Trong thời gian qua, Bá»™ tài chính và Bá»™ công thÆ°Æ¡ng Ä‘ã tranh luận vá»›i nhau gay gắt trong Ä‘iều hành giá xăng dầu. Và kết quả là Dá»± án Luật giá được đặt lên bàn làm việc Ủy ban Thường vụ Quốc há»™i. Cứ theo quan Ä‘iểm, mục tiêu được trình bày bởi cÆ¡ quan soạn thảo luật (Bá»™ Tài chính) và cÆ¡ quan thẩm tra (Ủy ban Tài chính - ngân sách) thì chính sách giá cả sẽ chuẩn bị bÆ°á»›c sang trang má»›i.

Theo nghị định 84, hiện nay nguồn thu nhập chính các đại lý xăng dầu Ä‘ang hoạt Ä‘á»™ng bán lẻ trên khắp các vùng miền cả nÆ°á»›c chính là chiết khấu.Chiết khấu là số tiền mà đại lý được hưởng từ các đầu mối và tùy theo từng thời Ä‘iểm.Mức chiết khấu giao Ä‘á»™ng rất mạnh  từ 50Ä‘/lít và Ä‘ã có thời Ä‘iểm lên đến 1.500 Ä‘/lít.Hiện nay, theo qui định má»—i đại lý xăng dầu chỉ được phép mua xăng dầu từ má»™t đầu mối vì vậy mức chiết khấu này dÆ°a trên công bố của doanh nghiệp đầu mối Ä‘ó và và tùy theo từng thời Ä‘iểm giá xăng dầu lên xuống.Trừ các trường hợp đặc biệt, thông thường khi giá thế giá»›i tăng và giá cÆ¡ sở 30 ngày vượt qua giá bán lẻ thì các doanh nghiệp đầu mối được xem là lá»— và khi Ä‘ó mức chiết khấu được giảm dần.Khi mức giá cÆ¡ sở tăng cao(giá bán lẻ chÆ°a được phép tăng) thì mức chiết khấu này giảm mạnh và giảm sâu tá»›i mức 50 Ä‘-100/lít. Vá»›i mức chiết khấu này, nếu duy trì trong thời gian dài có thể nói đại lý bán lẻ xăng dầu có thể dẫn tá»›i Ä‘óng cá»­a vì không duy trì nổi chi phí cứng vốn không thể giảm.

TrÆ°á»›c năm 2008 giá xăng dầu tÆ°Æ¡ng đối ổn định và thu nhập của đại lý bán lẻ xăng dầu tÆ°Æ¡ng đối ổn thông qua mức chiết khẩu khá tốt.Tuy nhiên, từ năm 2008 đến nay giá xăng dầu thế giá»›i diá»…n biến má»™t cách bất thường chủ yếu là tăng giá từng giai Ä‘oạn thì mức chiết khấu này trở nên không ổn định.Những giai Ä‘oạn chiết khấu thấp và kéo dài Ä‘ã làm suy kiệt dần dần sức lá»±c của những đại lý bán lẻ xăng dầu.Và Ä‘ã xẩy ra tình trạng nhiều cây xăng Ä‘óng cá»­a vá»›i nhiều nguyên nhân trong Ä‘ó có nguyên nhân trên.

Việc giá cÆ¡ sở 30 ngày hiện nay không phản ánh được giá thể giá»›i cÅ©ng nhÆ° không giúp cho doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu má»™t sá»± linh hoạt trong cách Ä‘iều hành doanh nghiệp.Sá»± chủ Ä‘á»™ng trong kinh doanh có lẽ bị hạn chế bởi nhiều nguyên nhân khác nhau.Chúng ta thá»­ phân tích sá»± bất cập của giá cÆ¡ sở 30 ngày trong tình hình hiện nay

(số liệu giả định không phải là giá cÆ¡ sở tháng 09/2011)

Nhìn vào sÆ¡ đồ có thể phân tích nhÆ° sau

1.Trong 02 tuần đầu tiên( từ ngày 1/9/11 đến 12/9/11) mức giá cÆ¡ sở trung bình giả sá»­ là 21.400 Ä‘/lít lúc này giá xăng Ä‘ang ở chiều hÆ°á»›ng duy trì ở mức cao, lúc này theo nghị định doanh nghiệp Ä‘ang lá»— khoảng 600 Ä‘/lít xăng A92. Chắc chắn lúc này chiết khấu sẽ giảm mạnh và có thể ở mức thấp.Lúc này áp lá»±c tăng giá bán lẻ trong nÆ°á»›c tăng lên từ các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu.

