- Theo chuyên gia kinh tế, xăng dầu là loại mặt hàng thiết yếu mà lại trong bối cảnh Petrolimex vẫn thống lÄ©nh thị trường xăng dầu trong nÆ°á»›c nhÆ° Việt Nam hiện nay, thì để người tiêu dùng không phải chịu thiệt thòi thì phải giải quyết được vấn đề từ "gốc" trở Ä‘i.

Gây thiệt không nhỏ cho người tiêu dùng?

Trao đổi trên báo Dân Việt, chuyên gia kinh tế Ngô Trí Long cho biết: "Dù kết luận của Thanh tra Chính phủ về Petrolimex chÆ°a được công bố chính thức, song vá»›i những gì thanh tra chỉ ra, trong vi phạm Ä‘ó, đứng ở góc Ä‘á»™ chuyên gia khi nhìn lại, tôi đặt câu hỏi: CÆ¡ quan chức năng ở Ä‘ây Ä‘ã làm tròn vai của mình chÆ°a để bảo vệ lợi ích của người tiêu dùng trong việc định giá cÆ¡ sở xăng dầu bấy lâu nay?"

Ông Long tiếp tục bày tỏ quan Ä‘iểm, thị trường xăng dầu của nÆ°á»›c ta hiện nay, Petrolimex vẫn giữ vị trí thống lÄ©nh thị trường (chiếm trên 47% thị phần). Giá bán lẻ xăng dầu trên thị trường do Nhà nÆ°á»›c quyết định. Theo Nghị định 84/NĐ-CP về kinh doanh xăng dầu, Nhà nÆ°á»›c xác định giá cÆ¡ sở để hình thành giá bán lẻ trên thị trường xăng dầu hiện nay.

Thế nhÆ°ng, những vi phạm có liên quan đến việc hình thành giá cÆ¡ sở xăng dầu mà Thanh tra Chính phủ Ä‘ã nêu cho thấy, cÆ¡ quan chức năng Ä‘ã dá»±a vào thông tin của Petrolimex để xác định giá cÆ¡ sở là chÆ°a làm tròn vai của mình trong công tác quản lý giá được Nhà nÆ°á»›c giao.

Giá cÆ¡ sở được hình thành từ 9 yếu tố. Để xác định giá cÆ¡ sở má»™t cách chuẩn xác, cÆ¡ quan chức năng cần phải xác định Ä‘á»™c lập, tính Ä‘úng, tính đủ từng yếu tố trong cấu thành giá cÆ¡ sở. Giá CIF là má»™t trong những yếu tố quan trọng trong cÆ¡ cấu giá cÆ¡ sở xăng dầu. Về trách nhiệm cÆ¡ quan chức năng phải xác Ä‘inh, tính toán Ä‘úng từng ná»™i dung của giá CIF. Giá CIF bao gồm : Giá mua, chi phí bảo hiểm, chi phí vận tải.

Các chuyên gia cho rằng, sau hàng loạt những sai phạm "trị giá" hàng trăm, hàng nghìn tá»· đồng của Petrolimex, trách nhiệm lá»›n nhất thuá»™c về ai chÆ°a bàn đến nhÆ°ng người thiệt thòi vẫn chỉ là người tiêu dùng. (Ảnh minh họa).
NhÆ°ng ở Ä‘ây Liên bá»™ Công thÆ°Æ¡ng - Tài chính không xác định giá xăng dầu thế giá»›i trong thời kỳ định giá, mà dá»±a vào thông tin của Petrolimex tá»± mua thông tin về giá xăng dầu thế giá»›i trên tờ Platt’s Singapore để xây dá»±ng giá cÆ¡ sở xăng dầu. Giá này là không chuẩn xác, thường cao hÆ¡n giá mua xăng dầu thá»±c tế của doanh nghiệp.

