- Ngồi vào chiếc ghế "nóng" - Bá»™ trưởng Tài chính trong bối cảnh nền kinh tế hết sức khó khăn, ông lường trÆ°á»›c mình sẽ gặp những thách thức nào?

- Nền kinh tế toàn cầu Ä‘ang có nhiều khó khăn, tất nhiên, thách thức đặt ra sẽ là rất lá»›n. Nguồn thu ngân sách tá»›i Ä‘ây sẽ khó khăn hÆ¡n rất nhiều. Chẳng hạn, nguồn thu từ đất, dÆ° địa càng ngày càng giảm Ä‘i; thu về xuất khẩu, tài nguyên khoáng sản ngày càng cạn kiệt, Việt Nam Ä‘ã bắt đầu phải nhập than rồi. ChÆ°a kể, vá»›i những nÆ°á»›c có thu nhập trung bình thì vốn ODA chảy vào cÅ©ng sẽ giảm Ä‘i. Tôi cho rằng nguồn thu ngân sách trong thời gian tá»›i sẽ cá»±c kỳ khó khăn.

Tân Bá»™ trưởng Tài chính - VÆ°Æ¡ng Đình Huệ. Ảnh: Việt Anh.

Thách thức thứ 2 tôi cho rằng Ä‘ó là vấn đề phân bổ và sá»­ dụng ngân sách. Việc sá»­ dụng sao cho hiệu quả nhất còn quan trọng hÆ¡n cả việc tạo ra nguồn thu. Do vậy, chính sách tài chính quốc gia luôn tính đến việc huy Ä‘á»™ng hợp lý mọi nguồn lá»±c của xã há»™i sao cho hiệu quả chứ không phải chỉ có ngân sách Nhà nÆ°á»›c, má»›i Ä‘áp ứng được yêu cầu phát triển kinh tế. Nhất là để tạo ra 3 Ä‘á»™t phá chiến lược, chúng ta cần tá»›i nguồn ngân sách khổng lồ. Rõ ràng, việc huy Ä‘á»™ng mọi nguồn lá»±c của xã há»™i, bên cạnh ngân sách Nhà nÆ°á»›c rất là quan trọng. Nguyên tắc là thu nhiều hÆ¡n thì chúng ta sẽ chi được nhiều hÆ¡n.

Thách thức nữa vá»›i chúng ta là các vấn đề liên quan đến trái phiếu Chính phủ, nợ công của Việt Nam Ä‘ã ở mức cao, bên cạnh các vấn đề khác về sá»­ dụng hiệu quả nhất chi tiêu công, giảm dần bá»™i chi ngân sách...

Tôi cho rằng việc quản lý kiểm soát chặt chẽ nợ quốc gia, nợ công, nợ nÆ°á»›c ngoài cÅ©ng là vấn đề quan trọng để đảm bảo giá»›i hạn an toàn không để rÆ¡i vào tình trạng nhÆ° má»™t số nÆ°á»›c châu Âu hiện nay. Bên cạnh Ä‘ó, việc đổi má»›i hiệu quả mô hình doanh nghiệp Nhà nÆ°á»›c, các tập Ä‘oàn, tiếp tục đẩy mạnh công tác cổ phần hóa.... Tất cả những phần việc trên đều là nhiệm vụ của Bá»™ Tài chính trong thời gian tá»›i.

- Việc đầu tiên ông dá»± định làm khi đảm nhận cÆ°Æ¡ng vị người đứng đầu ngành tài chính là gì?

- Công việc đầu tiên của tôi là rà soát toàn bá»™ những phần việc của Bá»™ Tài chính trong việc thá»±c hiện Nghị quyết 11 của Chính phủ về kiềm chế lạm phát, ổn định kinh tế vÄ© mô, đảm bảo an sinh xã há»™i. TrÆ°á»›c Ä‘ây, Bá»™ Tài chính Ä‘ã làm rất nhiều việc rồi nhÆ°ng từ giờ đến cuối năm theo tinh thần của Chính phủ việc kiềm chế lạm phát vẫn cần phải thá»±c hiện quyết liệt.

