Khi Mỹ đang tính toán trừng phạt, nhiều ý kiến lo ngại Saudi Arabia sẽ dùng đến quyền lực dầu để trả đũa. 

Ngày 23-10 xuất hiện thông tin tìm thấy xác nhà báo Khashoggi. Sky News (Anh) dẫn hai nguồn tin cho biết các phần thi thể không nguyên vẹn và biến dạng của nhà báo Jamal Khashoggi được tìm thấy trong vườn nhà riêng của ông Mohammad al-Otaibi, Tổng lãnh sự Saudi Arabia ở Istanbul. Trong khi đó, New York Post (Mỹ) dẫn lời ông Dogu Perincek, lãnh đạo đảng dân tộc cánh tả Ái Quốc của Thổ Nhĩ Kỳ, rằng thi thể nhà báo Khashoggi được phát hiện trong một cái giếng ngoài vườn Tổng lãnh sự al-Otaibi.

Hai thông tin này không khớp lời một số nguồn tin quan chức Saudi Arabia rằng thi thể nhà báo Khashoggi đã bị cuốn trong một tấm thảm và chuyển cho một người dân địa phương cộng tác cho lãnh sự quán mang đi hủy chứng cứ. Thổ Nhĩ Kỳ chưa xác nhận cũng không phủ nhận các thông tin này. Trong khi đó, phát biểu trước Quốc hội hôm 23-10, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recept Tayyip Erdogan nói chưa tìm thấy thi thể nhà báo Khashoggi, tiếp tục đề nghị phía Saudi Arabia cung cấp thông tin về “người dân địa phương cộng tác cho lãnh sự quán” đã mang thi thể nhà báo Khashoggi đi.

Thái tử Mohammed bin Salman của Saudi Arabia (phải) đến nhà chia buồn và bắt tay với ông Salah Khashoggi, con trai nhà báo Khashoggi, tại Riyadh (Saudi Arabia) ngày 23-10. Ảnh: AP

Mỹ thu hồi visa, bắt đầu tính toán trừng phạt

Bộ Ngoại giao Mỹ ngày 23-10 thông báo sẽ thu hồi visa vào Mỹ của 21 cá nhân thuộc các cơ quan tình báo, tòa án hoàng gia, Bộ Ngoại giao và các bộ, ngành khác của Saudi Arabia bị nghi ngờ liên quan vụ việc.

Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo nói Mỹ đang tính toán các phương án trừng phạt Saudi Arabia theo tinh thần Luật Giải trình nhân quyền toàn cầu Magnitsky. Ông Pompeo cho biết Mỹ đã xác định được một số quan chức trong chính phủ Saudi Arabia liên quan vụ việc, tuyên bố cái chết của nhà báo Khashoggi sẽ không bị chìm xuồng “mà không có phản ứng của Mỹ”. Trong khi đó, Phó Tổng thống Mỹ Mike Pence nhắc đến sự có mặt của Giám đốc Cục Tình báo trung ương Mỹ (CIA) Gina Haspel ở Thổ Nhĩ Kỳ vì vụ này. Theo nguồn tin của Reuters thì mục tiêu chính của bà Haspel là cố gắng tìm nghe đoạn băng ghi âm thời điểm nhà báo Khashoggi bị tra tấn và bị giết.

Theo các nguồn tin điều tra của Thổ Nhĩ Kỳ và cả Saudi Arabia, việc giết nhà báo Khashoggi được thực hiện theo chỉ đạo của ông Saud al-Qahtani, trợ lý hàng đầu của thái tử Saudi Arabia Mohammed bin Salman và là một trong năm quan chức bị vua Salman sa thải tuần trước. Đoạn băng ghi âm cuộc gọi Skype hiện đang trong tay Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Erdogan nhưng ông từ chối cung cấp cho Mỹ dù Tổng thống Mỹ Donald Trump từng yêu cầu chia sẻ chứng cứ. Ngày 23-10, ông Erdogan nói Saudi Arabia đã thiết kế vụ giết người từ trước, mô tả quá trình diễn ra vụ án.

Phía Saudi Arabia ngoài thừa nhận nhà báo Khashoggi bị giết trong lãnh sự quán, bắt giữ 18 người và sa thải năm quan chức liên quan thì chưa phát ngôn gì thêm.

Quyền lực dầu Saudi Arabia

Saudi Arabia đã tuyên bố sẽ đáp trả bằng “những biện pháp mạnh hơn” khi nhiều nghị sĩ Mỹ hối thúc ông Trump trừng phạt Saudi Arabia. Và hiện đang có nhiều ý kiến lo ngại đến quyền lực dầu của Saudi Arabia, nước xuất khẩu dầu lớn nhất thế giới.

Trang tin tài chính Mỹ CNBC đề cập đến khả năng Saudi Arabia sẽ viện đến dầu mỏ để trả đũa. Trong một cuộc trả lời phỏng vấn NPR, nữ nhà báo Vivian Nereim của Bloomberg làm việc tại thủ đô Riyadh của Saudi Arabia cũng lo ngại khả năng Saudi Arabia dùng đến quyền lực dầu của mình. Nhà báo Nereim cho biết đồng nghiệp của bà ở kênh truyền hình nhà nước Saudi Arabia Al Arabiya nói rằng nếu Mỹ không cẩn thận, Saudi Arabia có thể sẽ khiến giá dầu tăng lên trên 200 USD/thùng. Chưa hết, nếu Mỹ mạnh tay, Saudi Arabia có thể xích lại gần các đối thủ của Mỹ trong khu vực.

Tuy nhiên, trả lời phỏng vấn TASS (Nga) đầu tuần, khi được hỏi liệu Saudi Arabia có lặp lại cấm vận dầu như năm 1973 không, ông Khalid al-Falih, Bộ trưởng Năng lượng-Công nghiệp và Khoáng sản Saudi Arabia, khẳng định nước này “không có ý định”.

Cấm vận dầu năm 1973 là bước đi bất thường của các thành viên Ả Rập trong tổ chức các nước xuất khẩu dầu mỏ (OPEC) nhằm kiểm soát, thắt chặt thị trường dầu. Lệnh cấm vận này áp dụng lên các nước ủng hộ Israel trong cuộc chiến Yom Kippur xảy ra cùng năm giữa Israel và bảy nước Ả Rập. Hậu quả là Mỹ phải chịu cảnh thiếu hụt dầu thô và giá dầu tăng lên gấp bốn lần.

Nói với TASS, ông al-Falih thể hiện quan điểm hòa giải rằng “chuyện này sẽ qua, Saudi Arabia là nước rất có trách nhiệm, hàng thập niên qua chúng tôi dùng chính sách dầu của mình như một công cụ kinh tế có trách nhiệm và không để nó liên quan đến chính trị”.

Nguồn tin: plo.vn