Các cuộc thảo luận Kế hoạch hành động toàn diện chung (JCPOA) đang diễn ra, có sự tham gia của các nước châu Âu, Nga, Iran, và bên lề là Mỹ, đang được thị trường dầu mỏ quốc tế theo dõi với sự lo lắng. Khả năng Washington gia nhập lại thỏa thuận hạt nhân quốc tế Iran vẫn còn là điều hoài nghi, nhưng Chính quyền Biden dường như đang xem xét động thái này. Iran đã tuyên bố rằng họ chỉ tái gia nhập JCPOA nếu các lệnh trừng phạt của Mỹ đối với các lĩnh vực kinh tế chính của nước này, cụ thể là dầu khí, được dỡ bỏ. Giới phân tích đang lo lắng về những tác động tiêu cực có thể xảy ra đối với khối lượng nguồn cung dầu toàn cầu và giá dầu. Thị trường dầu mỏ toàn cầu hiện tại đang ổn định trở lại, nhưng sự phục hồi hoàn toàn còn lâu mới chắc chắn. Chỉ khi có các hành động của Ả Rập Xê-út, với sự hỗ trợ của các nước còn lại trong OPEC +, thị trường mới có thể phục hồi.
Một trong những lý do chính khiến Ả Rập Xê-út có thể thực hiện các đợt cắt giảm sản lượng đơn phương này là do các nhà sản xuất khác đã bị loại khỏi thị trường. Cả Iran và Venezuela đều chứng kiến hoạt động sản xuất của họ bị hạn chế bởi các lệnh trừng phạt quốc tế, trong khi Libya và Iraq đang phải chịu cuộc xung đột nội bộ, nội chiến và đấu đá chính trị. Nếu không có những nước này trên thị trường, Ả Rập Xê Út, UAE và Nga đã có thể kiểm soát thành công thị trường dầu mỏ. Việc dỡ bỏ các lệnh trừng phạt Iran theo thỏa thuận JCPOA mới sẽ khiến các nhà sản xuất Ả Rập, đá phiến của Mỹ và Nga lo lắng. Tuy nhiên, những lo lắng này có thể là không có cơ sở.
Đa số giới phân tích thị trường dầu mỏ cho rằng sự thành công của JCPOA có thể gây mất ổn định thị trường dầu khí, tăng biến động giá và thậm chí chứng kiến sự trở lại của tình trạng dư thừa dầu như trước đại dịch COVID. Tuy nhiên, có một lỗ hổng lớn trong phân tích này vì nó dựa trên giả định rằng các lệnh trừng phạt Iran đã loại bỏ thành công dầu Iran ra khỏi thị trường. Rõ ràng là khối lượng của Iran tuy không còn ở mức cao lịch sử nữa, nhưng khi nhìn vào khối lượng đưa ra thị trường, dầu Iran vẫn còn rất nhiều. Những người theo dõi dầu và tàu chở dầu như Samir Madani và những người khác đã liên tục chứng minh rằng xuất khẩu dầu của Iran không chỉ rất linh hoạt mà còn ngày càng lớn. IEA báo cáo rằng "Trung Quốc không bao giờ ngừng hoàn toàn việc mua dầu của Iran". Cơ quan giám sát năng lượng của OECD cũng cho biết doanh số bán dầu ước tính của Iran cho Trung Quốc trong quý 4 năm 2020 là 360.000 thùng/ngày, tăng so với mức trung bình 150.000 thùng/ngày được vận chuyển trong chín tháng đầu năm ngoái.
Ngay trước khi các cuộc thảo luận JCPOA khởi động lại, Iran đã tăng xuất khẩu sang Trung Quốc lên khoảng 600.000 thùng/ngày. OPEC cũng báo cáo rằng sản lượng dầu thô của Iran trong tháng 3 đã tăng 6,3%. Các bảng của OPEC được trích dẫn trong báo cáo được công bố hôm thứ Tư cho thấy sản lượng dầu thô của Iran đã tăng 137.000 thùng mỗi ngày. Các bảng số liệu của OPEC cũng cho thấy sản lượng trung bình của Iran vào năm 2020 đạt 1,985 triệu thùng/ngày, giảm so với 2,356 triệu thùng/ngày được ghi nhận vào năm 2019 và 3,553 triệu thùng/ngày vào năm 2018. Các khách hàng lớn của châu Á ở Trung Quốc, Ấn Độ và những nơi khác rất vui khi nhập dầu của Iran với giá rất thấp và mức độ hấp dẫn của chúng. Việc quên đi hay giảm bớt vai trò của dầu Iran hiện nay trên thị trường là một sai lầm lớn.
Sự thành công của JCPOA sẽ không chỉ đe dọa tới giá dầu mà còn có thể dẫn đến sự gia tăng doanh thu của Tehran. Hiện tại, thành công xuất khẩu dầu của Iran dựa trên việc kinh doanh bất hợp pháp hoặc được giấu một phần, với giá thấp hơn nhưng vẫn tạo ra tiền mặt. Nếu các lệnh trừng phạt đối với xuất khẩu dầu được dỡ bỏ, Tehran sẽ không chỉ thấy khối lượng xuất khẩu cao hơn mà còn sẽ ngừng việc bán dầu thô của mình với mức giá thấp. Dầu Iran có thể được định giá ở mức giá thị trường bình thường. Trong ngắn hạn, có thể tạo ra một nguồn doanh thu tiềm năng cao hơn, dựa trên khối lượng lớn hơn. Đồng thời, Tehran nên tính đến thực tế là khách hàng sẽ không sẵn lòng có thể mua dầu của Iran với giá cao hơn. Tình hình cung cầu hiện tại không cho phép hàng triệu thùng dầu bổ sung được tung ra thị trường. Trong những tháng tới, khối lượng của Iran sẽ không tăng lên chút nào cả, bất kể các cuộc thảo luận JCPOA có thành công như thế nào.
Với tiềm năng tổng xuất khẩu dầu của Iran vào khoảng 2 triệu thùng/ngày, trong khi xuất khẩu hiện tại chỉ ước đạt 1 triệu thùng/ngày, thị trường sẽ không bị sốc. Nhu cầu vẫn còn yếu và nó đang bị đe dọa một lần nữa khi làn sóng thứ 3 của dịch COVID ở châu Âu đang ngăn cản việc mở cửa thị trường và gã khổng lồ mới nổi của châu Á là Ấn Độ đang ghi nhận sự gia tăng thương vong do COVID gây ra.
Tiềm năng dầu mỏ và xuất khẩu của Iran khó có thể làm phá hỏng thị trường. Nhìn vào các chiến lược và sự gắn kết của OPEC+, thêm 1 triệu thùng dầu nữa mỗi ngày trên thị trường đến từ Iran sẽ không phải là một cú sốc đối với hệ thống. Thị trường không thể tiếp nhận thêm khối lượng, trong khi các khách hàng Iran khó có thể sẵn sàng tăng chi phí. Sẽ rất thú vị khi xem cách các nhà đầu tư NYMEX-ICE quyết định định giá các sự kiện này vào thị trường dầu mỏ. Đặt thêm vị thế bán vào thị trường vì Iran hiện không phải là điều hợp lý. Nhìn vào các yếu tố cơ bản hiện tại, các nhà lãnh đạo trong OPEC + vẫn là những người nắm quyền lực thực sự trên thị trường dầu mỏ.
Nguồn tin: xangdau.net