Tuy nhiên, má»™t trong những Æ°u tiên đặc biệt của tôi khi đảm nhận cÆ°Æ¡ng vị má»›i sẽ cùng vá»›i các đồng chí trong ban cán sá»± Đảng, lãnh đạo Bá»™ rà soát lại triển khai quyết liệt các nhiệm vụ liên quan đến ngành. Và má»™t trong những cÆ¡ quan đầu tiên tôi dá»± kiến sẽ vào làm việc là Cục Quản lý Giá thuá»™c Bá»™ Tài chính.

Kiểm soát giá Ä‘ang là vấn đề rất quan trọng. Bá»™ Tài chính và cá nhân tôi rất tán thành vá»›i ý kiến chúng ta phải quản lý giá theo cÆ¡ chế thị trường. CÆ¡ chế thị trường phải gắn liền vá»›i các vấn đề an sinh xã há»™i, há»— trợ người nghèo...

Việc Ä‘iều hành giá cả, nhất là vá»›i những mặt hàng nhÆ° Ä‘iện, xăng dầu cần phải dá»±a trên yếu tố minh bạch chi phí và giá thành. Hiện nay, tôi biết dÆ° luận cÅ©ng đặt rất nhiều câu hỏi liên quan đến chuyện lá»— lãi của Tổng công ty Xăng dầu VN (Petrolimex). Do Ä‘ó, má»™t trong những công việc tôi Æ°u tiên là làm việc vá»›i Cục Quản lý Giá Bá»™ Tài chính, rà soát lại các số liệu về giá Ä‘iện, giá xăng cÅ©ng nhÆ° kiểm soát giá má»™t số mặt hàng khác rất quan trọng nhÆ° thuốc chữa bệnh, giá lÆ°Æ¡ng thá»±c, thóc lúa...

- Lâu nay, chỉ thấy doanh nghiệp xăng dầu kêu lá»— để tăng giá bán, các thông tin Ä‘Æ°a ra cÅ©ng mang tính má»™t chiều. Tá»›i Ä‘ây, Bá»™ Tài chính có kế hoạch công khai các khoản chi phí thá»±c tế?

- NhÆ° tôi Ä‘ã nói ở trên, má»™t trong những Æ°u tiên của tôi là sẽ làm việc vá»›i các cÆ¡ quan quản lý về giá thuá»™c Bá»™ Tài chính để làm rõ câu chuyện của Petrolimex cÅ©ng nhÆ° giá thành, chi phí, lãi lá»— của Ä‘iện lá»±c.

Tôi nói ví dụ, đối vá»›i mặt hàng Ä‘iện, hiện nay, chúng tôi Ä‘ã có kết quả kiểm toán, Ä‘ã chốt được số liệu của năm 2010. Chúng tôi Ä‘ang yêu cầu kiểm soát tiếp tục số liệu của năm 2011. Theo tôi hằng năm, chúng ta sẽ phải kiểm soát kỹ chi phí giá thành của các doanh nghiệp Ä‘ang kinh doanh những mặt hàng nhạy cảm nhÆ° Ä‘iện, xăng dầu.

Kiểm toán Nhà nÆ°á»›c cÅ©ng Ä‘ang kiểm toán việc trích lập và sá»­ dụng quỹ bình ổn giá xăng dầu. Khi kiểm toán chắc chắn sẽ Ä‘á»™ng tá»›i doanh thu, chi phí của các doanh nghiệp kinh doanh mặt này. Khi Ä‘ó, số liệu sẽ minh bạch ra. Vá»›i những kinh nghiệm tôi có được trong thời gian tham gia lÄ©nh vá»±c kiểm toán thì thì chắc chắn tá»›i Ä‘ây chuyện giá cả, lá»— lãi sẽ đảm bảo tính minh bạch hÆ¡n.