2.Hai tuần tiếp theo giá cÆ¡ sở ở tuần 3 giảm liên tiếp về 20.500 Ä‘/lit và còn 20.000 Ä‘/lít.Lúc này theo qui định hiểu là doanh nghiệp Ä‘ã lời 300 và 800 Ä‘/lít.Trong thá»±c tế Ä‘ã có việc giảm giá trong má»™t ngày giá xăng A92 giảm xuống 15 usd/thùng và việc tăng giá được hõan lại vô thời hạn

3.Lúc này giá cÆ¡ sở trung bình của 30 ngày là 20.825 đồng /lít rõ ràng chiếu theo qui định doanh nghiệp vẫn chÆ°a thể giảm giá xăng A92 bở vì theo giá cÆ¡ sở vẫn còn Ä‘ang lá»—.Tuy nhiên dÆ°  luận người dân thắc mắc ở chá»— khi giá xăng dầu ở mức giả sá»­ 92 usd/thùng tÆ°Æ¡ng ứng vá»›i giá cÆ¡ sở 21.400 Ä‘/lít nay Ä‘ã hạ xuống mức 80 usd/thùng tÆ°Æ¡ng ứng vá»›i mức 20.000Ä‘/lit tại sao giá xăng dầu trong nÆ°á»›c không giảm.Lúc này áp lá»±c nặng nề nhất từ dÆ° luận về việc phải giảm giá bán lẻ.

4.Chiết khấu trong 02 tuần sau có thể tăng mạnh hÆ¡n tuy nhiên có thể chÆ°a bù đắp được mức chiết khấu thấp trÆ°á»›c Ä‘ó vì doanh nghiệp đầu mối có thể sợ rằng mức giảm giá thế giá»›i là tạm thời có thể tăng lại và có thể nhà nÆ°á»›c yêu cầu giảm giá.

Qua phân tích trên, có thể nhận thấy giá cÆ¡ sở 30 ngày không phản ảnh được tình hình diá»…n biến xăng dầu trên thế giá»›i và trong nÆ°á»›c gây ra sá»± thắc mắc trong dá»± luận.Việc Ä‘iều chỉnh giá bán lẻ theo tuần sẽ thu ngắn được quá trình Ä‘iều chỉnh  và doanh nghiệp đầu mối cÅ©ng nhÆ° đại lý bán lẻ có thể chủ Ä‘á»™ng đượcc việc kinh doanh thông qua việc theo dõi giá xăng dầu thế giá»›i vận Ä‘á»™ng lên xuống.Việc Ä‘iều chỉnh giá theo tuần sẽ có các lợi ích sau:

1.Gần nhÆ° lập tức khi giá xăng tăng/giảm trong tuần này thì người dân Ä‘ã biết tình hình giá xăng dầu ná»™i địa tăng/giảm trong tuần sau.Dá»± luận sẽ hết sức thông cảm và thấu hiểu bởi vì biết rõ việc tăng giảm do giá xăng dầu thế giá»›i tăng.

Giá xăng tăng trong tuần cÅ©ng chÆ°a thể tác Ä‘á»™ng ngay đến  giá cả các mặt hàng khác vì tâm lý người dân lúc này Ä‘ã quen vá»›i việc tăng giảm và chÆ°a vá»™i Ä‘iều chỉnh giá cả các mặt hàng.

2.Các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu có thể chủ Ä‘á»™ng được việc mua/bán do dá»± Ä‘oán được xu hÆ°á»›ng việc tăng giảm giá bán lẻ thông qua giá xăng dầu thế giá»›i.Doanh nghiệp đầu mối cÅ©ng chủ Ä‘á»™ng hÆ¡n trong việc cung cấp chiết khấu cho đại lý bán lẻ ở má»™t mức tuÆ¡ng đối ổn định giúp đại lý bán lẻ “sống được”

3.Lúc này quỹ bình ổn có thể sẽ không cần thiết nữa vì thị trường xăng dầu Ä‘ã tá»± có cÆ¡ chế bình ổn.Lúc này nhà nÆ°á»›c sẽ khó khăn trong việc kìm hãm lạm phát và đảm bảo mục tiêu duy trì an ninh năng lượng.

Dá»± án Luật giá Ä‘ã và Ä‘ang được soạn thảo và sẽ công bố trong thời gian tá»›i.Tất cả người dân đều có quyền hy vọng về má»™t giá xăng dầu minh bạch và những người kinh doanh xăng dầu cÅ©ng hy vọng về má»™t cÆ¡ chế kinh doanh  xăng dầu thoáng hÆ¡n, dá»… xoay chuyển hÆ¡n và mang tính kinh doanh hÆ¡n.

Nguồn tin:V.P.I Research Group