Sau khi BôÌ£ Tài chính nêu lên những bất câÌ£p trong hoạt Ä‘ôÌ£ng tạm nhâÌ£p- tái xuất, ngày 5/9/2012, Tổng cục Hải quan tiếp tục cung cấp thông tin, số liêÌ£u liên quan Ä‘ến tạm nhâÌ£p tái xuất xăng của 13 doanh nghiêÌ£p Ä‘âÌ€u mối xăng dâÌ€u Ä‘ến môÌ£t số báo.

Tạm nhâÌ£p, nhiêÌ€u tái xuất ít: khó kiểm soát

Tại họp báo, Tổng cục Hải quan đã công bố những số liêÌ£u tạm nhập-tái xuấtcủa 13 DN Ä‘âÌ€u mối kinh doanh xăng dâÌ€u. Theo đó, từ 1/1/2009 đến 31/6/2012, hâÌ€u hết các DN Ä‘êÌ€u có lượng tái xuất xăng dâÌ€u ít hÆ¡n lượng tạm nhâÌ£p. Riêng Ä‘ối vá»›i mặt hàng xăng tạm nhập mà chÆ°atái xuất của Petrolimex là hÆ¡n 136 nghìn tấn; Công ty cổ phần dầu khí Mê Kông là 48,5 nghìn tấn, lượng dầu diesel Ä‘Æ¡n vị này tạm nhập nhÆ°ng chÆ°a tái xuất cÅ©ng ở mức hÆ¡n 110 nghìn tấn; Công ty TNHH má»™t thành viên Hàng không Việt Nam: 10,9 nghìn tấn, xăng máy bay là 164,8 nghìn tấn.Các DN Ä‘âÌ€u mối khác nhÆ° Công ty cổ phần hóa dầu Quân Ä‘á»™i, Tổng công ty xăng dầu Quân Ä‘á»™i, Tổng công ty dầu Việt Nam (PV Oil), Công ty cổ phần lọc hóa dầu Nam Việt... cÅ©ng có trong danh sách những Ä‘Æ¡n vị tạm nhâÌ£p nhiêÌ€u tái xuất ít. Đặc biêÌ£t, Công ty TNHH vâÌ£n tải thủy bôÌ£ Hải Hà tạm nhâÌ£p 13 ngàn tấn xăng nhÆ°ng không xuất Ä‘i tấn nào.

Cùng vá»›i đó Tổng cục Hải quan cÅ©ng cung cấp số liêÌ£u nợ thuế của các DN Ä‘âÌ€u mối. Theo đó, Tập Ä‘oàn xăng dầu Việt Nam (Petrolimex) có số nợ thuế tạm nhâÌ£p- tái xuất lá»›n nhất,hÆ¡n 82 tá»· đồng; Công ty TNHHmá»™t thành viên Xăng dầu Hàng không Việt Nam 42,6 tá»· Ä‘ôÌ€ng; Tổng công ty Xăng dâÌ€u Quân Ä‘ôÌ£i gâÌ€n 51 tá»· Ä‘ôÌ€ng; Tổng công ty DâÌ€u ViêÌ£t Nam nợ 15,66 tá»· Ä‘ôÌ€ng...

Theo Tổng cục Hải quan, từ năm 2006 Ä‘ến tháng 10/2011 đã xảy ra nhiêÌ€u vụ viêÌ£c, nhÆ° Cục Hải quan Quảng Ninh phát hiêÌ£n 13 vụ vâÌ£n chuyển dâÌ€u diezel tạm nhâÌ£p- tái xuất không đúng tuyến đường vá»›i số lượng 660,76 tấn. Đặc biêÌ£t, ngày 28/7/2012, Cục ĐiêÌ€u tra chống buôn lâÌ£u Tổng cục Hải quan đã bắt giữ 1.360 tấn xăng tạm nhâÌ£p từ kho xăng VÅ©ng Áng, tái xuất Ä‘i Trung Quốc nhÆ°ng lại tiêu thụ ngay trên biển; lô hàng vi phạm trị giá 40 tá»· Ä‘ôÌ€ng, đã tạm giữ 4 tàu và 27 thuyêÌ€n viên.