- Đối vá»›i mặt hàng Ä‘iện, EVN Ä‘ang kêu lá»— trong 6 tháng đầu năm lên tá»›i 3.500 tá»· đồng, Ä‘iều này cho thấy sức ép tăng giá Ä‘ang đến gần, Bá»™ trưởng có bình luận gì?

- Đối vá»›i Ä‘iện, hiện nay chúng tôi Ä‘ã có kết quả kiểm toán EVN. Kiểm toán Ä‘ang yêu cầu cung cấp số liệu để Ä‘ánh giá doanh thu, chi phí lợi nhuận. Theo tôi từ nay đến cuối năm, áp lá»±c tăng giá Ä‘iện, nói chính xác hÆ¡n là áp lá»±c tăng giá cao đối vá»›i Ä‘iện Ä‘ã giảm bá»›t. Nguyên nhân quan trọng là năm nay nÆ°á»›c về hồ sá»›m. Nhiều tổ máy sản xuất Ä‘iện Ä‘ã Ä‘i vào hoạt Ä‘á»™ng. Chúng ta mua được Ä‘iện vá»›i giá rẻ. Vì vậy, mức Ä‘á»™ dá»± báo lá»— của Ä‘iện theo Ä‘ó cÅ©ng sẽ giảm bá»›t.

- Năm 2012 sẽ có nhiều mặt hàng quan trọng sẽ được "thả" giá theo cÆ¡ chế thị trường. Điều này liệu có tạo ra áp lá»±c lá»›n cho nền kinh tế, thÆ°a ông?

- Xăng chúng ta Ä‘ã Ä‘iều hành theo thị trường từ năm 2009 rồi. Tôi cho rằng, mấu chốt vấn đề nằm ở chá»— cần làm rõ tính minh bạch về lá»— lãi của doanh nghiệp.

Theo tôi, doanh nghiệp kêu lá»— thì cÅ©ng cần làm rõ khái niệm lá»— ở Ä‘ây là gì. Vì giá bán rẻ xăng dầu được xây dá»±ng trên cÆ¡ sở giá định hÆ°á»›ng, giá cÆ¡ sở. Giá cÆ¡ sở được tính toán bao gồm giá CIF, cá»™ng vá»›i thuế nhập khẩu, tiêu thụ đặc biệt, nhân vá»›i tá»· giá, sau Ä‘ó cá»™ng vá»›i chi phí lÆ°u thông xăng dầu. Sau Ä‘ó, doanh nghiệp được cá»™ng thêm lãi định mức 300 đồng má»™t lít, cá»™ng thêm quỹ bình ổn giá vá»›i mức cao nhất 500 đồng và má»™t số khoản phụ phí khác.

Cách thức Ä‘iều hành của chúng ta lâu nay là khi giá định hÆ°á»›ng này cao hÆ¡n giá bán lẻ trong nÆ°á»›c do yếu tố khách quan nhÆ° giá thế giá»›i tăng, khi Ä‘ó có các biện pháp nhÆ° giảm thuế, ngừng trích lập quỹ hoặc tăng giá được áp dụng. Còn khi giá cÆ¡ sở hÆ¡n giá bán lẻ nguyên nhân xuất phát từ việc doanh nghiệp tăng chi phí bán hàng, thì cái này doanh nghiệp phải chịu. TÆ°Æ¡ng tá»± khi giá cÆ¡ sở thấp hÆ¡n giá bán lẻ do yếu tố nhÆ° giá thế giá»›i giảm khi Ä‘ó cần Ä‘iều chỉnh giá bán lẻ xuống.

NhÆ° vậy, nói lá»— ở Ä‘ây là chênh lệch giữa giá cÆ¡ sở và giá bán lẻ chứ không phải là doanh nghiệp lá»—, bởi họ Ä‘ã có lợi nhuận định mức ở trong giá là 300 đồng má»—i lít rồi. Nếu không minh bạch cái này ra sẽ rất khó trong quản lý. Tôi sẽ yêu cầu Cục Quản lý Giá báo cáo kỹ hÆ¡n về vấn đề này.

