Trong 3 phÆ°Æ¡ng án đề xuất về cÆ¡ chế Ä‘iều chỉnh giá xăng dầu do Bá»™ Công thÆ°Æ¡ng công bố, nhiều ý kiến cho rằng cÆ¡ quan chính sách tiếp tục bảo há»™ cho doanh nghiệp đầu mối. 

 

 

Người tiêu dùng luôn thấp thỏm lo xăng tăng giá

Ảnh: Hoàng Long

 

Quyết định giá: Phần của doanh nghiệp

 

Thá»±c tế, câu chuyện quản lý giá xăng dầu Ä‘ang là bài toán khó giải của ngành xăng dầu Việt Nam. Triền miên từ năm này qua năm khác, người tiêu dùng luôn nhận thấy giá xăng tăng nhanh giảm chậm, không ăn khá»›p vá»›i giá thế giá»›i. Dù có đến 13 DN kinh doanh đầu mối xăng dầu vá»›i quy mô vốn, thị phần khác nhau nhÆ°ng giá xăng luôn đồng nhịp "cùng tăng má»™t mức, cùng giảm má»™t mức”. ChÆ°a Ä‘i hết ná»—i lo về giá, thì lại đến ná»—i lo chất lượng, rồi hết việc thiếu xăng má»—i lần Ä‘iều chỉnh giá…. Hàng trăm ngàn cuá»™c họp tìm giải pháp, nhÆ°ng giải pháp dường nhÆ° cứ nằm trên giấy, các nhà hoạch định chính sách, nhà quản lý "bảo vệ” quyền lợi cho DN người dân thì thiệt thòi đủ bề.

 

Và trong dá»± thảo má»›i hoàn thành, phần quy định về cÆ¡ chế Ä‘iều chỉnh giá xăng dầu (sá»­a đổi Ä‘iều 27 của Nghị định 84) do Bá»™ Công thÆ°Æ¡ng đề xuất, các phÆ°Æ¡ng án giá đều quy về má»™t mối: để doanh nghiệp định giá. 

 

Cụ thể trong  phÆ°Æ¡ng án 1 sẽ có má»™t mức trần giá bán lẻ xăng dầu cho cả năm, được công bố tại ngày làm việc đầu tiên của năm. Trên cÆ¡ sở Ä‘ó, doanh nghiệp đầu mối tá»± quyết định giá bán, thời Ä‘iểm Ä‘iều chỉnh giá tùy thuá»™c vào phÆ°Æ¡ng án kinh doanh của từng DN, theo diá»…n biến giá xăng dầu thế giá»›i. Định kỳ hàng quý, cÆ¡ quan quản lý nhà nÆ°á»›c tính toán chênh lệch giữa giá cÆ¡ sở vá»›i giá bán lẻ quy định, nếu giá cÆ¡ sở vượt mức trần giá bán lẻ thì cÆ¡ quan quản lý nhà nÆ°á»›c có thẩm quyền ban hành quyết định cho phép sá»­ dụng Quỹ Bình ổn giá (Ä‘Æ°a chung vào má»™t tài khoản, do cÆ¡ quan quản lý nhà nÆ°á»›c quản lý, Ä‘iều hành) để bù đắp chênh lệch, căn cứ vào hóa Ä‘Æ¡n bán hàng của DN.

 

PhÆ°Æ¡ng án hai đề xuất cố định mức giá cÆ¡ sở của tháng trÆ°á»›c sá»­ dụng làm giá bán lẻ của tháng tiếp theo. Trong Ä‘ó, giá cÆ¡ sở được tính toán theo giá Platts Singapore (hoặc giá công bố tại sàn giao dịch khác) bình quân 30 ngày (dá»± trữ lÆ°u thông). Ngày làm việc đầu tiên của tháng tiếp theo, Liên Bá»™ Tài chính - Công thÆ°Æ¡ng công bố giá bán lẻ tối Ä‘a áp dụng trong tháng trên cÆ¡ sở tính giá cÆ¡ sở bình quân của tất cả các ngày giao dịch của tháng trÆ°á»›c Ä‘ó. Các thÆ°Æ¡ng nhân đầu mối có quyền tăng, giảm giá nhÆ°ng không vượt quá giá trần do liên Bá»™ công bố trong tháng.

