Sau một tuần quy định cấm DN chỉ muốn vay ngoại tệ sau đó bán đi lấy tiền đồng để hưởng mức chênh lệch lãi suất được áp dụng theo Thông tư 24/2015/TT-NHNN quy định cho vay bằng ngoại tệ của tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài đối với khách hàng vay là người cư trú (Thông tư 24), phản ứng của DN cũng như tác động của chính sách này tới thị trường ngoại tệ như thế nào?

Thực tế, trong thời gian qua nguồn ngoại tệ trong nước chủ yếu chodoanh nghiệp vay ngắn hạn. Vì vậy, DN trong nước muốn vay trung, dài hạn để phục vụ mở rộng sản xuất kinh doanh, thực hiện dự án đầu tư chủ yếu tìm cách vay ngoại tệ từ nước ngoài.

Ngân hàng gặp khó

Theo Thông tư số 24/2015/TT-NHNN ban hành ngày 8/12/2015 thay thế Thông tư 43/2014/TT-NHNN, đối tượng vay ngoại tệ bị thu hẹp hơn. Theo đó, đối với DN có nguồn thu bằng ngoại tệ nhờ bán hàng xuất khẩu nhưng lại có nhu cầu vay ngoại tệ để thanh toán chi phí trong nước, không phục vụ hoạt động sản xuất hàng xuất khẩu thì việc vay vốn bằng ngoại tệ kết thúc vào ngày 31/3/2016.

Theo ông Cấn Văn Lực-Chuyên gia tài chính, ngân hàng, thực tế thì nguồn ngoại tệ được gửi tại các ngân hàng trong nước cũng chủ yếu là kỳ hạn ngắn. Từ khi trần lãi suất huy động USD giảm xuống còn 0% thì hầu hết khách hàng, DN đã chuyển sang gửi không kỳ hạn. Do đó, việc tài trợ cho các nhu cầu vay trung, dài hạn của các DN là rất khó vì các ngân hàng có thể sẽ gặp phải rủi ro về kỳ hạn. Bên cạnh đó, nguồn vốn ngoại tệ của các TCTD trong nước cũng không đáp ứng nhu cầu vay của các DN.

Khảo sát của các chuyên gia kiểm toán, trong báo cáo tài chính ở các ngân hàng niêm yết trên sàn cho thấy, tỷ lệ cho vay/huy động bằng ngoại tệ luôn ở mức cao. Không những vậy các ngân hàng còn bị ràng buộc bởi quy định trạng thái ngoại hối không được vượt quá 20% vốn tự có nên việc cho vay ngoại tệ cũng khiến các TCTD gặp những rủi ro bất trắc.

Với nguồn vốn ngoại tệ bị hạn chế cả về số lượng cũng như kỳ hạn, các TCTD phải tìm đến các khoản tài trợ hoặc vay vốn từ các tổ chức tài chính quốc tế. Mặc dù lãi suất cao hơn nhiều so với lãi suất tiền gửi từ dân cư, nhưng bù lại các ngân hàng có được nguồn vốn ngoại tệ có kỳ hạn dài hơi hơn. Tuy nhiên, những khoản vay này cũng chỉ đáp ứng được một phần nhu cầu vay ngoại tệ của các DN trong nước đủ điều kiện vay.

Vì vậy, các DN trong nước muốn vay trung, dài hạn để phục vụ mở rộng sản xuất kinh doanh, thực hiện dự án đầu tư thì bắt buộc phải tìm cửa vay ngoại tệ từ nước ngoài thay vì trông chờ nguồn ngoại tệ từ các TCTD trong nước…

DN xuất khẩu kêu than

Theo Thông tư 24, trong bốn nhóm đối tượng có nhu cầu vay ngoại tệ thì chỉ một nhóm đối tượng thuộc diện bị cấm cho vay ngoại tệ kể từ ngày 31/3/2016, đó là với trường hợp doanh nghiệp chỉ muốn vay ngoại tệ sau đó bán đi lấy tiền đồng để hưởng mức chênh lệch lãi suất cao.

Ba đối tượng khác vay ngoại tệ bằng USD vẫn thực hiện bình thường. Đó là vay ngắn hạn, trung hạn và dài hạn để thanh toán ra nước ngoài phục vụ nhập khẩu hàng hóa, dịch vụ khi khách hàng vay có đủ ngoại tệ từ nguồn thu sản xuất, kinh doanh để trả nợ vay;Tiếp nữa là cho vay để đầu tư trực tiếp ra nước ngoài đối với các dự án, công trình quan trọng quốc gia được Quốc hội, Chính phủ hoặc Thủ tướng Chính phủ quyết định chủ trương đầu tư và đã được Bộ KH&ĐT cấp giấy chứng nhận đầu tư ra nước ngoài; Cho vay ngoại tệ ngắn hạn đối với DN đầu mối nhập khẩu xăng dầu được Bộ Công Thương giao hạn mức nhập khẩu xăng dầu để thanh toán ra nước ngoài tiền nhập khẩu xăng dầu khi khách hàng vay không có hoặc không có đủ nguồn thu ngoại tệ từ hoạt động sản xuất, kinh doanh để trả nợ vay.