Từ những con số tạm nhâÌ£p- tái xuất và những vụ viêÌ£c vi phạm cụ thể, Tổng cục Hải quan quy kết loại hình kinh doanh này Ä‘ang có vấn Ä‘êÌ€, khó kiểm soát, làm thất thu ngân sách, tạo kẽ hở cho buôn lâÌ£u, lợi ít, hại nhiêÌ€u nên kiến nghị vá»›i Thủ tÆ°á»›ng Chính phủ loại bỏ hoạt Ä‘ôÌ£ng tạm nhâÌ£p- tái xuất qua đường biển Ä‘ối vá»›i xăng dâÌ€u.

Nghi ngờ doanh nghiêÌ£p gian lâÌ£n

Tại buổi họp báo, ông Nguyễn Văn Cẩn- Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan- cho biết, theo Nghị định 12/2006/NĐ-CP của Chính phủ, Thông tÆ° 04/2006/TT-BTM của BôÌ£ ThÆ°Æ¡ng mại (nay là BôÌ£ Công ThÆ°Æ¡ng), Thông tÆ° 165/2010/TT-BTC và Thông tÆ° 126/2011/TT-BTC của BôÌ£ Tài chính, hàng hóa tạm nhâÌ£p- tái xuất được lÆ°u ở ViêÌ£t Nam 120 ngày và được 2 lâÌ€n gia hạn, mỗi lâÌ€n là 30 ngày, thêm 15 ngày tờ khai còn giá trị hiêÌ£u lá»±c, nhÆ° vâÌ£y hàng hóa tạm nhâÌ£p được lÆ°u tổng côÌ£ng là 195 ngày. Tuy nhiên, mặt hàng xăng dâÌ€u là mặt hàng đặc thù, nhÆ° Ä‘ối vá»›i xăng có nhiêÌ€u chủng loại: A92, A95, dâÌ€u DO... khác vá»›i kiểm soát hàng khô tạm nhâÌ£p lô hàng nào thì tái xuất đúng lô đó. Khi xăng dâÌ€u tạm nhâÌ£p vào ViêÌ£t Nam lÆ°u ở các DN thì hâÌ€u hết 13 DN Ä‘âÌ€u mối Ä‘êÌ€u Ä‘ổ chung xăng tạm nhâÌ£p- tái xuất và xăng kinh doanh vào môÌ£t bể, Ä‘iêÌ€u đó rất khó cho công tác kiểm tra, kiểm soát của cÆ¡ quan hải quan. “Ranh giá»›i Ä‘ể có đủ chứng cứ và tài liêÌ£u chứng minh là DN buôn lâÌ£u rất khó”- ông Cẩn nói.

Ông Cẩn cho rằng, vì không phân biêÌ£t được xăng dâÌ€u tạm nhâÌ£p- tái xuất và xăng dâÌ€u nhâÌ£p vêÌ€ nôÌ£i địa vì Ä‘ể cùng môÌ£t bể nên má»›i có chuyêÌ£n DN xăng dâÌ€u nhâÌ£p vêÌ€ không tái xuất chuyển sang tiêu thụ nôÌ£i địa Ä‘ể trốn thuế. “Ví dụ nhÆ° thời Ä‘iểm này nếu môÌ£t DN tạm nhâÌ£p xăng dâÌ€u thì thuế suất là 12%, nhÆ°ng do chÆ°a thanh khoản các lô hàng trÆ°á»›c ở thời Ä‘iểm thuế suất bằng 0% hoặc 5% nên khi DN chuyển lượng xăng dâÌ€u chÆ°a tái xuất sang tiêu thụ nôÌ£i địa sẽ được hưởng lợi từ chênh lêÌ£ch thuế suất giữa 12% (lô hàng thá»±c nhâÌ£p) và thuế suất 0% hoặc 5%, tức là trốn thuế 12% hoặc 7%. Mà lẽ ra nếu đúng là anh tạm nhâÌ£p thì lô hàng nào phải tái xuất đúng lô hàng ấy. Vì thế, chúng tôi đã kiến nghị Thủ tÆ°á»›ng Chính phủ và Ä‘êÌ€ nghị BôÌ£ Công ThÆ°Æ¡ng là nếu cho tạm nhâÌ£p- tái xuất xăng dâÌ€u thì phải còn nguyên tàu, nguyên chủng loại, phải được kẹp chì, được giám sát vêÌ€ kỹ thuâÌ£t thì má»›i cho xuất”- ông Cẩn nói.

