân Ä‘ang say sÆ°a xem tráºn bóng Ä‘á Việt Nam - Arsenal thì xăng tăng giá, ông thấy có gì bất thÆ°á»ng?
Äúng là cái thá»i Ä‘iểm tăng giá này dá»… khiến ngÆ°á»i tiêu dùng nghÄ© rằng có Ä‘iá»u gì Ä‘ó má» ám, Ä‘iá»u gì Ä‘ó không minh bạch trong chuyện này. CÆ¡ quan Ä‘Æ°a ra quyết định này má»›i là nÆ¡i Ä‘Æ°a ra câu trả lá»i chính xác nhất. Tuy nhiên, theo tôi hiểu, sở dÄ© phải giữ yếu tố bí máºt, bất ngá» khi tăng giá là để Ä‘á» phòng đầu cÆ¡ trục lợi từ phía ngÆ°á»i mua. Buổi tối có thể ít ngÆ°á»i mua, việc dừng bán hàng sẽ ảnh hưởng đến ít ngÆ°á»i hÆ¡n.
NhÆ°ng ngÆ°á»i tiêu dùng có quyá»n được đặt câu há»i trong tình huống này?
Äúng thế, ngÆ°á»i tiêu dùng được cung cấp thông tin là quyá»n của ngÆ°á»i tiêu dùng Ä‘ã được quy định trong Luáºt Bảo vệ quyá»n lợi ngÆ°á»i tiêu dùng. NhÆ°ng đến nay việc thá»±c hiện luáºt này cÅ©ng còn nhiá»u vấn Ä‘á».
Những bất cáºp vá» Ä‘iá»u hành giá xăng dầu Ä‘ã được nói đến nhiá»u. Việc không minh bạch thông tin dẫn đến những bức xúc của ngÆ°á»i dân chÆ°a có hÆ°á»›ng giải quyết. Há»™i Tiêu chuẩn và Bảo vệ NgÆ°á»i Tiêu dùng Việt Nam dÆ°á»ng nhÆ° cÅ©ng chÆ°a thá»±c hiện được vai trò bảo vệ ngÆ°á»i tiêu dùng của mình?
Tôi đồng tình do thiếu thông tin nên dẫn đến những bức xúc của ngÆ°á»i tiêu dùng. Còn nháºn định thứ hai, tôi cho rằng chÆ°a thể hiện sá»± hiểu biết vá» Há»™i cÅ©ng nhÆ° kết quả hoạt Ä‘á»™ng của Há»™i. Trong trÆ°á»ng hợp cụ thể này, chúng ta Ä‘á»u biết Nhà nÆ°á»›c Ä‘iá»u hành giá xăng dầu bằng cÆ¡ chế, chính sách và chỉ đạo cụ thể. Việc tham gia ý kiến, trÆ°á»›c hết phụ thuá»™c vào việc cÆ¡ quan nhà nÆ°á»›c có tham vấn ý kiến của Há»™i hay không.
 |
| TS Nguyá»…n Mạnh Hùng, Há»™i Tiêu chuẩn và Bảo vệ NgÆ°á»i Tiêu dùng Việt Nam. |
ChÆ°a bao giá» há» há»i ý kiến chúng tôi
Việc Ä‘iá»u chỉnh giá xăng chắc hẳn phải dá»±a trên sá»± biến Ä‘á»™ng của giá thế giá»›i, chứ há» không thể tá»± nghÄ© ra giá má»›i để tăng được?
Doanh nghiệp lá»— thì kêu lá»›n lắm. NhÆ°ng khi làm ăn tốt hÆ¡n, có lãi thì lại nói cần phải bán nốt lô hàng nháºp lúc giá cao Ä‘ã. NhÆ° váºy, ngÆ°á»i tiêu dùng chá» má»i mắt mà không thấy giá xăng xuống. Trong khi Ä‘ó, khi tăng thì phải chịu cảnh tăng ngay. Việc Ä‘á» ra nguyên tắc nhÆ° thế nào, tăng giá ra sao thì chỉ há» má»›i biết được.
Thế thì vai trò của quỹ bình ổn giá xăng dầu ở Ä‘âu thÆ°a ông?
Theo thông tÆ° 234 của Bá»™ Tài chính, khi giá thế giá»›i tăng, Quỹ bình ổn giá xăng dầu xả ra để bù đắp chênh lệch phát sinh lá»— cho doanh nghiệp, tránh khá»i việc tăng giá bán lẻ. Tuy nhiên, ngÆ°á»i tiêu dùng lại cho rằng, không biết Quỹ hoạt Ä‘á»™ng nhÆ° thế nào và há» không được hưởng lợi từ Quỹ. Nhiá»u khi giá xăng dầu thế giá»›i liên tục giảm sâu, việc trích Quỹ vẫn tiếp tục, giữ nguyên y nhÆ° thá»i Ä‘iểm xăng dầu biến Ä‘á»™ng. CÆ¡ há»™i giảm giá bán lẻ trong nÆ°á»›c tiếp tục đứng sau cùng vì còn phải chá».
Theo ông thì vì sao giá xăng dầu lại chỉ có lên mà không có xuống, xuống nhá» giá»t, lên ầm ầm?
Câu há»i này xin dành cho Ä‘Æ¡n vị Ä‘á» nghị và cÆ¡ quan quyết định việc tăng, giảm giá. Tôi không thể Ä‘Æ°a ra bất cứ bình luáºn gì.
