Vào năm 2007, má»™t quan chức cấp cao ngành dầu khí người Ả-rập Xê-út cho biết trữ lượng dầu thô có thể khai thác tại vÆ°Æ¡ng quốc này là 388 tá»· thùng, vượt 45% so vá»›i Æ°á»›c tính chính thức.

NhÆ°ng cùng thời Ä‘iểm Ä‘ó, má»™t vị lãnh đạo Ä‘ã về hÆ°u của công ty dầu khí Ả rập Xê-út Aramco trong cuá»™c gặp vá»›i má»™t số nhà ngoại giao của Mỹ tại Dhahran Ä‘ã khẳng định những số liệu trên Ä‘ã bị thổi phồng quá mức. Ông cho rằng ngành sản xuất dầu khí của Ả-rập Xê-út sẽ đạt đỉnh Ä‘iểm vào năm 2020 rồi giảm dần, theo nguồn tin WikiLeaks công bố.

Vấn đề này sẽ trở nên rất hệ trọng. Nói má»™t cách Ä‘Æ¡n giản, giá dầu – yếu tố quan trọng trong chi phí sinh hoạt của người dân –được quyết định rất lá»›n dá»±a trên thông tin mà các công ty kinh doanh dầu nắm được về trữ lượng và năng lá»±c sản xuất dầu của Ả rập Xê-út. Chẳng hạn, giá dầu ngày 8/2 Ä‘ã giảm mạnh xuống mức thấp nhất từ đầu năm (87,87 USD/thùng) sau khi Bá»™ trưởng Dầu mỏ Ả-rập Xê-út Alial-Naimi tuyên bố vÆ°Æ¡ng quốc này sẽ cung cấp thêm cho thị trường má»™t lượng dầu má»›i để Ä‘áp ứng nhu cầu tiêu thụ nếu có băt cứ đợt tăng bất ngờ nào trên toàn cầu.

Vấn đề ở Ä‘ây là Ả rập Xê-út luôn ém nhẹm những con số này. Khác vá»›i phần lá»›n các vùng dầu quan trọng khác ngoài Trung Đông, Ả-rập Xê-út không muốn các mỏ dầu của họ bị kiểm toán riêng rẽ. Tại sao lại nhÆ° vậy? Matt Simmons, má»™t chuyên gia trong ngành năng lượng Ä‘ã thổi bùng dÆ° luận khi cho rằng lý do Ä‘Æ¡n giản là Ả-rập Xê-út không có nhiều dầu nhÆ° họ Ä‘ã tuyên bố. Công bằng mà nói, Ä‘ây chỉ là những suy luận Ä‘Æ¡n thuần và Ả rập Xê-út có quyền phủ nhận việc xác minh tính xác thá»±c của những lời họ nói. DÆ°á»›i Ä‘ây là những nhận xét của Simmons:

Những năm gần Ä‘ây, năng lá»±c sản xuất dầu của Ả Rập Xê út ngày càng hiệu quả và Ä‘ã tăng lên mức 12 triệu thùng/ngày. Mặt khác, theo số liệu từ CÆ¡ quan Thông tin Năng lượng Mỹ, Ả-rập Xê-út hiện Ä‘ang sản xuất khoảng 8,6 triệu thùng/ngày, có nghÄ©a là chỉ riêng quốc gia này cÅ©ng Ä‘ã cung cấp cho thế giá»›i má»™t lượng năng lá»±c sản xuất dá»± phòng tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng khoảng 3,4 triệu thùn/ngày, má»™t nhân tố quan trọng trong việc định mức giá dầu. Về cÆ¡ bản, các hãng kinh doanh dầu trông đợi kiếm những khoản tiền lá»›n nhờ mức chênh lệch giá dầu trong ngày - tuỳ thuá»™c vào nguồn cung dầu trên toàn cầu. Đơn cá»­, họ Ä‘ã kiếm bá»™n trong những tuần gần Ä‘ây trÆ°á»›c những thông tin tình hình tại Ai Cập có thể vượt ngoài tầm và dẫn đến việc Ä‘óng cá»­a kênh Ä‘ào Suez, tuyến đường vận chuyển khoảng 1,5 triệu thùng dầu/ngày. NhÆ°ng nguồn năng lá»±c sản xuất dá»± phòng dồi dào của Ả-rập Xê-út Ä‘ã chặn đứng luồng dÆ° luận này, vì ngay cả khi kênh Ä‘ào Suez trở thành má»™t “nút thắt cố chai”, Ả-rập Xê-út vẫn có thể làm dịu tình hình. Đây là lý do chính khiến cho giá dầu giảm trở lại.