Ông Cẩn cÅ©ng cho rằng, DN còn có thể được hưởng lợi do chính sách thời gian lÆ°u hàng tạm nhâÌ£p ở ViêÌ£t Nam quá dài. “Lẽ ra 30 ngày thì DN phải nôÌ£p thuế ngay nhÆ°ng do được phép lÆ°u hàng tạm nhâÌ£p 195 ngày, trong thời gian này DN có thể bán hàng Ä‘i và lấy tiêÌ€n nôÌ£p thuế, mà trong thời Ä‘iểm đó lãi suất ngân hàng cao so vá»›i tiêÌ€n phạt châÌ£m thuế. Vì thế, DN tính toán tiêÌ€n lãi ngân hàng còn có lợi hÆ¡n tiêÌ€n phạt châÌ£m nôÌ£p. Có khả năng DN chiếm dụng vốn tiêÌ€n thuế của Nhà nÆ°á»›c”- ông Cẩn quy kết.

Lỗ hổng chính sách

Theo Tổng cục Hải quan, viêÌ£c kinh doanh tạm nhâÌ£p- tái xuất nhÆ° hiêÌ£n nay không đúng bản chất tạm nhâÌ£p- tái xuất (hàng hóa phải giữ nguyên trạng) là do doanh nghiêÌ£p được chia nhỏ lô hàng Ä‘ể vâÌ£n chuyển khi tái xuất hoặc được Ä‘ể lại tiêu thụ nôÌ£i địa (Ä‘iểm 5, mục V Thông tÆ° 04/2006/TT-BTM của BôÌ£ ThÆ°Æ¡ng mại; Ä‘iểm 4, ĐiêÌ€u 2 thông tÆ° 126/2011/TT-BTC của BôÌ£ Tài chính) làm cho công tác giám sát, quản lý của cÆ¡ quan hải quan gặp nhiêÌ€u khó khăn.

HÆ¡n nữa, thời gian hàng tạm nhâÌ£p- tái xuất được phép lÆ°u tại ViêÌ£t Nam quá dài (tối Ä‘a lên tá»›i 180 ngày). Đối vá»›i hàng tạm nhâÌ£p- tái xuất thông thường DN có thể mang hàng vêÌ€ bảo quản trong thời gian lÆ°u giữ tại ViêÌ£t Nam cÅ©ng tiêÌ€m ẩn nhiêÌ€u rủi ro cho cÆ¡ quan Hải quan trong viêÌ£c giám sát, quản lý tính nguyên trạng của hàng hóa, đặc biêÌ£t là khâu thanh khoản, theo dõi nợ thuế.

Tổng cục Hải quan nhâÌ£n xét, cÆ¡ chế, chính sách quản lý và thủ tục hải quan, chính sách thuế Ä‘ối vá»›i hàng tạm nhâÌ£p- tái xuất quá thông thoáng nên cÅ©ng rất khó quản lý.

