Xăng dầu “chảy lậu” vào Việt Nam từ chính những lô hàng mang danh tạm nhập tái xuất. Tạm nhập rồi nhập thật cho ná»™i địa, xăng dầu còn có thể ăn không tiền thuế tá»›i cả ngàn đồng má»—i lít.

Má»™t nguồn tin từ Cục Hải quan TP HCM phản ánh, có những trường hợp DN chuyển xăng dầu tái xuất sang thị trường ná»™i địa tá»›i quá ná»­a số lượng phải tái xuất, thậm chí là 100%. Động thái này Ä‘ang ngày càng gia tăng má»™t cách bất thường này.

Trong má»™t báo cáo gá»­i Cục Giám sát quản lý về hải quan, Cục Hải quan Tp HCM phân tích, Thông tÆ° 165/2010 của Bá»™ Tài chính cho phép xăng dầu tạm nhập tái xuất được lÆ°u ở Việt Nam 120 ngày và có thể, được gia hạn tá»›i 2 lần, má»—i lần tối Ä‘a 30 ngày. NhÆ° vậy, tổng thời gian xăng dầu “tạm trú” ở Việt Nam có thể lên tá»›i 180 ngày, tức kéo dài tá»›i 3 tháng.

Trong khi Ä‘ó, thuế nhập khẩu xăng dầu lại được tính ở thời Ä‘iểm nhập về, khi mở tờ khai hải quan chứ không phải thời Ä‘iểm chuyển sang tiêu thụ ná»™i địa. Vì lẽ Ä‘ó, chỉ cần thuế nhập khẩu tăng lên, DN chuyển má»™t lượng lá»›n xăng dầu tạm nhập sang bán ở trong nÆ°á»›c thì nghiá»…m nhiên, được hưởng trọn gói chênh lệch thuế giữa hai thời Ä‘iểm này.

Mức thuế nhập khẩu thấp nhất của xăng dầu vừa qua là 0% kể từ tháng 3 trở về trÆ°á»›c. Nếu tính từ 8/3 cho đến 180 ngày sau, ngày 7/6, thuế nhập khẩu tăng lên 7%. DN đầu mối có thể chuyển lượng xăng dầu Ä‘ã tạm nhập ở thời Ä‘iểm tháng 3 còn tồn sang tiêu thụ ná»™i địa ở thời Ä‘iểm tháng 7, thay vì tái xuất. Tất yếu, các DN này Ä‘ã được hưởng không 7% thuế suất ở thời Ä‘iểm 7/6. Nói cách khác, trong bảng giá cÆ¡ sở tính thuế 7% cho xăng, giá trị lên tá»›i hÆ¡n 1.100 đồng/lít trong khi thá»±c tế, hàng triệu lít xăng dầu Ä‘ó không hề chịu thuế.

TÆ°Æ¡ng tá»±, má»™t lô hàng xăng dầu kinh doanh tạm nhập tái xuất, nếu nhập ở thời Ä‘iểm 21/6, thuế xăng má»›i 10% nhÆ°ng chỉ cần sau khoảng 14 ngày chuyển sang ná»™i địa tiêu thụ thì lượng xăng dầu này Ä‘ã được “ăn” trọn 2% thuế suất chênh lệch. Vì sau ngày 3/7, khi thuế nhập khẩu xăng tăng lên 12%. Trong khi Ä‘ó, khi tính giá cÆ¡ sở để làm căn cứ xin tăng giá, các DN và liên bá»™ Tài chính- Công ThÆ°Æ¡ng vẫn tính mức thuế suất Ä‘ang áp dụng là 12%.

Má»™t lô xăng dầu có thể từ có quy mô từ hàng trăm ngàn đến hàng chục triệu lít. Do Ä‘ó, “lợi lá»™c” từ thủ thuật lách thuế này được DN thu về lên tá»›i hàng chục tá»· đồng.

Không chỉ hưởng lách thuế, vụ việc gây xôn xao dÆ° luận được cÆ¡ quan chức năng phát hiện gần Ä‘ây là nhập lậu tá»›i 2.000 tấn xăng dầu từ Trung Quốc cho thấy kẽ hở lá»›n từ chính sách tạm nhập tái xuất. Công ty TNHH Hoàng SÆ¡n, có trụ sở tại Thanh Hóa Ä‘ã Ä‘ã mua xăng dầu của Công ty xăng dầu Hàng Không theo hình thức tạm nhập tái xuất để xuất sang Trung Quốc. Tuy nhiên, trong quá trình vận chuyển, công ty này Ä‘ã không chở sang Trung Quốc mà Ä‘i đến vùng biển giáp gianh Nam Định- Thanh Hóa, bÆ¡m hút xăng dầu sang tàu ná»™i địa để kiếm lời.

Quản lý dá»… dãi nên bị lợi dụng

Thứ trưởng Bá»™ Tài chính Đỗ Hoàng Anh Tuấn cÅ©ng phải thừa nhận, còn quá nhiều kẽ hở trong chính sách tạm nhập tái xuất nói chung, các quy định còn thiếu minh bạch.

