Ngày nay, bức tranh năng lượng Ä‘ang mù mịt hÆ¡n bao giờ hết.

Nhà đầu tÆ° càng có nhiều thông tin thì bức tranh Ä‘ó nhÆ° càng trở nên rối rắm. Những tin tức tạp nham và những báo cáo nghèo nàn được hệ thống truyền thông Ä‘ói tin thổi phồng trên những trang nhất, khiến cho nhiều người tá»± hỏi rằng, bối cảnh năng lượng thá»±c sá»± là gì.

CÅ©ng có rất nhiều báo cáo dá»± Ä‘oán về má»™t cuá»™c cách mạng về năng lượng hoá thạch, cÅ©ng nhÆ° các tiến bá»™ khoa học sẽ thay đổi lÄ©nh vá»±c năng lượng. NhÆ°ng ngay khi mọi người vừa đọc được các bản báo cáo màu hồng này, thì Ä‘ã bị “dá»™i gáo nÆ°á»›c lạnh” bằng những tin tức tiêu cá»±c đến từ Trung Đông.

Giá dầu luôn rất nhạy cảm. Nếu nhìn vào các chu kỳ 12 tháng trong suốt từ năm 1947 trở lại Ä‘ây, có thể thấy, mức tăng/giảm 25% của giá dầu má»—i năm là khá thường xuyên, và mức thay đổi 50% hay lá»›n hÆ¡n thi thoảng cÅ©ng xảy ra.

Nếu quan sát giá các quyền chọn ở thời Ä‘iểm hiện tại, sẽ thấy, chúng phản ánh cùng má»™t mức Ä‘á»™ không chắc chắn ở phía trÆ°á»›c. Ví dụ, ai Ä‘ó hôm nay sẵn sàng trả 2,9 USD cho quyền chọn mua má»™t thùng dầu trên sàn NYMEX vào tháng 9 sang năm ở mức giá 120 USD, giá Ä‘ó là phù hợp vá»›i Ä‘á»™ lệch chuẩn bình quân năm, ở mức 0,26.

Và nếu nhìn vào những nhân tố cÆ¡ bản hiện tại, không khó hình dung, những thay đổi lá»›n sẽ đến sá»›m. Giá dầu chắc chắn sẽ sụt giảm nếu kinh tế Trung Quốc suy giảm nghiêm trọng hoặc nếu Iraq thành công trong việc sản xuất thậm chí là chỉ má»™t ná»­a sản lượng dầu mục tiêu của nÆ°á»›c này. Mặt khác, má»™t cuá»™c đụng Ä‘á»™ quân sá»± vá»›i Iran cÅ©ng có thể tạo nên má»™t cú tăng ngoạn mục của giá dầu. Nếu eo biển Hormuz bị Ä‘óng cá»­a, theo sau Ä‘ó sẽ là má»™t cú sốc cho nền sản xuất dầu lá»­a của thế giá»›i vá»›i mức Ä‘á»™ tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng đợt cấm vận của OPEC năm 1973-1974.

Do cầu về dầu rất ít nhạy cảm vá»›i giá dầu trong ngắn hạn, và vì có rất ít sản lượng dôi dÆ° trên thế giá»›i ở thời Ä‘iểm hiện tại, nên thậm chí chỉ những giảm sút hay bổ sung nhỏ về nguồn cung cÅ©ng có thể tạo nên má»™t sá»± thay đổi lá»›n về giá dầu. Vì vậy, “tôi không mấy tin tưởng vào dá»± Ä‘oán giá dầu trong ngắn hạn của bất kỳ ai”, Jamus Hamilton, Giáo sÆ° kinh tế của Đại học California nói.