Trong hoạt Ä‘á»™ng kinh doanh trên thÆ°Æ¡ng trường, giá được thông tin trên tờ tin, hoặc quảng cáo, Ä‘ó là giá chào bán. Còn trên thá»±c tế mua rất ít trường hợp doanh nghiệp, Ä‘Æ¡n vị mua theo giá Ä‘ó. Thông thường giá họ mua là giá thấp hÆ¡n, bởi nó còn phụ thuá»™c vào đối tác mua có quan hệ nhÆ° thế nào vá»›i người bán, phÆ°Æ¡ng thức thanh toán, số lượng mua, thời hạn thanh toán v.v…

Về việc tính chi phí bảo hiểm và chi phí vận tải trong cÆ¡ cấu giá xăng dầu của Petrolimex cÅ©ng theo ghi nhận của Thanh tra Chính phủ chênh lệch rất nhiều so vá»›i thá»±c tế. Petrolimex Ä‘ã thuê tàu chở xăng dầu của chính công ty thành viên vá»›i giá cao hÆ¡n giá của các Ä‘Æ¡n vị khác, làm ảnh hưởng đến giá cÆ¡ sở. Điều này dẫn đến từ quý II/2010 đến tháng 6.2013, chi phí vận tải và bảo hiểm trong cấu thành giá cÆ¡ sở cao hÆ¡n thá»±c tế 67,6 triệu USD. Điều này Ä‘ã dẫn đến tăng giá bán lẻ, lợi cho thÆ°Æ¡ng nhân đầu mối, thiệt hại cho người tiêu dùng.

Trong công tác quản lý hao hụt xăng dầu từ năm 2010 đến tháng 6/2013, Petrolimex còn ban hành định mức hao hụt của các công Ä‘oạn cao hÆ¡n thá»±c tế từ 35-48% là nguyên nhân dẫn đến tăng giá vốn và giá cÆ¡ sở. CÆ¡ quan chức năng có văn bản cá biệt cho Petrolimex áp dụng tá»· giá ngoại tệ theo tá»· giá bán ra của Ngân hàng TMCP Ngoại thÆ°Æ¡ng Việt Nam, chÆ°a phù hợp vá»›i quy định về chế Ä‘á»™ kế toán doanh nghiệp theo Quyết định 15/2006 của chính Bá»™ Tài chính. Điều này cÅ©ng làm cho giá cÆ¡ sở tăng lên.

"Các vi phạm của Petrolimex được Thanh tra Chính phủ Ä‘ã chỉ ra, có má»™t phần trách nhiệm lá»›n của chính doanh nghiệp này, nhÆ°ng trách nhiệm của cÆ¡ quan quản lý Nhà nÆ°á»›c cÅ©ng cần phải làm rõ. Vấn đề này, nếu kết luận chính thức của Thanh tra Chính phủ tá»›i Ä‘ây cho thấy Petrolimex gây hại thật cho người tiêu dùng thì vai trò của cÆ¡ quan quản lý là Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng, Bá»™ Tài Chính sẽ nhÆ° thế nào khi để Petrolimex kinh doanh nhÆ° vậy?!", ông Long khẳng định.

Không dÆ°ng Petrolimex lãi “khủng”

DÆ° luận Ä‘ang đặc biệt quan tâm đến mức lợi nhuận “khủng” vừa được Tập Ä‘oàn xăng dầu Việt Nam (Petrolimex) công bố.

Tin tức trên báo Tri thức Trá»±c tuyến, theo báo cáo tài chính riêng của công ty mẹ, cÅ©ng nhÆ° hợp nhất của cả Tổng công ty Petrolimex năm 2015. Công ty mẹ có tổng lợi nhuận trÆ°á»›c thuế trong quý IV/2015 là 1.824 tá»· đồng.

Con số này trái ngược vá»›i mức lá»— gần 800 tá»· đồng vào quý IV/2014.

Sau khi trừ thuế thu nhập doanh nghiệp, công ty mẹ Petrolimex lãi khoảng 1.800 tá»· đồng, luỹ kế cả năm đạt mức lợi nhuận hÆ¡n 2.141 tá»· đồng, gấp gần 37 lần mức lãi của năm 2014.

Hoạt Ä‘á»™ng bán hàng và cung cấp dịch vụ là má»™t trong hai mảng mang lại doanh thu và lợi nhuận chủ yếu cho doanh nghiệp, nhờ vào giá vốn bán hàng thấp hÆ¡n hẳn so vá»›i năm 2014.

Hoạt Ä‘á»™ng tài chính mang lại khoản doanh thu lên tá»›i 1.430 tá»· đồng cho công ty mẹ, trong khi chi phí tài chính chỉ bằng 20% so vá»›i năm ngoái Ä‘ã mang tá»›i kết quả kinh doanh khởi sách hÆ¡n hẳn cho Petrolimex.