Ông Tuấn lo ngại: “Kim ngạch tạm nhập tái xuất gia tăng nhanh má»™t cách bất thường 5 năm gần Ä‘ây. Dấu hiệu rõ rệt nhất của sá»± bất thường này là có sá»± chênh lệch rất lá»›n giữa số tạm nhập và tái xuất. NghÄ©a là, hàng vào nhÆ°ng không ra.”

Dẫn chứng cho lo ngại trên, thứ trưởng Tuấn cho biết, năm 2007, hàng hóa tạm nhập vào Việt Nam là 1,755 tá»· USD nhÆ°ng xuất ra lại chỉ có 120 triệu USD. Năm 2010, kim ngạch hàng tạm nhập là 5 tá»· USD, rốt cục tái xuất chỉ có 4 tá»· USD.

Qua thanh tra ở những địa bàn trọng Ä‘iểm, hải quan Ä‘ã phát hiện có trên 1.010 lô hàng hóa Ä‘ã quá 180 ngày thời hạn được tạm nhập. Điều này đặt ra má»™t dấu hỏi lá»›n về mục Ä‘ích tạm nhập tái xuất thá»±c sá»± của DN.

“Ước, má»—i lô hàng là từ 1 container đến vài chục container. Khi lượng hàng này được tiêu thụ ná»™i địa, hưởng chênh lệch thuế nhập khẩu…, thì sẽ gây nhiá»…u loạn thị trường trong nÆ°á»›c”, ông Tuấn nhấn mạnh.

Vì thế, Hải quan TP HCM Ä‘ã đề nghị, nếu nhÆ° hết 120 ngày thời hạn tạm nhập, các DN chÆ°a tái xuất xăng dầu hoặc chỉ tái xuất chÆ°a đến 50% lượng hàng thì sẽ không được gia hạn tạm nhập nữa.

Trao đổi vá»›i báo chí, ông Nguyá»…n Văn Cẩn, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan cÅ©ng cho rằng: “Nếu quá thời hạn thời hạn tái xuất 15 ngày, tờ khai tái xuất sẽ không còn giá trị . Lô hàng Ä‘ó buá»™c phải mang về nÆ¡i xuất phát hoặc cho tiêu thụ ná»™i địa phải ná»™p thuế ngay tại thời Ä‘iểm Ä‘ó. Nếu không, cÆ¡ quan chống buôn lậu của hải quan sẽ coi là hàng trôi nổi trái phép và xá»­ phạt Ä‘úng luật”.

“Vá»›i biện pháp kiên quyết này, chúng tôi chấp nhận thời gian tá»›i, hàng hóa có thể bị ách tắc, ùn tắc tại cảng”,ông Cẩn nói.

Không chỉ co lại thời gian gia hạn tạm nhập, cÆ¡ quan hải quan còn đề nghị phải khống chế đối tượng được mua xăng dầu tạm nhập tái xuất vá»›i các Ä‘iều kiện thật cụ thể.

Ví dụ nhÆ° tàu biển nÆ°á»›c ngoài neo đậu tại cảng Việt Nam hay tàu biển Việt Nam chạy tuyến quốc tế sẽ chỉ được mua xăng dầu tạm nhập tái xuất khi có hành trình quốc tế rõ ràng. Các tàu này sẽ không được phép ghé vào bất kỳ má»™t cảng ná»™i địa nào. Có thể hiểu, quy định này là nhằm ngăn ngừatình trạng dọc đường vận chuyển tái xuất xăng dầu thì dừng lại giữa chừng, rót xăng dầu sang tàu ná»™i địa để thẩm lậu trở ngược về Việt Nam.

Ngoài ra, các DN trong khu chế xuất Ä‘ang được hưởng Æ°u Ä‘ãi mua xăng dầu tạm nhập tái xuất thì nay, trong hồ sÆ¡ mua xăng dầu, phải trình được giấy chứng nhận đầu tÆ° trong khu chế xuất.

ChÆ°a kể, còn những trường hợp nhÆ° lượng xăng dầu ký trên hợp đồng tái xuất má»™t đằng, nhÆ°ng khi bán cho các tàu biển, kho chứa của tàu lại không chÆ°a hết, hoặc chÆ°a ít hÆ¡n so vá»›i lượng tái xuất Ä‘ã ký. Tình huống này sẽ dẫn tá»›i tồn tại dÆ° thừa má»™t lượng xăng dầu vốn phải tái xuất tồn tại ở kho ná»™i địa.

Theo Hải quan Tp HCM, Bá»™ Tài chính cần phải Ä‘Æ°a thêm quy định nhÆ° hải quan có quyền niêm phong kẹp chì lượng xăng dầu dÆ° thừa này thì bÆ¡m trở lại bồn. Thậm chí, nếu những con tàu này dọc hành trình bị hÆ° hỏng, khả năng thất thoát không thể thu hồi trở lại lượng xăng dầu Ä‘ã bÆ¡m lên tàu thì Nhà nÆ°á»›c cÅ©ng cần có quy định rõ ràng chi tiết ở tình huống này.

Dá»± kiến, trong tuần tá»›i, Tổng cục Hải quan sẽ công bố chi tiết các vụ việc gian lận trong tạm nhập tái xuất.