Ông Nguyễn Văn Cẩn nhấn mạnh: “Từ những sai phạm xảy ra trong hoạt Ä‘ôÌ£ng tạm nhâÌ£p- tái xuất, BôÌ£ Tài chính đã báo cáo Thủ tÆ°á»›ng và Thủ tÆ°á»›ng đã chỉ đạo tạm dừng xăng dâÌ€u tạm nhâÌ£p- tái xuất Ä‘ối vá»›i đường biển. BôÌ£ Tài chính cÅ©ng chỉ đạo và Tổng cục Hải quan yêu câÌ€u các chi cục kiên quyết làm đúng quy định pháp luâÌ£t. Chúng tôi chấp nhâÌ£n hàng quá thời hạn sẽ không cho tái xuất. Những tờ khai đã hết hiêÌ£u lá»±c không có giá trị thì số hàng ấy coi là không có chứng từ. Nếu hàng đáng phải nôÌ£p thuế thì chúng tôi yêu câÌ€u nôÌ£p thuế, hàng cấm thì sẽ Ä‘Æ°a vêÌ€ xá»­ lý vi phạm, hàng phải tịch thu sẽ phải tịch thu. Chúng tôi đã kiến nghị vá»›i BôÌ£ Công ThÆ°Æ¡ng, BôÌ£ Tài chính sá»­a Ä‘ổi những sÆ¡ hở bất câÌ£p trong chính sách. Trong đó Ä‘êÌ€ nghị BôÌ£ Công ThÆ°Æ¡ng tuyêÌ£t Ä‘ối không cho tạm nhâÌ£p- tái xuất Ä‘ối vá»›i hàng cấm”.

Tái diễn chuyêÌ£n khó quản là cấm?

Giải thích nguyên nhân vì sao có chuyêÌ£n xăng dâÌ€u tạm nhâÌ£p nhiêÌ€u, tái xuất ít, ông TrâÌ€n Ngọc Năm- Phó Tổng giám Ä‘ốc TâÌ£p Ä‘oàn Xăng dâÌ€u ViêÌ£t Nam (Petrolimex)- cho biết: Đặc thù của mặt hàng xăng dâÌ€u là lỏng, dễ bay hÆ¡i, hao hụt nhiêÌ€u, hÆ¡n nữa, theo quy định của BôÌ£ Tài chính khi xăng dâÌ€u tạm nhâÌ£p thì tính theo dung tích (m3), nhÆ°ng khi xuất lại quy Ä‘ổi ra khối lượng (tấn), vì thế mà BôÌ£ Tài chính cho phép DN được chuyển từ hàng tạm nhâÌ£p sang hàng tiêu thụ nôÌ£i địa tối Ä‘a là 10% Ä‘ối vá»›i mỗi lô hàng, nếu Ä‘ể lại nôÌ£i địa quá 10% thì bị phạt. Vì thế lượng tái xuất thường ít hÆ¡n 10% so vá»›i tạm nhâÌ£p là đúng quy định.

“Nếu tôi tạm nhâÌ£p 10 thì có quyêÌ€n nhâÌ£p lại nôÌ£i địa 1, Ä‘ây là quy định của BôÌ£ Tài chính vì Ä‘ối vá»›i mặt hàng lỏng, 10% lô hàng DN chuyển sang tiêu thụ nôÌ£i địa theo nguyên tắc phải nôÌ£p Ä‘âÌ€y đủ thuế nhâÌ£p khẩu tại thời Ä‘iểm mở tờ khai hải quan. NhÆ°ng nếu DN tái xuất không tốt, ví dụ tạm nhâÌ£p 10 mà chỉ tái xuất được 8, còn lại 2 thì DN phải nôÌ£p thuế nhâÌ£p khẩu theo quy định Ä‘ối vá»›i hàng nhâÌ£p khẩu kinh doanh. Tuy nhiên, Ä‘ối vá»›i lượng chuyển sang nôÌ£i địa vượt quy định 10% (ở Ä‘ây là 1) thì ngoài thuế nhâÌ£p khẩu DN còn phải chịu phạt thuế tính theo ngày. Vì thế, thông thường các DN phải tính toán, Ä‘ể lại lượng tạm nhâÌ£p không quá 10% Ä‘ể không phải chịu phạt, không ai dại gì chịu phạt cả”- ông Năm giải thích.

