Việc tăng các khoản thu ngoài dầu thô cho ngân sách theo chỉ đạo của Thủ tÆ°á»›ng Chính phủ được nhận định là cần thiết để đảm bảo có nguồn thu bền vững, tránh phụ thuá»™c vào khai thác tài nguyên.

Má»›i Ä‘ây, tại Nghị quyết phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 8/2015, Chính phủ Ä‘ã chỉ đạo phấn đấu tăng các khoản thu ngoài dầu thô, giữ bá»™i chi ngân sách theo mức Quốc há»™i Ä‘ã quyết định.

Đối vá»›i dá»± toán Ngân sách nhà nÆ°á»›c năm 2016, Chính phủ chỉ đạo tiếp tục rà soát, xây dá»±ng dá»± toán thu ngân sách Nhà nÆ°á»›c theo hÆ°á»›ng tích cá»±c, tăng các khoản thu ngoài dầu thô, giữ bá»™i chi ngân sách theo Ä‘úng Quốc há»™i phê duyệt.

Trao đổi vá»›i chúng tôi - TS. LÆ°u Bích Hồ, nguyên Viện trưởng Viện Chiến lược phát triển - cho rằng tình hình giá dầu thế giá»›i còn nhiều diá»…n biến khó lường và phụ thuá»™c rất nhiều vào tình hình kinh tế thế giá»›i. Vì vậy, việc tăng các khoản thu ngoài dầu thô là cần thiết để đảm bảo có nguồn thu bền vững cho ngân sách.

Gần Ä‘ây giá dầu được dá»± báo có thể xuống mức 20 USD/thùng. Theo ông những nhân tố nào sẽ tác Ä‘á»™ng đến giá dầu thời gian tá»›i?

Nếu nhÆ° trÆ°á»›c Ä‘ây có thể khống chế được giá dầu, do nguồn cung chủ yếu từ Tổ chức các nÆ°á»›c xuất khẩu dầu mỏ (OPEC) và má»™t số nÆ°á»›c, đặc biệt là những nÆ°á»›c có nguồn dầu mỏ lá»›n. Tuy nhiên, giờ Ä‘ây Mỹ nổi lên vá»›i dầu Ä‘á phiến, nên nhân tố này tác Ä‘á»™ng rất lá»›n đến giá dầu.

NÆ°á»›c này có thể giữ lại, hoặc có thể đẩy mạnh nguồn cung ra thị trường. Song vá»›i những nÆ°á»›c thuá»™c OPEC thì buá»™c phải duy trì sản lượng, vì có giếng mà không khai thác thì thà rằng khai thác để có nguồn thu.

Có thể thấy từ sau khi Mỹ có dầu Ä‘á phiến, thị trường dầu mỏ trở nên cân bằng hÆ¡n nhiều. So vá»›i các nÆ°á»›c sản xuất dầu mỏ trÆ°á»›c Ä‘ây, không bên nào chi phối được bên nào, và giá dầu được quyết định chủ yếu do cung cầu trên thị trường.

Mà cung cầu trên thị trường phải tùy vào tình hình kinh tế thế giá»›i. Hiện nay, trạng thái kinh tế thế giá»›i vẫn Ä‘ang ở tình trạng chÆ°a ổn định. Thời kỳ suy thoái khủng hoảng cÆ¡ bản qua rồi nhÆ°ng thời kỳ hồi phục này còn bấp bênh bởi nhiều yếu tố.

Trong Ä‘ó các nhân tố chính tác Ä‘á»™ng đến nền kinh tế thế giá»›i là những nÆ°á»›c lá»›n nhÆ° Mỹ, Nhật Bản Ä‘ã có phục hồi, song lại nổi lên vấn đề vá»›i Trung Quốc. EU cÅ©ng Ä‘ang còn nhiều vấn đề, Ä‘ang ở giai Ä‘oạn chÆ°a ổn định.

Đặc biệt là yếu tố Trung Quốc, gần Ä‘ây nÆ°á»›c này phá giá đồng NDT Ä‘ã ảnh hưởng nhiều đến thị trường tiền tệ, chứng khoán. Điều này làm cho làm cho những nền kinh tế có liên quan đến Trung Quốc, kể cả nền kinh tế trung bình đều bị ảnh hưởng, mà chủ yếu là ảnh hưởng tiêu cá»±c.

Tình hình chung làm cho thị trường thế giá»›i chÆ°a thá»±c sá»± ổn định, chÆ°a có Ä‘à phát triển trở lại. Nên những dá»± báo của Quỹ tiền tệ quốc tế (IMF) cÅ©ng thay đổi. Đầu năm dá»± báo kinh tế thế giá»›i khả quan hÆ¡n, song giờ lại dá»± báo thấp hÆ¡n, cho nên giá dầu còn phụ thuá»™c vào sá»± phục hồi này. Triển vọng cÅ©ng không khả quan hÆ¡n, khi mà Ä‘á»™ng thái Trung Quốc chÆ°a rõ ràng và chÆ°a ai dá»± báo được.

TrÆ°á»›c bối cảnh nhÆ° vậy thì nền kinh tế và ngân sách được Ä‘ánh giá là bị ảnh hưởng. Chính phủ chỉ đạo tăng khoản thu ngoài dầu thô. Vậy ông Ä‘ánh giá thế nào về vấn đề này?

Là nÆ°á»›c xuất khẩu dầu thô nên rõ ràng Việt Nam Ä‘ang bị ảnh hưởng, khi 8 tháng đầu năm trị giá xuất khẩu chỉ bằng khoảng 50% so vá»›i cùng kỳ năm ngoái. Thu ngân sách từ dầu thô giảm mạnh, chỉ bằng 38,9% so vá»›i dá»± toán. Bá»™ Tài chính dá»± kiến hụt thu ngân sách cả năm do tác Ä‘á»™ng của giá dầu giảm khoảng 32.000 tá»· đồng.

Khi giá dầu rẻ thì nhập dầu về cÅ©ng rẻ nhÆ°ng sẽ còn có Ä‘á»™ trá»…. Trong khi cầu tiêu dùng chÆ°a thá»±c sá»± khởi sắc nên cÅ©ng chÆ°a kích thích được nền kinh tế lên. Vì thế, tôi cho rằng chúng ta phải khai thác tốt lợi thế từ giá dầu giảm để kích thích cho sản xuất trong nÆ°á»›c, thì má»›i đạt được mục tiêu tăng trưởng trong năm nay.

CÅ©ng cần tính toán cẩn thận và kỹ lưỡng, giá Ä‘ang rẻ thì có nên khai thác tài nguyên để bán hay không. Tôi cÅ©ng đồng tình cho rằng, cần Ä‘a dạng các nguồn thu khác nhau, không nên để phụ thuá»™c quá nhiều vào dầu thô, để đảm bảo tính bền vững cho ngân sách.

Theo Ä‘ó, cần tập trung nâng cao sức cạnh tranh cho DN thông qua đẩy nhanh hoạt Ä‘á»™ng tái cÆ¡ cấu, có chính sách há»— trợ để nâng cao sức cạnh tranh cho DN trong các ngành xuất khẩu, công nghiệp há»— trợ... Khi hiệu quả hoạt Ä‘á»™ng của DN tăng lên, nguồn thu của DN tăng thì DN sẽ Ä‘óng thuế nhiều hÆ¡n và Ä‘ó là nguồn thu bền vững nhất.

Nguồn tin: Cafef