Lý giải về việc siết lại đối tượng cho vay theo Thông tư, ông Bùi Quốc Dũng – Vụ trưởng Vụ Chính sách tiền tệ – NHNN cho rằng, DN làm hàng xuất khẩu không có nhu cầu vay ngoại tệ để thanh toán, mà chỉ vay ngoại tệ để đáp ứng nhu cầu vốn trong nước, mục tiêu là các DN này muốn hưởng lãi suất thấp từ việc vay ngoại tệ chứ không cần ngoại tệ. Trước đây có quy định cho vay ngoại tệ với nhóm DN này là để hỗ trợ và NHNN quy định nhóm đối tượng này được vay ngoại tệ, được hưởng mức lãi suất thấp của khoản vay ngoại tệ, sau đó họ bán lại cho ngân hàng cho vay để lấy VND đáp ứng nhu cầu vốn trong nước. Tuy nhiên, đến giai đoạn hiện nay, trong lộ trình chống đô la hóa cần chuyển dần từ quan hệ vay mượn sang quan hệ mua bán. Trong bối cảnh kinh tế phục hồi, cầu về ngoại tệ tăng lên, kỳ vọng về điều chỉnh tỷ giá cũng phải lớn hơn. Do đó cái lợi cho DN hưởng chênh lệch lãi suất không còn nhiều như trước.

Tuy nhiên, rất nhiều DN phản ánh việc không được vay ngoại tệ sẽ phải chuyển sang vay vốn bằng tiền đồng, và do lãi suất cho vay bằng tiền đồng cao hơn sẽ dẫn đến chi phí vay vốn tăng lên.

Ông Nguyễn Hoàng Minh – Tổng Giám đốc Cty XNK Hải Bình cho biết, với doanh thu khoảng 2.000 tỉ đồng, DN chúng tôi vẫn vay ngắn hạn USD từ ngân hàng thương mại rồi chuyển thành tiền đồng, phục vụ các hoạt động sản xuất kinh doanh… Tuy nhiên, với việc thay đổi chính sách, DN cấm bị vay khiến cho số tiền lãi suất vay mà công ty đội thêm trên là 3,5 tỉ đồng/năm.

Trước cánh cửa cung ngoại tệ trong nước bó hẹp, bản thân các ngân hàng không đáp ứng nhu cầu của DN, Chủ tịch HĐQT một TCty chia sẻ, hãy cứ để DN tìm hướng vay ngoại tệ từ nước ngoài, bởi hiện nay các tập đoàn, DN trong nước tiếp cận được những khoản vay có kỳ hạn dài hơn, mà lãi suất cũng thấp hơn lãi suất cho vay ngoại tệ của các ngân hàng trong nước từ 3-5% đối với USD.. .

TS Lê Thành Trung – P.TGĐ HDBank:Chuyển sang quan hệ mua bán ngoại tệ chứ không phải vay mượn
Xét ở bối cảnh chung, Việt Nam đang có chính sách điều hành tỷ giá ổn định dựa trên nguồn thu, dự trữ ngoại tệ tốt. Đặc biệt chúng ta đang có một nguồn thu ngoại tệ từ kiều hối rất ổn định và đều qua nhiều năm.

Ở góc độ các ngân hàng thì dịch vụ thu kiều hối không cho biên lợi nhuận cao. Hầu hết các ngân hàng đều xác định đây là dịch vụ để phục vụ yêu cầu thị trường và đáp ứng chính sách. Các tổ chức tài chính cũng đang dự báo nguồn kiều hối năm 2016 và các yếu tố đóng góp cho cung ngoại tệ của Việt Nam vẫn sẽ tăng trưởng ổn định. Tuy nhiên việc ngân hàng áp dụng lãi suất gửi ngoại tệ 0%, là bước để hướng đến quản chặt cầu ngoại tệ, thu hẹp lại các đối tượng được vay ngoại tệ để hoạt động và tiếp tục lộ trình chống đô la hóa nền kinh tế. Về lâu dài, vì lợi ích quốc gia, các chính sách này là đúng, dần dần chuyển sang quan hệ mua bán chứ không phải vay mượn. Theo đó việc vay mượn ngoại tệ càng ngày càng phải giảm dần. Các nước phát triển thực tế cũng đều đang áp dụng chính sách cho vay nội tệ và mua ngoại tệ.

Phan Văn Hải – Gíám đốc Công ty CP VICTORY:Doanh nghiệp xuất khẩukhông ảnh hưởng gì

Việc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) ban hành Thông tư 24/2015/TT-NHNN nhằm hỗ trợ ổn định tỷ giá, chống đô la hoá là phù hợp. Bởi thực tế trước đây, khi Thông tư 24 chưa ban hành thì doanh nghiệp xuất khẩu có thể vay để bán đổi sang tiền Việt Nam đồng để gửi ngân hàng hưởng lãi suất chênh lệch giữa tiền USD Mỹ và tiền Việt Nam đồng nếu tỷ giá USD Mỹ ổn định. Vì vay ngân hàng tỷ giá thấp từ 1,5 – 1,6%/năm, gửi tiền Việt Nam đồng được 5 – 6%/ năm. Như vậy, nếu vấn đề này không được khắc phục sẽ kéo theo hệ luỵ ảnh hưởng đến việc điều hành chính sách tiền tệ của Nhà nước, Chính phủ, NHNN, dẫn tới khó kiểm soát tình trạng đô la hoá làm tỷ giá không ổn định… Còn đối với những doanh nghiệp đang sản xuất kinh doanh nhập khẩu ổn định, có nguồn USD chuyển về tài khoản của doanh nghiệp, tính thanh khoản cán cân thanh toán ổn định thì NHNN vẫn cho vay bình thường không bị ảnh hưởng gì đến Thông tư 24 của NHNN.

Nguôn tin: enternews