Ông Năm cho biết, Ä‘ối vá»›i Petrolimex, những năm trÆ°á»›c số lượng tạm nhâÌ£p chuyển sang tiêu thụ nôÌ£i địa Ä‘êÌ€u đúng quy định là dÆ°á»›i 10%. Tuy nhiên năm nay, lượng nhâÌ£p lại hàng tạm xuất của Petrolimex có tăng lên, khoảng 24%. Nguyên nhân do tâÌ£p Ä‘oàn không Ä‘ể kéo dài thời gian theo dõi hàng tạm nhâÌ£p- tái xuất nhÆ° trÆ°á»›c. HiêÌ£n nay tâÌ£p Ä‘oàn thá»±c hiêÌ£n vá»›i mỗi lô hàng tạm nhâÌ£p- tái xuất là cứ mở tờ khai trong phạm vi 30 ngày. “Ví dụ, tôi tạm nhâÌ£p 10 mà trong vòng 30 ngày tái xuất được 8 thì tôi nhâÌ£p lại nôÌ£i địa 2 luôn, thuế bao nhiêu chịu luôn, bởi vì thời gian tái xuất cho 1 lô là 180 ngày là quá dài, phải theo dõi dai dẳng, rất mêÌ£t và phức tạp”.

Bình luâÌ£n vêÌ€ nghi vấn của Tổng cục Hải quan cho rằng DN Ä‘âÌ€u mối chuyển lượng xăng dâÌ€u sang tạm nhâÌ£p- tái xuất Ä‘ể trốn thuế, ông TrâÌ€n Ngọc Năm khẳng định DN không được lợi gì trong viêÌ£c chuyển hàng tạm nhâÌ£p sang tiêu thụ nôÌ£i địa: Nhà nÆ°á»›c Ä‘iêÌ€u hành giá xăng dâÌ€u bằng công cụ thuế, khi giá thế giá»›i cao hay thấp Ä‘êÌ€u dùng thuế can thiêÌ£p. Chẳng hạn lúc tôi nhâÌ£p xăng dâÌ€u theo hình thức tạm nhâÌ£p- tái xuất ở mức 18.000 Ä‘ôÌ€ng/lít, Liên BôÌ£ cho rằng giá cao quá phải Ä‘iêÌ€u chỉnh thuế xuống suất nhâÌ£p khẩu bằng 0%, NhÆ°ng thời gian sau giá thế giá»›i giảm xuống, tôi nhâÌ£p 16.000 Ä‘ôÌ€ng/lít, “ông” bảo giá nhâÌ£p thấp rôÌ€i Ä‘Æ°a thuế vào, mà mức thuế đó cÅ©ng tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng 2.000 Ä‘ôÌ€ng/lít. NhÆ° vâÌ£y tại hai thời Ä‘iểm tính cả giá nhâÌ£p và thuế Ä‘êÌ€u tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng 18.000 Ä‘ôÌ€ng/lít, Ä‘âÌ€u vào xêm xêm nhau, nhÆ° vâÌ£y hỏi DN lợi vào Ä‘âu? Nói nhÆ° Tổng cục Hải quan thì DN kinh doanh mà chỉ biết ngôÌ€i “phục” chờ thuế tăng hay sao? HÆ¡n nữa, công cụ thuế là của Nhà nÆ°á»›c, DN không thể dá»± liêÌ£u trÆ°á»›c thuế tăng hay giảm được. Nếu vâÌ£y, lúc thuế giảm thì sao?