Trong những lần Ä‘iá»u chỉnh giá Ä‘ó, Ä‘ã bao giá» Há»™i Tiêu chuẩn và Bảo vệ NgÆ°á»i Tiêu dùng Việt Nam được má»i đến lấy ý kiến góp ý không? Vai trò của tiếng nói ngÆ°á»i tiêu dùng trong lÄ©nh vá»±c xăng dầu Ä‘ã được xem xét để ý chÆ°a?
Tôi chÆ°a bao giỠđược má»i đến lấy ý kiến góp ý. Mặc dù góp ý vá»›i tổ chức, cá nhân kinh doanh vá» giá cả là má»™t trong những quyá»n của ngÆ°á»i tiêu dùng theo Luáºt định. Vì váºy, tiếng nói của Há»™i cÅ©ng nhÆ° của ngÆ°á»i tiêu dùng chÆ°a đến trá»±c tiếp, mà chỉ qua báo chí. Vì váºy, cÅ©ng không rõ có đến được vá»›i ngÆ°á»i có trách nhiệm hay không.
Chính sách nào cÅ©ng phải có mặt ngÆ°á»i tiêu dùng
Ở góc Ä‘á»™ là má»™t chuyên gia, má»™t nhà khoa há»c, theo ông thì phải làm gì vá»›i thá»±c trạng Ä‘iá»u hành giá xăng dầu hiện nay?
Tôi chỉ là ngÆ°á»i hoạt Ä‘á»™ng trong lÄ©nh vá»±c xã há»™i, không phải là chuyên gia và nhà khoa há»c. Tôi nghÄ© rằng, xăng dầu là mặt hàng nhạy cảm vì là vấn Ä‘á» "quốc kế, dân sinh". Ở Ä‘ây phải có sá»± hài hòa giữa ba lợi ích: Nhà nÆ°á»›c, doanh nghiệp và ngÆ°á»i tiêu dùng. Chính sách phải bảo đảm sá»± hài hòa giữa ba lợi ích Ä‘ó. Khi xây dá»±ng chính sách cần có sá»± tham gia của ngÆ°á»i tiêu dùng, hoặc đại diện ngÆ°á»i tiêu dùng.
Thế còn ngÆ°á»i tiêu dùng, há» có thể làm gì, phải làm gì để có được má»™t giá xăng minh bạch?
NgÆ°á»i tiêu dùng không Ä‘òi há»i những gì ngoài pháp luáºt, chỉ cần thá»±c thi Ä‘úng Luáºt Bảo vệ quyá»n lợi ngÆ°á»i tiêu dùng. NgÆ°á»i tiêu dùng chỉ có thể kiến nghị để Ä‘áp ứng yêu cầu trên.
Việc các doanh nghiệp liên tục kêu lá»—, giá thế giá»›i hÆ¡i có chiá»u hÆ°á»›ng tăng, ngÆ°á»i tiêu dùng không thể giám sát, ai sẽ giám sát Ä‘ây?
Trong kinh doanh, doanh nghiệp luôn luôn vì lợi nhuáºn. Cho nên việc doanh nghiệp lúc nào cÅ©ng báo lá»— là Ä‘iá»u dá»… hiểu. Vấn Ä‘á» là ai sẽ kiểm tra và minh chứng mức giá mà doanh nghiệp công bố. Trong khi Ä‘ó doanh nghiệp tá»± quyết định giá, kiểm toán cÅ©ng chÆ°a thể thá»±c hiện vì chÆ°a đến kỳ kiểm toán. Và cÅ©ng từ khi được tá»± quyết định giá, chÆ°a bao giá» thấy doanh nghiệp báo lãi, chỉ khi có áp lá»±c từ xã há»™i, từ phía các cÆ¡ quan chức năng gây áp lá»±c mạnh thì doanh nghiệp má»›i chịu giảm giá.
Vá»›i trách nhiệm bảo vệ ngÆ°á»i tiêu dùng, ông làm gì trong tình huống này?
NgÆ°á»i dân Ä‘ã mất lòng tin vào giá xăng dầu trong nÆ°á»›c vì từ trÆ°á»›c đến nay dá»… tăng khó giảm. Bản thân chúng tôi cÅ©ng Ä‘ã ná»— lá»±c làm nhiá»u việc. NhÆ°ng việc há» lắng nghe hay không, lắng nghe đến Ä‘âu thì cÅ©ng không biết được. Bảo vệ ngÆ°á»i tiêu dùng, nhÆ°ng cÅ©ng chỉ trong khả năng của tôi thôi.
Chốt lại vấn Ä‘á» thì tất cả những bất cáºp này có mấu chốt từ Ä‘âu ạ?
Bản chất của vấn Ä‘á» giá xăng dầu nằm ở nghịch lý trong công tác Ä‘iá»u hành, phải nhìn vào Ä‘ây để giải quyết. Không thay đổi cÆ¡ chế Ä‘iá»u hành, không thể có chuyện giá theo thế giá»›i.
Xin cảm Æ¡n ông!
Nói xăng dầu giá» là mặt hàng quản lý tốt nhất của Nhà nÆ°á»›c, nhÆ°ng chỉ là chính sách thôi, còn thá»±c tế có chuyện doanh nghiệp mua xăng dầu pha acetone, gắn con chíp... thì vẫn xảy ra khiến ngÆ°á»i tiêu dùng chịu thiệt. Mục tiêu Chính phủ đặt ra ai cÅ©ng hiểu, nhÆ°ng vấn Ä‘á» thể hiện bằng chính sách thế nào để cả 3 quyá»n lợi được bảo đảm. NgÆ°á»i tiêu dùng muốn thông tin minh bạch, xây dá»±ng chính sách cÅ©ng phải thuyết phục, nhất quán để đảm bảo kinh doanh có lãi và ngÆ°á»i dân không bức xúc.
Nguồn tin: Kienthuc
