Trong khi doanh nghiệp (DN) đầu mối xăng dầu liên tục kêu lá»— vì giá thế giá»›i tăng cao và Ä‘ã Ä‘iều chỉnh tăng giá xăng lần thứ 6 từ đầu năm đến nay, má»—i lần mức tăng (cá»™ng vá»›i trích quỹ bình ổn và giảm thuế...) đều ngang ngá»­a vá»›i mức lá»— thể hiện trên bảng giá cÆ¡ sở, dù ai cÅ©ng hiểu Ä‘ây chỉ là mức lá»—... giấy tờ.

Còn nhiều những ngóc ngách trong kinh doanh của DN mà không ai biết rõ. Má»™t trong những “ngóc ngách” Ä‘ó má»›i Ä‘ây Ä‘ã má»™t lần nữa được lá»±c lượng Hải quan cảnh báo, chính là việc các đầu mối lợi dụng kẽ hở trong chính sách tạm nhập tái xuất xăng dầu để lách thuế, hưởng lợi. Không chỉ thế, chính sách này còn Ä‘ang bị lợi dụng để buôn lậu xăng dầu, khiến Nhà nÆ°á»›c thất thu đến trên 8.000 đồng/lít xăng nếu tính theo giá, thuế, phí vào thời Ä‘iểm này.

Doanh nghiệp đầu mối thu lợi từ lách chênh lệch thuế

Tạm nhập tái xuất xăng dầu là má»™t hình thức kinh doanh được Nhà nÆ°á»›c cho phép các DN đầu mối thá»±c hiện vá»›i nhiều Æ°u Ä‘ãi nhÆ°: miá»…n thuế nhập khẩu, miá»…n thuế giá trị gia tăng. Số hàng hóa này không nhằm mục Ä‘ích tiêu thụ ná»™i địa mà chỉ được tái xuất để cung ứng cho má»™t số đối tượng Ä‘ã được quy định là: tàu biển mang quốc tịch nÆ°á»›c ngoài và tàu Việt Nam nhÆ°ng chạy tuyến quốc tế; tàu bay của các hãng hàng không quốc tế, hàng không ná»™i địa Ä‘i quốc tế; các DN thuá»™c các khu chế xuất và bán sang Lào, Campuchia. Chính những Æ°u Ä‘ãi này Ä‘ang tạo ra kẽ hở cho các DN lợi dụng để hưởng chênh lệch thuế.

Trao đổi vá»›i PV Báo CAND chiều 28/8, ông Phạm Văn Hồng – Phó Chi cục trưởng Chi cục Hải quan Cảng Sài Gòn Khu vá»±c 3, cho biết: Trong thời gian qua, Hải quan TP Hồ Chí Minh Ä‘ã ghi nhận nhiều trường hợp các DN chuyển má»™t phần hoặc toàn bá»™ xăng dầu tạm nhập sang tiêu thụ ná»™i địa, đặc biệt vào những thời Ä‘iểm Nhà nÆ°á»›c có Ä‘iều chỉnh tăng thuế, gây thất thu cho ngân sách.

Tạm nhập tái xuất xăng dầu Ä‘ang tạo nhiều kẽ hở để doanh nghiệp trục lợi.

“Theo quy định, thời gian tạm nhập của hàng hóa là 120 ngày, cá»™ng vá»›i 2 lần được gia hạn vô Ä‘iều kiện nếu DN có nhu cầu - má»—i lần 30 ngày nữa, vậy tổng thời gian DN được lÆ°u hàng tại cảng là 180 ngày. Khoảng thời gian quá dài này là Ä‘ã tạo ra kẽ hở cho DN lợi dụng, bởi trong 6 tháng, chính sách thuế luôn có những thay đổi” – ông Hồng chỉ rõ.

