Các Bộ trưởng của Tổ chức các nước xuất khẩu dầu mỏ (OPEC) cần phải thay đổi suy nghĩ của họ - và họ cần phải sớm làm điều này, vì siêu chu kỳ siêu năng lượng tiếp theo sẽ ảnh hưởng đến các quốc gia này thậm chí mạnh mẽ hơn kỳ trước.
Thị trường hàng hoá hiện rất biến động. Giá có thể đi lên và xuống rất nhiều trong một khoảng thời gian ngắn. Super chu kỳ, mặt khác, có thể kéo dài trong nhiều năm.
Thị trường dầu mỏ ngày nay được hình thành bởi hai siêu chu kỳ: lần đầu tiên xuất hiện giữa năm 1986 và năm 2000, và lần thứ hai kéo dài cho đến năm 2014.
Trong siêu chu kỳ đầu tiên, giá dầu vẫn ở mức thấp, trung bình khoảng 20 USD một năm - ngoại trừ năm 1990, khi giá trung bình là 23,73 USD do Chiến tranh vùng Vịnh - theo số liệu của British Petroleum Statistical Review.
Đã có một khoảng thời gian tạm thời là ba năm giữa siêu chu kỳ thứ nhất và siêu chu kỳ thứ hai. Giá dầu đã tăng cao hơn một chút từ năm 2000 đến năm 2003 nhưng họ đã bị giới hạn dưới 30 USD. Từ năm 2004, giá dầu có hướng ngược lại từ siêu chu kỳ trước đó và tiếp tục tăng.
Một đặc điểm chính của siêu chu kỳ đầu tiên là sự quản lý không hiệu quả của OPEC đối với thị trường dầu mỏ. Giá dầu đã trì trệ trong 14 năm do nhu cầu tiêu thụ suy yếu và nguồn cung từ bên ngoài OPEC tăng mạnh. Điều này là do OPEC cho phép giá dầu tăng lên mức rất cao trong giai đoạn đến năm 1986. Điều này đã thúc đẩy sản xuất từ các khu vực xa bờ khó khăn và khuyến khích người tiêu dùng tìm kiếm các phương án thay thế.
Do thiếu đầu tư thích hợp vào các dự án dầu từ năm 1986 đến năm 2000, OPEC và các nước khác đã không chuẩn bị cho siêu chu kỳ thứ hai, chủ yếu là do nhu cầu tăng từ các thị trường mới nổi với Trung Quốc và Ấn Độ dẫn đầu. Đột nhiên, Trung Quốc và Ấn Độ cần hàng triệu thùng dầu để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế của họ và thế giới không có đủ công suất trong và ngoài OPEC. Sau đó, thế giới dựa vào dầu truyền thống phải mất nhiều năm để được khám phá và phát triển; do đó, nguồn cung đã thấp hơn so với nhu cầu và giá vẫn tiếp tục tăng.
Không còn là tình huống đó nữa. Kể từ năm 2011, giá dầu cao cho phép công nghệ khai thác thành công lượng dầu mà trước đây rất khó có thể hồi phục. Các nguồn cung dầu mỏ phi truyền thống đã đẩy mạnh sản lượng dầu thế giới từ năm 2011 đến năm 2014.
Vào năm 2014, thị trường đã có một hướng khác. Nền kinh tế Trung Quốc không còn đạt mức tăng trưởng với con số hai con số. Chi phí năng lượng tái tạo giảm xuống. Thị trường tràn ngập dầu thô nhờ vào cuộc cách mạng dầu đá phiến và khoan nước sâu. Kết quả là giá dầu sụt giảm mạnh và cung thừa đã nhắc nhở mọi người giai đoạn thập niên 1980.
Siêu chu kỳ của giai đoạn 2004-2014 có thể sắp chấm dứt và một chu kỳ mới xuất hiện. Giá dầu có thể ở mức thấp trong một thập niên do vẫn còn nhiều khu vực đá phiến chưa phát triển trên thế giới và năng lượng thay thế đang tăng thêm thị phần.
Một số công ty dầu mỏ lớn đang chuẩn bị cho một kịch bản "thấp hơn lâu hơn" cho giá dầu. Royal Dutch Shell dự đoánđỉnh nhu cầu dầu trong những năm thập niên 2030 trong khi Saudi Arabia và các thành viên khác của OPEC vẫn dự báo nhu cầu đạt đỉnh điểm vào những năm thập niên 2040 hay 2050.
Sẽ tốt hơn để chuẩn bị cho kịch bản tồi tệ hơn hy vọng cho kịch bản tốt nhất. OPEC cần phải nhận ra rằng siêu chu kỳ tiếp theo sẽ tác động đến mọi thành viên mạnh mẽ hơn so với chu kỳ giá dầu thấp 1986-2000.
Tại sao lại mạnh mẽ hơn? Thứ nhất, dân số của các quốc gia OPEC đã bùng nổ từ những năm thập niên 1980 và 1990. Thứ hai, đã có những đột phá công nghệ mạnh mẽ hơn trong lần này. Kỹ thuật mới đang khác thác được nhiều dầu thô hơn ở khắp mọi nơi; xe điện sẽ thay thế hàng chục triệu động cơ đốt nhiên liệu trong một thập niên tới. Thứ ba, không có nhà tiêu thụ năng lượng khổng lồ trong tương lai có thể gây bất ngờ cho mọi người như Trung Quốc đã làm vào đầu những năm thập niên 2000.
Vậy OPEC có thể chuẩn bị gì cho tương lai? Thứ nhất, các quốc gia thành viên cần phải thay đổi mô hình kinh tế. Họ cần đa dạng hóa nguồn thu. Phải phát triển các ngành công nghiệp địa phương để hạn chế nhu cầu nhập khẩu hàng hoá sản xuất từ nước ngoài và tạo nhiều việc làm hơn. Cho đến nay, Saudi đang bắt đầu thực hiện việc này nhưng những thành viên khác thì cần phải làm theo. Thứ hai, họ cần phải bỏ qua một bên những tranh cãi và thảo luận về các xu hướng dầu ngắn hạn và chuẩn bị cho một kịch bản "thấp hơn lâu hơn". Với tình hình hiện tại, OPEC không thể nhắm mục tiêu đến giá dầu cao - nhưng nhóm có thể bảo vệ một mức giá sàn hợp lý. Nhiều nước OPEC như Venezuela vẫn hy vọng giá dầu sẽ ở mức 70 USD hoặc hơn. Hy vọng là tốt, nhưng quá nhiều khiến cho một quốc gia không thể nhìn thấy rõ ràng trong tương lai - và làm cho quốc gia đó duy trì giá dầu cao. Đó là những gì Ahmad Zaki Yamani cảnh báo OPEC vào cuối những năm thập niên 1970, nhưng đã không có ai thèm nghe.
Nguồn: xangdau.net
