Lâu nay, việc sá»­ dụng quỹ bình ổn giá để can thiệp thị trường má»—i khi có biến Ä‘á»™ng về giá, đặc biệt trong bối cảnh của lạm phát tăng cao, là má»™t cách làm Ä‘úng và mang lại lợi ích cho người tiêu dùng. Tuy nhiên, không phải lúc nào quỹ bình ổn giá nói chung cÅ©ng được sá»­ dụng hiệu quả. Quỹ bình ổn xăng dầu hiện nay không là ngoại lệ ...

Bà Nguyá»…n Thanh HÆ°Æ¡ng, Phó Cục trưởng Cục Quản lý giá, Bá»™ Tài chính cách Ä‘ây không đầy 1 năm Ä‘ã từng nhấn mạnh về những bất cập khi thành lập quỹ bình ổn giá xăng dầu. Theo bà HÆ°Æ¡ng, mục Ä‘ích việc thành lập quỹ bình ổn hoàn toàn Ä‘úng nhÆ°ng cách vận hành quỹ và quản lý lỏng lẻo sẽ tạo ra những hệ lụy xấu cho cả doanh nghiệp và người tiêu dùng.

Có thể hiểu Ä‘Æ¡n giản, khi giá xăng dầu thấp người tiêu dùng vẫn phải trả thêm má»™t khoản phí để hình thành quỹ. Trong trường hợp giá tăng cao, số tiền ở quỹ sẽ được trích ra để giữ giá ổn định, bù đắp cho việc giá dầu thế giá»›i tăng, tức là người tiêu dùng Ä‘ã được hưởng lợi từ quỹ và Nhà nÆ°á»›c cÅ©ng giữ bình ổn giá mặt hàng chiến lược này.

Tuy nhiên, trong thời gian qua có má»™t thá»±c trạng là chúng ta không hề biết được số quỹ Ä‘ó Ä‘ã được vận hành nhÆ° thế nào, các doanh nghiệp sá»­ dụng ra sao, thậm chí kể cả khi giá xăng dầu không tăng. Điều Ä‘áng nói, việc xả quỹ ra bao nhiêu để bình ổn giá phụ thuá»™c vào giá dầu thế giá»›i, trong khi các doanh nghiệp xăng dầu lại coi quỹ là nguồn “bù lá»—” cho những thiệt hại khi giá xăng dầu bấp bênh.

Đến nay, những câu hỏi nhÆ° quỹ được trích lập hằng ngày qua má»—i lít xăng dầu bán ra cụ thể là được bao nhiêu, Ä‘ã sá»­ dụng bao nhiêu, còn lại bao nhiêu, khi nào hết quỹ... gần nhÆ° vẫn chÆ°a có lời giải Ä‘áp rõ ràng.

Theo báo cáo của Bá»™ Tài chính, kể từ khi lập quỹ đến 30-7-2010 quỹ bình ổn Ä‘ã trích lập được trên 3.619 tá»· đồng. Trong Ä‘ó, các doanh nghiệp Ä‘ã được sá»­ dụng gần 1.050 tá»· đồng vào việc bình ổn giá, hiện còn trên 2.569 tá»· đồng tồn trong tài khoản của các doanh nghiệp. Bá»™ Tài chính cÅ©ng khẳng định, số tiền trong quỹ còn lại đủ đảm bảo ổn định thị trường xăng dầu trong các tháng tá»›i. Do vậy, doanh nghiệp không có lý gì để kêu lá»— khi hàng ngày Ä‘ã được bù lá»— từ những khoản tiền do dân Ä‘óng góp. Rõ ràng, ở Ä‘ây, Ä‘ã có sá»± thiếu minh bạch trong việc sá»­ dụng quỹ bình ổn giá trong thời gian qua. Cho nên khi có lệnh xả quỹ, nhiều doanh nghiệp Ä‘ã không có tiền để xả, và tiếp tục kêu thua lá»— vì thá»±c tế Ä‘ã lá»— trong nhiều tháng qua. Vậy số tiền người tiêu dùng Ä‘óng góp trÆ°á»›c Ä‘ó Ä‘ã Ä‘i Ä‘âu? Có lẽ vì những nguyên nhân tiềm ẩn nhÆ° vậy mà ông Trần Thế Vượng, Trưởng ban Dân nguyện Quốc há»™i Ä‘ã kiến nghị bãi bỏ quỹ bình ổn xăng dầu tại kỳ họp Quốc há»™i vừa qua, vá»›i lý do cung cách quản lý, sá»­ dụng quỹ bình ổn kém hiệu quả, thiếu minh bạch. Thậm chí vá»›i cách làm hiện nay là tiền trong quỹ bình ổn để lại ở các doanh nghiệp, sẽ tạo ra sá»± cạnh tranh không lành mạnh giữa các doanh nghiệp khi có thể “Ä‘iều phối” giá xăng dầu vá»›i các đại lý, tạo ra sá»± bất ổn chính cho thị trường.

Rõ ràng, từ khi ra đời đến nay, Ä‘ã có nhiều văn bản pháp luật, công văn hÆ°á»›ng dẫn liên quan đến việc trích lập và sá»­ dụng quỹ bình ổn giá xăng dầu, nhÆ°ng tính hiệu quả của quỹ vẫn luôn mÆ¡ hồ, lỏng lẻo và luôn có câu hỏi về sá»± bất minh của nó. Thá»±c tế, không hề quá phức tạp để vận hành má»™t quỹ chuyên ngành nhÆ° vậy, nhÆ°ng ở Ä‘ây luôn có những khe lách luật pháp mà nhiều cá nhân, tổ chức cứ vin vào Ä‘ó để chuá»™c lợi, hậu quả khôn lường để lại cho Nhà nÆ°á»›c và chịu thiệt chính là người tiêu dùng.

Nguồn: Daidoanket