Khi giá năng lượng tiếp tục tăng cao trên khắp châu Âu, với giá khí đốt tăng 26% vào thứ Hai sau khi Nga đóng đường ống Nord Stream 1, cuộc tranh luận fracking gay gắt hiện đang bùng phát trở lại trên lục địa này, dẫn đầu là Thủ tướng mới của Anh vốn đang lo lắng nhiên liệu hóa thạch. Liên minh châu Âu - không còn bao gồm Anh - có kế hoạch thay thế 2/3 lượng khí đốt nhập khẩu của Nga vào cuối năm nay, mặc dù các nhà phân tích cảnh báo rằng nỗ lực của khối trong việc thay thế nhập khẩu khí đốt của Nga sẽ không đạt được mục tiêu.
Năm 2021, EU nhập khẩu khoảng 155 tỷ mét khối (bcm) khí đốt tự nhiên từ Nga. Thật không may, các đề xuất thay thế khí của khối vào cuối năm 2022 - bao gồm đa dạng hóa LNG (khí tự nhiên hóa lỏng), năng lượng tái tạo, hiệu quả sưởi ấm, đa dạng hóa đường ống, biomethane, năng lượng mặt trời và máy bơm nhiệt - chỉ đạt khoảng 102 bcm hàng năm, theo dữ liệu từ REPowerEU của Ủy ban EU.
Những người ủng hộ fracking cho rằng tiềm năng khí đá phiến của châu Âu hiện đang cần thiết hơn bao giờ hết, mặc dù Đức, Pháp, Hà Lan, Scotland và Bulgaria trước đây đều đã cấm fracking. Giờ đây, cuộc tranh luận đang được hồi sinh bởi những động thái gần đây ở Anh.
Thủ tướng mới của Anh, Liz Truss, đã thông báo Vương quốc Anh đang dỡ bỏ lệnh cấm khai thác khí đá phiến năm 2019 khi quốc gia này tìm cách tăng cường các nguồn năng lượng trong nước và giúp các hộ gia đình cũng như doanh nghiệp đang gặp khó khăn trong việc thanh toán các hóa đơn năng lượng tăng cao.
Việc dỡ bỏ lệnh cấm fracking diễn ra chỉ ba năm sau khi chính phủ chấm dứt ủng hộ fracking sau khi cơ quan giám sát ngành dầu khí xác định rằng “công nghệ hiện tại không thể dự đoán chính xác xác suất chấn động liên quan đến fracking”.
Anh chỉ sở hữu hai giếng khí đá phiến ở Lancashire do Cuadrilla Resources vận hành. Giám đốc điều hành Cuadrilla, Francis Egan, đã hoan nghênh việc dỡ bỏ lệnh cấm này, nhận xét: “Đây là một quyết định hoàn toàn hợp lý và thừa nhận rằng việc tối đa hóa nguồn cung năng lượng nội địa của Vương quốc Anh là rất quan trọng nếu chúng ta muốn vượt qua cuộc khủng hoảng năng lượng đang diễn ra và giảm nguy cơ việc này tái diễn trong tương lai. Nếu không có các biện pháp mạnh mẽ được đưa ra hôm nay, Anh sẽ phải nhập khẩu hơn 2/3 lượng khí đốt vào cuối thập kỷ này, khiến công chúng và các doanh nghiệp Anh có nguy cơ tiếp tục thiếu hụt nguồn cung và giá tăng cao”.
Bất chấp sự liều lĩnh của khối, các nước còn lại của châu Âu khó có thể làm theo - ngay cả khi tranh luận trở lại đã khơi mào cuộc thảo luận về tiềm năng đá phiến của châu Âu và lý do tại sao nó không được khai thác.
Khí đá phiến ở Châu Âu
Theo ước tính, Châu Âu có khí đá phiến có thể khai thác nhiều hơn Hoa Kỳ. Tuy nhiên, hoạt động khai thác mỏ lớn duy nhất là ở Ukraine, quốc gia đã tìm mọi cách để loại bỏ khí đốt của Nga từ nhiều năm trước.
Fracking ở châu Âu từ lâu đã là một vấn đề gây tranh cãi, phần lớn là vì mật độ dân số. Đây không phải là Bắc Mỹ.
Vào năm 2016, Cuadrilla Resources đã giành được quyền khai thác tới 4 giếng ở Vương quốc Anh, chấm dứt cuộc chiến kéo dài nhiều năm với chính quyền địa phương. Năm năm trước, công ty đã buộc phải ngừng khoan sau khi chính phủ đưa ra lệnh cấm một năm đối với hoạt động khai thác do những cơn chấn động gây ra bởi một giàn khoan Cuadrilla thăm dò ở Tây Bắc nước Anh. Vào năm 2013, hoạt động khoan của công ty lại bị gián đoạn sau khi hàng trăm người biểu tình tụ tập tại một ngôi làng nhỏ phía nam London và buộc công ty phải từ bỏ giếng.