Trong khi Ä‘ó, theo những nguồn tin má»›i được Wikileaks tiết lá»™ thì vào tháng mười hai năm 2007, má»™t chính khách người Mỹ tên là John Kincannon, Tổng lãnh sá»± Mỹ tại Dhahran, Ä‘ã viết má»™t bản báo cáo về chuyên đề khoan dầu nhà nÆ°á»›c lần đầu tiên của Aramco, trong Ä‘ó có sá»± góp mặt của Abdallah al-Saif, phó chủ tịch phụ trách mảng thăm dò và sản xuất của công ty. Theo Kincannon, al-Saif vô cùng lạc quan vào trữ lượng dầu của đất nÆ°á»›c mình. Theo Ä‘ó, tổng trữ lượng dầu của Aramco là 716 tá»· thùng, 51% trong số Ä‘ó có khả năng khai thác. Ông này dá»± Ä‘oán trong vòng 20 năm nữa, Aramco sẽ còn khai thác được hÆ¡n 900 tá»· thùng dầu, và công nghệ trong tÆ°Æ¡ng lai sẽ giúp khai thác 70% số dầu này.

NhÆ°ng chỉ 10 ngày trÆ°á»›c Ä‘ó, Kincannon Ä‘ã thu thập được má»™t ý kiến trái chiều từ Sadad ad- Husseseini, người tiền nhiệm của al-Saif tại Aramco giai Ä‘oạn từ 1992 đến 2004. Al-Husseini tỏ ý nghi ngờ về con số 40% trong tổng trữ lượng 712 tá»· thùng. “Tôi tin rằng trữ lượng dầu của Aramco Ä‘ã bị phóng đại tá»›i 300 tá»· thùng dầu,” ông nói. Thay vào Ä‘ó, ông tập trung vào nguồn dữ trá»± dầu sẵn sàng cho khai thác dá»±a trên công nghệ hiện nay, Æ°á»›c tính khoảng 360 tá»· thùng.

Theo al-Husseini, khi 50% trữ lượng dầu kiểm chứng ban đầu bị khai thác hết, và ngưỡng 180 tá»· thùng bị vượt qua, sản lượng sẽ dần giảm xuống mà không cách nào cản lại được.

Theo cách tính của al-Husseini, Ả-rập Xê-út Ä‘ã sản xuất khoảng 116 tá»· thùng, có nghÄ©a là họ chỉ còn 64 tá»· thùng nữa là đạt đến “Ä‘iểm uốn”. Cụ thể, vá»›i năng suất 12 triệu thùng/ ngày, đỉnh Ä‘iểm này sẽ đến trong vòng 14 năm nữa. NhÆ° vậy, dù Aramco có khả năng vượt ngưỡng 12 triệu thùng/ngày vào thập ká»· tá»›i, nhÆ°ng ngay sau khi công ty đạt ngưỡng Ä‘ó sẽ phải ná»— lá»±c tối Ä‘a để ngăn chặn Ä‘à suy giảm sản lượng.

Vậy thì ai Ä‘úng, ai sai? al-Saif hay người tiền nhiệm al-Husseini? Hai năm sau, má»™t câu trả lời đến từ chính al-Husseini khi ông thay đổi cách khÄ© của mình và công nhận Ả-rập Xê-út là nhà sản xuất Ä‘áng tin cậy. NhÆ°ng al-Husseini vẫn cho rằng thế giá»›i có thể vẫn sẽ gặp khó khăn khi phụ thuá»™c quá nhiều vào dầu mỏ. Nếu ai Ä‘ó cho rằng thế giá»›i sẽ sản xuất khoảng 100 triệu thùng dầu má»—i ngày thì có thể họ Ä‘ã sai lầm nghiêm trọng.

Nguồn: Oil and Glory