Nếu nhập kinh doanh thông thường thì trong vòng 30 ngày DN phải ná»™p thuế. Do vậy, chiêu phổ biến của DN là thường nhập dạng tạm nhập tái xuất để thời gian ná»™p thuế kéo dài ra. Thêm nữa, họ còn có đến 180 ngày để tính toán, lá»±a chọn lúc thuế cao sẽ làm hồ sÆ¡ xin chuyển tiêu thụ ná»™i địa. Lượng này sẽ được trừ vào hạn ngạch nhập khẩu họ phải nhập hằng năm. Sau Ä‘ó các DN tiếp tục làm thủ tục tạm nhập để cung ứng cho các đối tượng cho nhu cầu. Được biết, tại Hải quan Cảng Sài Gòn Khu vá»±c 3 - nÆ¡i đảm nhiệm việc làm thủ tục nhập hàng của 9 đầu mối xăng dầu lá»›n, bao gồm cả Petrolimex, PV oil, Tổng Công ty Xăng dầu Quân Ä‘á»™i, Công ty Xăng dầu Hàng không... tất cả các DN này đều tận dụng kẽ hở này.

Bằng má»™t phép tính có thể thấy, từ đầu năm đến nay Nhà nÆ°á»›c Ä‘ã 5 lần Ä‘iều chỉnh tăng thuế nhập khẩu xăng dầu: từ mức 0% lên 12%. Lần tăng đầu tiên diá»…n ra vào ngày 10-5 vá»›i mức tăng từ 0% lên 3%. Giả định DN tạm nhập trÆ°á»›c ngày 10-5 và chuyển sang tiêu thụ trong nÆ°á»›c vào thời Ä‘iểm này, họ sẽ được lợi toàn bá»™ 12% thuế Ä‘ó. NhÆ° vậy, má»—i lít xăng dầu, DN được lãi trên 2.000 đồng. Lượng nhập càng nhiều, DN càng lãi lá»›n. Điều Ä‘áng nói là DN làm hoàn toàn Ä‘úng luật, chính kẽ hở chính sách Ä‘ã tạo Ä‘iều kiện cho họ hưởng lợi.

Tạo kẽ hở cho buôn lậu, Nhà nÆ°á»›c thất thu 8.000 đồng/lít xăng

Không chỉ thế, vài năm gần Ä‘ây, giá xăng dầu có sá»± biến Ä‘á»™ng khá nhiều, tạo nên chênh lệch giá cao trong nÆ°á»›c và thế giá»›i. Má»™t số tổ chức, cá nhân Ä‘ã lợi dụng kẽ hở của hình thức tạm nhập – tái xuất để xuất loại hàng này vá»›i số lượng lá»›n sang biên giá»›i Trung Quốc, Campuchia sau Ä‘ó Ä‘Æ°a quay lại thị trường Việt Nam, khiến Nhà nÆ°á»›c thất thu ngân sách rất lá»›n. Áp dụng chiêu này, họ sẽ không phải ná»™p lệ phí xăng dầu (1.000 đồng/lít xăng, 500 đồng/lít dầu), không phải ná»™p quỹ bình ổn (hiện là 300 đồng/lít), trốn được 10% thuế tiêu thụ đặc biệt, 10% VAT và 12% thuế nhập khẩu… Chênh lệch theo giá hiện nay phải lên tá»›i trên 8.000 đồng/lít. 

Ngoài ra, má»™t số DN dùng tàu biển, máy bay bay nhiều chặng ra nÆ°á»›c ngoài, trong Ä‘ó có nhiều chặng dừng chân ở má»™t số cá»­a khẩu trong nÆ°á»›c (vẫn nằm trong lá»™ trình phù hợp) và lợi dụng hình thức tạm nhập – tái xuất để thẩm lậu mặt hàng này cÅ©ng nhÆ° trốn thuế.

Từ khi phát hiện ra vấn đề, vào năm 2010 Cục Hải quan TP Hồ Chí Minh Ä‘ã có văn bản kiến nghị gá»­i Tổng Cục Hải quan xem xét lại các Ä‘iều kiện doanh nghiệp xin gia hạn hàng tạm nhập và việc chuyển mục Ä‘ích kinh doanh tiêu thụ ná»™i địa. Tuy nhiên, cho đến nay vấn đề vẫn chÆ°a được giải quyết.

Má»›i Ä‘ây nhất, ngày 15/8, Tổng cục Hải quan Ä‘ã có văn bản đề nghị tạm dừng tạm nhập - tái xuất xăng dầu, trừ những trường hợp Ä‘ã ký hợp đồng vá»›i các nÆ°á»›c nhÆ° Lào, Campuchia. Tuy nhiên Ä‘ây rõ ràng vẫn chÆ°a phải giải pháp căn cÆ¡, bởi vẫn không thể chặn được việc lợi dụng buôn lậu.