Trong khi đó, vào năm 2012, những người biểu tình ở Zurawlow, một thị trấn ở miền đông Ba Lan, đã phong tỏa thành công một địa điểm khai thác mỏ trong khi các nhà hoạt động của Tổ chức Hòa bình xanh chiếm một giàn khoan khí đá phiến ở Đan Mạch.
Sự phản đối mạnh mẽ của công chúng - cùng với những lo ngại về thuế, sự chậm trễ trong quy định, và sản lượng kém từ một số giếng thử nghiệm - đã khiến các nhà đầu tư rút lui. Exxon Mobil (NYSE: XOM), Chevron (NYSE: CVX) và TotalEnergies (NYSE: TTE) đã buộc phải từ bỏ các dự án ở Ba Lan sau khi việc thăm dò tỏ ra đáng thất vọng. Lưu lượng khí kém cũng khiến tiến độ ở Đan Mạch bị đình trệ, khi Total bỏ khoan khí đá phiến ở đó.
Khó khăn lớn với quá trình khai thác đá phiến ở châu Âu là một trong số những điều kiện khiến sự bùng nổ đá phiến của Hoa Kỳ không tồn tại ở châu Âu. Ở hầu hết các quốc gia, chính nhà nước, chứ không phải chủ đất tư nhân, sở hữu quyền khoáng sản đối với dầu và khí đốt trong lòng đất. Ngược lại với Hoa Kỳ, nơi mà mức cắt giảm của chủ đất có thể lên tới một phần tám doanh thu sản xuất. Thực tế, điều này có nghĩa là việc khai thác mỏ không mang lại phần thưởng tài chính lớn cho các chủ đất châu Âu.
Để thu hút sự ủng hộ hơn nữa của công chúng đối với công nghệ này, chính phủ Anh và một số công ty trước đây đã đề xuất các khoản thanh toán trực tiếp cho những người bị ảnh hưởng bởi fracking. Tuy nhiên, các nhóm môi trường đã phản đối mạnh mẽ động thái này, coi các khoản thanh toán như hối lộ. Tình hình không được cải thiện bởi thực tế là mật độ dân số ở châu Âu nhiều hơn gấp 3 lần so với ở Hoa Kỳ, làm dấy lên các cuộc biểu tình “không-phải-ở-sân sau của tôi” (sự phản đối của người dân đối với các dự án phát triển được đề xuất trong khu vực địa phương của họ, cũng như ủng hộ các quy định sử dụng đất nghiêm ngặt). Ví dụ, nhiều dự án nông thôn đã bị từ chối vì chúng sẽ đưa xe tải và thiết bị được sử dụng cho fracking trên những con đường đẹp như tranh vẽ có từ thời La Mã. Thật vậy, Gazprom trước đây đã tuyên bố khó khăn trong việc tìm kiếm vùng đất không có dân cư ở châu Âu và đủ nước để khai thác các giếng đá phiến sẽ giúp khí đốt của Nga duy trì sức cạnh tranh. Thậm chí còn tốt hơn cho Nga: khu vực này có thể sản xuất khí đốt với giá chỉ bằng khoảng 1/6 chi phí hòa vốn đối với đá phiến của Anh.
Ngay cả sau nhiều thập kỷ fracking ở Mỹ, nhiều người châu Âu vẫn coi kỹ thuật này là chưa được kiểm nghiệm.
Sẽ rất thú vị khi xem liệu giá năng lượng cao kỷ lục cuối cùng có thuyết phục được người châu Âu thay đổi quan điểm về quá trình khai thác khí đá phiến hay không. Một số quốc gia châu Âu đã lùi bước và quay trở lại đốt than ở mức kỷ lục để giữ cho lưới điện của họ tồn tại, do đó làm thay đổi mục tiêu khí hậu.
Nhưng đây là lý do tại sao các nhà môi trường vẫn có thể tiếp tục thành công trong cuộc tranh luận: các nghiên cứu đã chỉ ra rằng mặc dù khí đốt tự nhiên sạch hơn than đá và làm giảm phát thải khí nhà kính, nhưng quá trình fracking có thể phủ nhận những lợi ích này. Fracking bẩn hơn đốt than chủ yếu do phát thải trực tiếp khí cacbonic và mêtan độc hại, cả hai đều là khí gây hiệu ứng nhà kính mạnh.
Nguồn tin: xangdau.net
