Thỏa thuận hydrocacbon gần đây của Iran với Azerbaijan là thỏa thuận mới nhất trong một loạt các diễn biến thể hiện quyết tâm của nước này trong việc vượt qua các lệnh trừng phạt của Mỹ. Kế hoạch tăng sản lượng dầu lên 5 triệu thùng/ngày và cải thiện quan hệ thương mại với Trung Quốc cho thấy Iran sẽ không được Biden ủng hộ lâu hơn nữa.
Iran và Azerbaijan dự kiến sẽ hoàn tất một số thỏa thuận năng lượng nhằm cùng nhau khai thác một mỏ dầu mới ngoài khơi bờ biển Iran, thắt chặt mối quan hệ hợp tác năng lượng giữa hai nước. Năm 2018, hai nước đã ký một công ước nêu rõ các nguồn tài nguyên từ biển Caspi sẽ được chia sẻ với các nước láng giềng Kazakhstan, Nga và Turkmenistan. Các cuộc đàm phán về việc cùng nhau khai thác giữa hai nhà nước không phải là hiếm, với các cuộc thảo luận trước đó đã diễn ra vào năm 2018 nhưng không có kết quả. Có rất ít chi tiết được công bố về các cuộc đàm phán gần đây nhất, nghĩa là chưa có gì là chính thức.
Azerbaijan hy vọng sẽ thúc đẩy sản xuất khí đốt của mình lên 47,5 Bcm vào năm 2025, khi nhu cầu quốc tế về khí đốt tiếp tục tăng, đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia và tiềm năng xuất khẩu. Azerbaijan đã cải thiện khả năng kết nối với châu Âu với việc khai trương đường ống dẫn khí đốt Trans-Adriatic Pipeline (TAP) vào tháng 12 năm 2020, nối đường ống này với Hy Lạp và Bulgary. Nước này hiện đang đàm phán với các nước xung quanh châu Âu về việc tăng cường xuất khẩu khí đốt khi nhu cầu trong khu vực tăng lên.
Iran, với sản lượng 2,52 triệu thùng dầu thô mỗi ngày trong tháng 10, đang hy vọng sẽ nâng mức sản lượng lên cao hơn nữa. Mặc dù có ít tiến triển trong các cuộc đàm phán đang diễn ra về thỏa thuận hạt nhân với Mỹ, nhưng Iran vẫn có kế hoạch tiếp tục tăng sản lượng khai thác, nhằm đạt sản lượng 5 triệu thùng/ngày và hy vọng sẽ sản xuất 4 triệu thùng/ngày sớm nhất là vào tháng 3 năm 2022. Bộ trưởng dầu mỏ Javad Owji tuyên bố ông đang đặt mục tiêu 145 tỷ đô la vốn đầu tư trong và ngoài nước vào lĩnh vực năng lượng trong 8 năm tới.
Các cuộc đàm phán giữa Hoa Kỳ và Iran, với các đại diện từ Iran, Trung Quốc, Pháp, Đức, Nga và Vương quốc Anh, đã được nối lại vào tuần này tại Vienna sau vòng đàm phán thứ sáu hồi tháng Sáu. Tuy nhiên, Iran kiên quyết rằng nếu đạt được thỏa thuận, Mỹ phải dỡ bỏ tất cả các lệnh trừng phạt đã áp đặt vào năm 2018, trong khi Mỹ muốn duy trì một số biện pháp trừng phạt nhất định về nhân quyền và khủng bố.
Trong khi đó, Trung Quốc thậm chí còn mua nhiều dầu thô của Iran hơn do giá rẻ, ngay cả khi các lệnh trừng phạt của Hoa Kỳ đối với quốc gia giàu dầu mỏ này được duy trì mạnh mẽ. Trung Quốc tiếp tục có nguy cơ bị Mỹ trả đũa vì phá vỡ thỏa thuận trừng phạt đối với dầu của Iran, nhập khẩu trung bình hơn nửa triệu thùng/ngày trong ba tháng qua, chiếm khoảng 6% lượng dầu thô nhập khẩu của Trung Quốc. Con số này có thể tăng lên nếu các hạn chế liên quan Covid-19 được nới lỏng trên toàn quốc và nhu cầu dầu tăng lên.
Emma Li, chuyên gia phân tích thị trường Trung Quốc của hãng theo dõi tàu chở dầu Vortexa Analytics, giải thích, “Giá dầu thấp của Iran và hạn ngạch nhập khẩu mới đã hỗ trợ nhu cầu từ các nhà máy lọc dầu độc lập của Trung Quốc".
Tuy nhiên, Tổng thống Mỹ Biden khẳng định có đủ dầu được khai thác để đáp ứng nhu cầu quốc tế ngày càng tăng mà không cần phải phụ thuộc vào nguồn cung của Iran. Chính phủ Hoa Kỳ phải cung cấp một báo cáo phân tích sáu tháng một lần cho biết liệu có đủ dầu toàn cầu để đáp ứng nhu cầu mà không cần nới lỏng các biện pháp trừng phạt đối với Iran hay không. Tuy nhiên, cho đến nay, Hoa Kỳ đã không phản ứng với việc Trung Quốc nhập khẩu dầu của Iran, thay vào đó đều tỏ ra phớt lờ tình trạng này.
Vì vậy, có vẻ như Iran đang tự quyết định lấy nền kinh tế dầu mỏ của mình, không còn dựa vào một thỏa thuận ngày càng khó đạt được với Mỹ. Các nhà phân tích cho rằng Iran đã xuất khẩu 170.000 tấn, tương đương 1,2 triệu thùng dầu thô trong tháng 10, với doanh thu từ hoạt động này đạt tổng trị giá 90 triệu đô la do giá dầu tiếp tục tăng cao. Iran đã đạt được những con số tương tự vào tháng 8 và tháng 9 và đang kỳ vọng điều tương tự vào tháng 11.
Mặc dù nhiều tuyến đường xuất khẩu dầu của Iran được giữ bí mật nhưng nước này vẫn tiếp tục xuất khẩu một lượng lớn dầu sang Syria cũng như Venezuela, quốc gia cũng bị ảnh hưởng nặng nề bởi các lệnh trừng phạt của Hoa Kỳ và hiện đang trải qua mức độ mất an ninh năng lượng cao.
Với việc sở hữu lượng dầu dự trữ lớn thứ tư thế giới, Iran hy vọng một lần nữa sẽ gia tăng mối quan tâm quốc tế đối với dầu thô của mình trước khi nhu cầu suy yếu khi quá trình chuyển đổi năng lượng sạch diễn ra. Vào thời kỳ đỉnh cao sản xuất, Iran đang khai thác khoảng 6 triệu thùng/ngày. Tuy nhiên, con số này đã không đạt được kể từ những năm 1970 và Iran sẽ cần phải đầu tư nhiều hơn đáng kể trong thập kỷ tới nếu muốn đạt được mức đó một lần nữa.
Vì vậy, dù đồng ý hay không, ngành công nghiệp dầu mỏ Iran có vẻ sẽ trở lại. Khi quan hệ của nước này với các cường quốc trong khu vực, như Trung Quốc và Azerbaijan, tiếp tục được cải thiện và xuất khẩu vẫn ổn định sang Syria và Venezuela do tình trạng thiếu an ninh năng lượng trầm trọng tại đây, có vẻ như thế giới không thể trụ nổi nếu không có dầu Iran khi Mỹ muốn đề nghị như vậy.
Nguồn tin: xangdau.net