- Liên quan đến vấn đề chi tiêu công, theo Bá»™ trưởng, lÄ©nh vá»±c nào, các khoản chi nào, chúng ta sẽ Æ°u tiên thắt chặt?

- Việc cắt giảm chi tiêu công Chính phủ Ä‘ã triển khai từ đầu năm rồi. Chúng ta cÅ©ng Ä‘ã Ä‘iều chỉnh tá»· tiêu tăng trưởng, giảm GDP. Giảm GDP tức là giảm tổng cầu, Ä‘ây là cái lá»›n nhất. Chấp nhận giảm tổng cầu là chấp nhận giảm đầu tÆ° công nên trong báo cáo của Chính phủ Ä‘ã nêu con số này là 86.000 tá»· đồng.

Thứ 2 chúng ta Ä‘ã tiết kiệm 10% chi thường xuyên đối vá»›i các bá»™, ngành. Tá»›i Ä‘ây các gói miá»…n giảm được Bá»™ Tài chính trình Quốc há»™i thông qua cÅ©ng là biện pháp của chính sách tài khóa.

- ThÆ°a Bá»™ trưởng, việc thắt chặt tiền tệ khiến doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp lá»›n khó khăn trong việc tiếp cận vốn. Tá»›i Ä‘ây khi tham mÆ°u cho Chính phủ, Bá»™ Tài chính sẽ giải quyết vấn đề về vốn cho doanh nghiệp nhÆ° thế nào?

- TÆ° tưởng chung của chúng ta là Ä‘iều hành vẫn quyết liệt, kiên trì thá»±c hiện Nghị quyết 11. Nếu chúng ta lÆ¡ là, buông lỏng là lạm phát quay trở lại ngay. Tuy nhiên về chỉ tiêu tín dụng 20% chúng ta nên cÆ¡ cấu lại, không cào bằng, công trình, dá»± án của doanh nghiệp nào có hiệu quả sẽ tiếp tục phải cho vay.

Ngoài ra, cÅ©ng cần có tín hiệu để giảm lãi suất huy Ä‘á»™ng tiến tá»›i giảm lãi suất cho vay. Tôi cho rằng cÅ©ng phải thận trọng xem xét lại vấn đề lãi suất. Hiện nay, các doanh nghiệp rất khó tiếp cận vốn, tiếp cận vốn rồi không biết kinh doanh cái gì để ra lãi mà trả vốn.

Chúng ta cÅ©ng phải thông cảm cho các ngân hàng thÆ°Æ¡ng mại, họ Ä‘ã phải huy Ä‘á»™ng vốn vá»›i lãi suất cao. Vá»›i Ä‘iều kiện lạm phát hiện nay, việc giảm ngay lãi suất huy Ä‘á»™ng để giảm lãi suất vay cÅ©ng khó. ChÆ°a kể, hoạt Ä‘á»™ng ngân hàng rủi ro cao nên chúng ta cÅ©ng cần thông cảm.

Tuy nhiên, mặt khác các tổ chức tín dụng cÅ©ng phải chia sẻ vá»›i đất nÆ°á»›c vá»›i doanh nghiệp. Hiện nay Ä‘ã có má»™t số yếu tố tích cá»±c có thể xem xét việc giảm lãi suất, ví dụ lãi suất liên ngân hàng, trái phiếu chính phủ Ä‘ã giảm... Ngoài ra, cÅ©ng cần xem xét nghiêm túc, rà soát lại chi phí ngân hàng. Chỉ cần tiết kiệm chút thôi cÅ©ng giảm bá»›t được lãi suất cho vay, giảm được áp lá»±c cho doanh nghiệp.

Nguồn tin:Vnexpress