Khi được hỏi vêÌ€ viêÌ£c Tổng cục Hải quan công bố số nợ thuế hàng tạm nhâÌ£p- tái xuất, môÌ£t giám Ä‘ốc DN Ä‘âÌ€u mối kinh doanh xăng dâÌ€u phản ứng: “Khi ông công bố số nợ thuế thì phải chỉ rõ nợ đó là ở Ä‘âu, ở tờ khai nào thì DN má»›i tâm phục. Mà trÆ°á»›c khi công bố nợ phải có kiểm tra, kiểm toán. Không thể lấy tÆ° cách cÆ¡ quan nhà nÆ°á»›c mà công bố thông tin môÌ£t chiêÌ€u trong khi doanh nghiêÌ£p không hêÌ€ biết số liêÌ£u ấy lấy từ Ä‘âu vì cÆ¡ quan thuế chÆ°a thông báo cho DN mà đã công bố thông tin. CÆ¡ quan quản lý nhà nÆ°á»›c mà còn công bố thông tin kiểu này thì trách gì người dân cÅ©ng không tin. Tôi phải khẳng định, không ai dại gì Ä‘i nợ thuế cả, đã nói Ä‘ến ngân sách nhà nÆ°á»›c thì không ai dại gì đụng chạm vào mà làm sai”.

ĐêÌ€ câÌ£p Ä‘ến Ä‘êÌ€ nghị cấm tạm nhâÌ£p- tái xuất xăng dâÌ€u qua đường biển, môÌ£t tổng giám Ä‘ốc công ty Ä‘âÌ€u mối cho rằng: “Nếu chính sách có kẽ hở thì phải sá»­a, phải hoàn thiêÌ£n, quản lý chÆ°a tốt thì phải làm cho tốt. NhÆ°ng ở ta thường có câu chuyêÌ£n khi quản lý, kiểm soát chÆ°a được thì lại cấm. TÆ° duy nhÆ° thế không phải kinh doanh! Chúng ta thường lấy môÌ£t vài hiêÌ£n tượng xấu Ä‘ể phủ nhâÌ£n cái tốt mà cả môÌ£t quá trình các DN đã làm được. Lẽ ra, chúng ta phải xá»­ lý số ít xấu đó và khuyến khích hiêÌ£u quả đã làm được, mang lại lợi nhuâÌ£n cho DN cÅ©ng là làm lợi cho Ä‘ất nÆ°á»›c, chứ không phải lúc nào cÅ©ng nghi ngờ DN làm sai, gian lâÌ£n. Nếu cấm tạm nhâÌ£p- tái xuất bằng đường biển là rất nguy hiểm”.

“Chúng ta Ä‘ang tâÌ£n dụng lợi thế chiêÌ€u dài đường biển của nÆ°á»›c, có chính sách thu hút tàu nÆ°á»›c ngoài câÌ£p cảng, muốn thế phải phát triển dịch vụ, trong đó có viêÌ£c bán xăng dâÌ€u (theo hình thức tạm nhâÌ£p tái xuất). Nếu bây giờ không cho bán xăng dâÌ€u cho tàu nÆ°á»›c ngoài nữa thì họ phải mua ở nÆ°á»›c khác, nhÆ° vâÌ£y không thuâÌ£n lợi thì chắc chắn tàu nÆ°á»›c ngoài sẽ hạn chế vào”- vị tổng giám Ä‘ốc cho biết quan Ä‘iểm.

Nguồn tin: Baocongthuong

TrÆ°á»›c những lý lẽ của cÆ¡ quan quản lý nhà nÆ°á»›c và thông tin từ các doanh nghiêÌ£p, cho thấy, viêÌ£c cấm tạm nhâÌ£p- tái xuất xăng dâÌ€u qua đường biển phải câÌ€n cân nhắc kỹ giữa lợi và hại, câÌ€n sá»­a Ä‘ổi, hoàn thiêÌ£n chính sách và tăng cường quản lý, không Ä‘ể tái diễn câu chuyêÌ£n "không quản được thì cấm".