“Ngoài ra, tôi cho rằng, chúng ta hiểu rất rõ những nhân tố chính đứng đằng sau tất cả các đợt tăng giá dầu từ năm 2005. Cầu về dầu, đặc biệt từ những nền kinh tế má»›i nổi, Ä‘ã tăng lên Ä‘áng kể, và chúng ta cÅ©ng có má»™t giai Ä‘oạn tăng trưởng sản xuất toàn cầu. Cả hai nhân tố Ä‘ó hầu nhÆ° sẽ tiếp diá»…n, nên viá»…n cảnh về giá dầu trong má»™t thập ká»· tá»›i khó mà khác vá»›i thời gian qua, vá»›i đặc trÆ°ng là nhạy cảm nhÆ°ng thiên về tăng”, giáo sÆ° Hamilton bổ sung.

Ngoài các trường hợp Iran và Syria, còn rất nhiều rủi ro địa chính trị khác có thể dẫn tá»›i những cú sốc trên thị trường năng lượng. Danh sách các nÆ°á»›c sản xuất dầu mỏ hầu nhÆ° bao hàm các “Ä‘iểm nóng” trên thế giá»›i. Cụ thể, Ä‘ang có những bất ổn tại Sudan và Nigeria, và không khó để thấy diá»…n biến chính của các sá»± kiện tại Venezuela và Kazakhstan. Iraq, hy vọng lá»›n nhất cho việc tăng sản lượng dầu, lại là má»™t nÆ¡i đầy rẫy xung Ä‘á»™t trong hầu hết thời gian của 3 thập ká»· qua. Những áp lá»±c tÆ°Æ¡ng tá»± đối vá»›i hoạt Ä‘á»™ng sản xuất dầu ở Ai Cập và Libya trong năm qua cÅ©ng có thể dá»… dàng trở lại. Lo lắng lá»›n nhất là những Ä‘iểm nóng Syria và Iran có thể lan tỏa ra các quốc gia khác quanh “giếng dầu” của thế giá»›i.

Bất cứ khi nào giá dầu tăng, các chính trị gia cÅ©ng nhanh miệng chỉ trích các nhà đầu cÆ¡ và các công ty dầu mỏ Ä‘ã lÅ©ng Ä‘oạn thị trường. Liệu các chính trị gia này Ä‘ã Ä‘úng, hay là còn có những nhân tố khác bị cố tình lờ Ä‘i, hoặc bị Ä‘ánh lạc hÆ°á»›ng bởi các chiến dịch truyền thông?

Câu chuyện khá Ä‘Æ¡n giản, “và mặc dù các chính trị gia có thể cố gắng bóp méo nó, bạn vẫn hy vọng rằng truyền thông sẽ làm tốt công việc đăng tải sá»± thật mà họ biết”, giáo sÆ° Hamilton nói.

Hoạt Ä‘á»™ng sản xuất dầu của thế giá»›i nói chung Ä‘ã trì trệ trong thời gian từ 2005 đến 2008, ngay cả khi GDP tăng 17% trong giai Ä‘oạn này. Vá»›i tốc Ä‘á»™ tăng trưởng nhÆ° thế, thông thường, cầu về dầu sẽ tăng lên, đặc biệt từ các nền kinh tế má»›i nổi, và trên thá»±c tế, Trung Quốc Ä‘ã tăng lượng mua dầu của mình lên 1 triệu thùng má»—i ngày trong 3 năm này. NhÆ°ng không có sá»± tăng lên nào từ sản lượng dầu, có nghÄ©a rằng, phần còn lại - gồm Mỹ, châu Âu và Nhật Bản – phải giảm lượng mua của mình. Giá dầu Ä‘ã tăng mạnh trÆ°á»›c khi Ä‘iều Ä‘ó xảy ra và Ä‘ã tăng quá mức. Vấn đề đặt ra là giá cao bao nhiêu sẽ buá»™c Mỹ phải giảm lượng mua? Câu hỏi dạng này chÆ°a từng được Ä‘áp lại thoả Ä‘áng. Đó má»›i chính là vấn đề lá»›n hÆ¡n. Bởi người ta không tìm ra được lý do thuyết phục cho khả năng giá dầu sẽ giảm trong thời gian ngắn tá»›i, còn về lâu dài, càng khó nói.

Nguồn tin: (ĐTCK)