 

PhÆ°Æ¡ng án còn lại, Bá»™ Công thÆ°Æ¡ng đề xuất khi các yếu tố cấu thành giá biến Ä‘á»™ng trong khoảng 5%, DN được quyền tăng giá bán lẻ tÆ°Æ¡ng ứng. Thời gian Ä‘iều chỉnh giá bán cÅ©ng tăng lên 15 ngày thay vì 10 ngày nhÆ° hiện hành. 

 

Cả 3 giải pháp nghe qua rất khả thi nhÆ°ng vẫn thuá»™c vòng luẩn quẩn: dÆ°á»›i các mức Ä‘á»™ Ä‘iều tăng giảm giá nhiều hay ít đều do DN đề xuất và tá»± quyết. Bá»™ Công thÆ°Æ¡ng và Tài chính làm hậu kiểm. 

 

Thiệt người tiêu dùng

 

Trả lời Đại Đoàn Kết, TS Ngô Trí Long, nguyên Viện trưởng Viện nghiên cứu giá  Bá»™ Tài chính nói: không thể để quyền cho doanh nghiệp định giá khi thị trường còn Ä‘á»™c quyền, và chÆ°a cạnh tranh lành mạnh Ä‘úng nghÄ©a. Việc để cho DN có quyền định giá là tạo ra "lá»— hổng” lá»›n, là "chết” người tiêu dùng.  

 

Thật vậy khi chÆ°a có cạnh tranh đầy đủ trên thị trường và đặc biệt sá»± minh bạch về giá bán vẫn là dấu hỏi thì không thể cho cÆ¡ chế được tá»± do định giá theo thị trường. Trên thá»±c tế, dù Ä‘ang có 13 đầu mối nhập khẩu nhÆ°ng thị phần lại nằm trong tay 2-3 DN lá»›n. Đặc biệt, Petrolimex ấn định giá ra sao thì 12 DN còn lại Ä‘i theo con đường Ä‘ó. 

 

Trong khi Ä‘ó, tại há»™i thảo về "sá»­a đổi, bổ sung cÆ¡ chế Ä‘iều hành xăng dầu” do Hiệp há»™i Xăng dầu tổ chức vào ngày 18-5, ông Phan Thế DÅ©ng - Tổng giám đốc Công ty TNHH Xăng dầu Đồng Tháp nói: Tàu hàng nhập cảng của má»—i Ä‘Æ¡n vị khác nhau. NhÆ° vậy có thể hiểu là, giá nhập hàng của các Ä‘Æ¡n vị cÅ©ng khác nhau. Giá bán xăng không thể đồng nhất. 

 

Trong quản lý giá xăng, trÆ°á»›c khi đề xuất biện pháp giá trÆ°á»›c hết Bá»™ Công thÆ°Æ¡ng phải buá»™c các doanh nghiệp cam kết về chất lượng, tính ổn định trong mặt hàng của mình. Nếu không có ràng buá»™c về mặt pháp lý, DN mặc nhiên cấu  hưởng lợi mà không cần phải tốn công để phát triển theo yêu cầu.

 

Các chuyên gia cÅ©ng cho rằng, trong 3 phÆ°Æ¡ng án giá được Ä‘Æ°a ra: suy cho cùng vẫn thấy cÆ¡ quan quản lý bảo há»™ cho DN đầu mối. DN đề xuất và cÆ¡ quan quản lý hậu kiểm. Quyền lợi người tiêu dùng chÆ°a thấy Ä‘âu.

 

Nguồn tin: (ĐạiÄ‘oànkết)