Nếu tính tổng hợp cả việc tăng giá Ä‘iện và xăng dầu thì ảnh hưởng trá»±c tiếp về giá sản xuất tăng khoảng 1,14%, CPI khoảng 1,2% và ảnh hưởng lan tỏa cho chu kỳ sản xuất sau là 3,1% và chỉ số CPI là 3,3%.

Tác Ä‘á»™ng trá»±c tiếp của Ä‘iều chỉnh giá

Kể từ ngày 24-2-2011 các mặt hàng xăng, dầu diesel, dầu ma-zút đều được Ä‘iều chỉnh tăng mạnh nhất từ trÆ°á»›c đến nay. Giá bán lẻ các loại xăng tăng 2.900 đồng/lít; diesel tăng 3.550 đồng/lít, dầu hỏa tăng 3.100 đồng/lít; dầu ma-zút tăng 2.110 đồng/lít. Do tá»· trọng sá»­ dụng xăng trong các ngành khá cao nên ảnh hưởng trá»±c tiếp làm tăng giá sản xuất khoảng 0,88% và chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tăng khoảng 0,9%.

Khi các ngành sá»­ dụng các sản phẩm Ä‘ã tăng giá làm chi phí đầu vào thì ảnh hưởng về giá của chu kỳ sản xuất tiếp theo về giá sản xuất bình quân cho cả nền kinh tế vào khoảng 2,59% và ảnh hưởng đến CPI vào khoảng 2,7%. Ngành kinh tế bị ảnh hưởng nhiều nhất là vận tải đường bá»™ (8%), vận tải đường thủy khoảng 7%, vận tải hàng không 6,5%; các ngành Ä‘ánh bắt thủy hải sản và các ngành khai thác cÅ©ng bị ảnh hưởng lá»›n, khoảng 6-7%.

Nếu tính tổng hợp cả việc tăng giá Ä‘iện 15,28% từ ngày 1-3 thì ảnh hưởng trá»±c tiếp về giá sản xuất tăng khoảng 1,14%, CPI khoảng 1,2% và ảnh hưởng lan tỏa cho chu kỳ sản xuất sau là 3,1% và chỉ số giá CPI sẽ vào khoảng 3,3%.

Các vấn đề liên quan về ổn định kinh tế vÄ© mô

Dù chÆ°a chịu ảnh hưởng trá»±c tiếp của việc tăng giá Ä‘iện, xăng dầu, thì CPI hai tháng đầu năm Ä‘ã tăng 3,87% so vá»›i tháng 12-2010. Chỉ số CPI tăng má»™t phần do việc Ä‘iều chỉnh tá»· giá Ä‘ô la Mỹ, nhÆ°ng cÆ¡ bản là do những yếu kém từ lâu của nền kinh tế nhÆ° hiệu quả đầu tÆ° (đặc biệt là đầu tÆ° công) rất thấp, cÅ©ng nhÆ° tình trạng bá»™i chi ngân sách, thâm hụt thÆ°Æ¡ng mại...

Nếu xét về khả năng tích lÅ©y từ ná»™i bá»™ nền kinh tế, qua tính toán từ chỉ tiêu để dành (saving) có thể thấy năng lá»±c đầu tÆ° từ ná»™i bá»™ nền kinh tế ngày càng giảm. Nếu năm 2006 tá»· lệ để dành trên GDP là khoảng 36% thì đến năm 2010 tá»· lệ này giảm xuống còn 29,5% (mặc dù năm 2010 là năm có lượng kiều hối cao nhất trong 10 năm gần Ä‘ây). Trong khi Ä‘ó, tá»· lệ đầu tÆ° trên GDP luôn cao trên 40%.

NhÆ° vậy có thể thấy Chính phủ nên nhấn mạnh đến cả các vấn đề trung, dài hạn liên quan đến tái cấu trúc nền kinh tế nhÆ° nâng cao hiệu quả đầu tÆ°, quản lý và Ä‘iều chỉnh các hoạt Ä‘á»™ng chi trả sở hữu (nhất là vá»›i khu vá»±c có vốn đầu tÆ° trá»±c tiếp từ nÆ°á»›c ngoài-FDI) nhÆ° là má»™t trong những giải pháp nhằm ổn định vÄ© mô. Ngoài ra, cùng vá»›i quyết định tăng giá Ä‘iện, xăng, dầu… cần thá»±c hiện đồng bá»™ hÆ¡n nữa các giải pháp khác nhÆ° cắt giảm chi tiêu công (trong Ä‘ó có đầu tÆ° công), giảm bá»™i chi ngân sách, giảm thâm hụt thÆ°Æ¡ng mại, và tiến hành các giải pháp cải cách doanh nghiệp nhà nÆ°á»›c... mà Chính phủ Ä‘ã ban hành.

Cần lượng định những tác Ä‘á»™ng Ä‘an xen của các chính sách má»›i

Má»™t khi những nguyên nhân kể trên chÆ°a được giải quyết căn bản mà Ä‘ã dồn dập thá»±c hiện tăng giá xăng, dầu, Ä‘iện… ở mức cao sẽ dẫn tá»›i những tác Ä‘á»™ng cá»™ng hưởng có thể làm CPI trong tháng 3 hoặc tháng 4 lên đến 3-4%, sau Ä‘ó chậm lại nếu không có các tác Ä‘á»™ng má»›i. NhÆ° vậy mặt bằng giá má»›i (trong Ä‘ó có CPI) sẽ còn tiếp tục thay đổi thêm má»™t số tháng nữa do tác Ä‘á»™ng lan tỏa của giá năng lượng tăng, cá»™ng vá»›i giá hàng nhập khẩu cÅ©ng tăng...

CÅ©ng có thể tính đến cả má»™t số khả năng tác Ä‘á»™ng trÆ°á»›c mắt của chính sách má»›i đối vá»›i tăng trưởng. Vá»›i giả thiết thu nhập của người dân không đổi, khi tăng giá Ä‘iện, xăng, dầu… sẽ dẫn đến các hành vi tiêu dùng của người dân theo ba kịch bản: Má»™t là người dân vẫn phải tiêu dùng vá»›i mức Ä‘á»™ nhÆ° vậy và phải giảm phần để dành lại; hai là người dân phải giảm bá»›t chi tiêu các sản phẩm khác để bù vào cho chi tiêu về Ä‘iện, xăng dầu; và ba là người dân sẽ giảm mức chi tiêu về Ä‘iện, xăng dầu khi những sản phẩm này tăng giá. Cả ba kịch bản sẽ dẫn tá»›i GDP có thể giảm từ 1-1,79 Ä‘iểm phần trăm. Tuy nhiên, nếu thá»±c hiện kiên quyết, đồng bá»™ và nhịp nhàng các giải pháp nhÆ° Nghị quyết 11-CP ngày 24-2 đề ra thì tình hình có thể sẽ sáng sủa hÆ¡n trong những tháng cuối năm và những năm tiếp theo.

Nguồn: TBKTSG