Vá» Ä‘iá»u hành giá xăng, Bá»™ Tài chính Ä‘á» nghị DN kinh doanh xăng dầu đầu mối chủ Ä‘á»™ng Ä‘iá»u hành giá bán xăng dầu theo quy định. Riêng trÆ°á»ng hợp khi giá cÆ¡ sở tăng cao hÆ¡n giá bán hiện hành, DN đầu mối phải thá»±c hiện dãn thá»i gian Ä‘iá»u chỉnh giá xăng dầu giữa 2 lần Ä‘iá»u chỉnh tăng giá liá»n nhau tối thiểu là 30 ngày dÆ°Æ¡ng lịch. Äây là thông báo má»›i nhất của Bá»™ Tài chính tại văn bản 8984 ngày 21-7. NhÆ° váºy là DN Ä‘ã được quyá»n chủ Ä‘á»™ng đối vá»›i giá bán xăng dầu và Ä‘iểm khác duy nhất, thay vì trong vòng 10 ngày, doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu phải dãn cách các đợt tăng giá bán lẻ tối thiểu 30 ngày.
Bá»™ Tài chính cÅ©ng ấn định mức xả quỹ bình ổn cố định đối vá»›i xăng là 500 đồng/lít, dầu há»a và dầu diesel 400 đồng/lít trong thá»i gian bình ổn giá, thay vì tối Ä‘a 500 đồng/lít xăng dầu nhÆ° trÆ°á»›c Ä‘ây.
Theo quy định tại Nghị định 84, các DN Ä‘ã được phép “Ä‘iá»u chỉnh” giá xăng dầu theo máºt Ä‘á»™ 10 ngày má»™t lần. Tuy nhiên, sau khi Nghị định này “Ä‘i vào cuá»™c sống”, hầu hết các chuyên gia kinh tế Ä‘á»u nhìn nháºn “quy định 10 ngày” chính là nguyên nhân khiến giá xăng tăng vá»›i máºt Ä‘á»™ dày đặc. Chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan nhìn nháºn: Há» (các DN xăng dầu) tăng thì nhiá»u giảm thì ít. Khi tăng thì thÆ°á»ng tăng tÆ°Æ¡ng ứng hoặc cao hÆ¡n mức tăng thế giá»›i nhÆ°ng khi giảm thì không bằng. Mặt khác, dù Nhà nÆ°á»›c chỉ cho phép tăng trong má»™t ngưỡng nhất định đối vá»›i má»—i lần tăng, thế nhÆ°ng các doanh nghiệp Ä‘ã khôn khéo lách luáºt bằng cách máºt Ä‘á»™ tăng dày hÆ¡n. Kết quả là há» vẫn tăng và giảm giá theo ý muốn của há». “Quy định 10 ngày” còn gần nhÆ° vô hiệu hóa việc sá» dụng Quỹ bình ổn bởi theo nghị định 84, Quỹ bình ổn chỉ được sá» dụng khi mức tăng giá trên 7%. Thá»±c tế cho thấy, giá cÆ¡ sở chỉ vừa tăng, DN Ä‘ã tăng giá bán lẻ.
Còn nhá»› trong năm tháng liên tiếp, từ tháng 10-2009 đến tháng 2-2010, giá xăng Ä‘ã được Ä‘iá»u chỉnh tăng tá»›i 4 lần, trong khi chỉ giảm 1 lần. Má»™t máºt Ä‘á»™ mà tại cuá»™c há»p báo thÆ°á»ng kỳ Chính phủ tháng 3-2010, Bá»™ trưởng Nguyá»…n Xuân Phúc cÅ©ng thừa nháºn là quá dày, tháºm chí còn tăng cao hÆ¡n giá thế giá»›i. Bá»™ trưởng Phúc cÅ©ng cho Ä‘ây là má»™t thiếu sót và Chính phủ sẽ rút kinh nghiệm Ä‘iá»u hành.
Vá»›i quy định má»›i, khi thá»i gian giữa hai lần Ä‘iá»u chỉnh liá»n nhau tối thiểu là 30 ngày, thì liệu thị trÆ°á»ng có tránh được máºt Ä‘á»™ tăng dày đặc?
Câu trả lá»i là vẫn có thể.
Äáng chú ý là giá trị tuyệt đối trong má»—i lần tăng giá sẽ rất lá»›n và nguy cÆ¡ gây sốc thị trÆ°á»ng hoàn toàn có thể xảy ra bởi vì cái gốc là sá»± hợp lý hay không hợp lý trong việc tăng giá và mức tăng trong má»—i đợt tăng giá lại hoàn toàn do DN giữ thị phần chi phối quyết định.
Bà Phạm Chi Lan nháºn xét nguyên nhân của tình trạng tăng nhiá»u, giảm ít là do thiếu yếu tố cạnh tranh. “Mặc dù Ä‘ã có 11 doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu nhÆ°ng chỉ riêng Tổng Công ty Xăng dầu (Petrolimex) Ä‘ã chiếm tá»›i hÆ¡n 60% thị phần. Trong khi Ä‘ó theo quy định thì má»™t doanh nghiệp chỉ cần nắm trên 35% thị phần Ä‘ã là chi phối”.
Sá»± Ä‘á»™c quyá»n của Petrolimex, vá»›i hệ thống đại lý hùng háºu và mức chiết khấu cao Ä‘ã khiến tất cả các DN còn lại, chỉ vá»›i 40% thị phần Ä‘ã luôn phải chạy theo định hÆ°á»›ng giá của há». Chạy theo từ mức chiết khấu, cho đến mức tăng, số lần tăng, tháºm chí cả thá»i Ä‘iểm tăng giá. Trong khi Ä‘ó, dù Bá»™ Tài chính Ä‘ã yêu cầu công khai công thức tính giá nhÆ°ng việc há» có nắm được giá thá»±c hay không lại là chuyện khác. Má»™t bằng chứng dá»… nháºn thấy là trong đợt tăng giá xăng ngày 21-2, Ä‘ã có tá»›i 3 quan Ä‘iểm nhìn nháºn vá» giá xăng. DN cho rằng há» vẫn lá»—. Má»™t lãnh đạo Cục Quản lý giá cho rằng mức tăng hợp lý. Má»™t vị lãnh đạo khác, cÅ©ng của Cục Quản lý giá lại khẳng định DN đầu mối Ä‘ã lãi 200 đồng/lít.
Vì váºy “Quy định 30 ngày” liệu có hợp lý hÆ¡n “Quy định 10 ngày”? Bởi cái gốc của vấn Ä‘á» vẫn ở chá»— thị trÆ°á»ng xăng dầu Việt Nam, dù được coi là thị trÆ°á»ng, theo cÆ¡ chế thị trÆ°á»ng, nhÆ°ng vẫn chÆ°a phải là thị trÆ°á»ng cạnh tranh thá»±c sá»±.
Nguồn: daidoanket