Báo cáo hợp nhất cÅ©ng cho thấy con số lợi nhuận vượt trá»™i, khi đạt mức lãi trÆ°á»›c thuế quý IV là 1.130 tá»· đồng và cả năm hÆ¡n 3.766 tá»· đồng, gấp hÆ¡n 10 lần năm 2014.

Lợi nhuận sau thuế cả năm của toàn tổng công ty là 3.138,5 tá»· đồng, trong khi cùng kỳ năm ngoái ghi nhận số lá»— hÆ¡n 9 tá»· đồng.

Thông tin trên báo Kinh tế Sài Gòn, trong báo cáo giải trình do Petrolimex phát hành hôm nay, 28-2, ông Trần Ngọc Năm, Phó tổng giám đốc Tập Ä‘oàn, giải thích rằng sở dÄ© lợi nhuận sau thuế của Petrolimex chênh lệch lá»›n vá»›i cùng kỳ nhÆ° vậy là do nhiều nguyên nhân.

Thứ nhất là trong năm 2015, kết quả kinh doanh của má»™t số công ty con, công ty liên kết của Tập Ä‘oàn kinh doanh trong các ngành nghề, lÄ©nh vá»±c nhÆ° hóa dầu, bảo hiểm, nhiên liệu bay, vân tải, dịch vụ ... có tăng trưởng so vá»›i năm 2014.

Theo chuyên gia kinh tế Nguyá»…n Minh Phong, xăng dầu là loại mặt hàng thiết yếu mà lại trong bối cảnh Petrolimex vẫn thống lÄ©nh thị trường xăng dầu trong nÆ°á»›c nhÆ° Việt Nam hiện nay, thì để người tiêu dùng không phải chịu thiệt thòi thì phải giải quyết được vấn đề từ "gốc" trở Ä‘i. (Ảnh minh họa).
Theo báo cáo, hiện Petrolimex có 27 công ty con mà Ä‘Æ¡n vị này nắm quyền chi phối, trong Ä‘ó có má»™t công ty liên doanh vá»›i đối tác nÆ°á»›c ngoài, má»™t công ty 100% vốn tại Singaporre và má»™t tại Lào.

Thứ hai, giá xăng dầu thế giá»›i quí 4-2015 tuy vẫn cùng xu hÆ°á»›ng giảm nhÆ° quí 4-2014 nhÆ°ng mức giảm giữa các tháng thấp hÆ¡n nhiều so vá»›i cùng kỳ nên việc phải đảm bảo dá»± trữ tồn kho theo quy định của kinh doanh xăng dầu không tác Ä‘á»™ng trầm trọng nhÆ° quí 4.

Thứ ba, sản lượng xuất bán xăng dầu tại thị trường trong nÆ°á»›c của tập Ä‘oàn tăng trưởng 8% so vá»›i cùng kỳ.

Và đặc biệt, lần đầu tiên, Petrolimex thừa nhận má»™t lý do mà trÆ°á»›c Ä‘ó không hề công bố chính thức, Ä‘ó là kết quả kinh doanh “tồi tệ” của quí 4-2014 và năm 2014 nói chung có nguyên nhân trá»±c tiếp là do Công ty Petrolimex Singapore (công ty con của Petrolimex) phát sinh lá»— cao.

Ngoài ra, vá»›i kết quả công ty mẹ, còn có thêm các nguyên nhân nhÆ° lợi nhuận từ các công ty cổ phần, liên kết có vốn góp của tập Ä‘oàn tăng trưởng tốt Ä‘ã Ä‘em lại nguồn cổ tức, lợi nhuận cho công ty mẹ tăng so vá»›i cùng kỳ; các khoản trích lập dá»± phòng do tác Ä‘á»™ng của biến Ä‘á»™ng xăng dầu cÅ©ng Ä‘ã giảm.

Ông Trần Ngọc Năm, Phó tổng giám đốc tập Ä‘oàn này cÅ©ng giải thích trong báo cáo giải trình rằng, lợi nhuận sau thuế của Petrolimex chênh lệch lá»›n so vá»›i cùng kỳ nhÆ° vậy là do trong năm 2015, kết quả kinh doanh của má»™t số công ty con, công ty liên kết của tập Ä‘oàn kinh doanh trong các ngành nghề, lÄ©nh vá»±c nhÆ° hóa dầu, bảo hiểm, nhiên liệu bay, vân tải, dịch vụ ... có tăng trưởng so vá»›i năm 2014.

Giá xăng dầu thế giá»›i quí IV/2015 tuy vẫn cùng xu hÆ°á»›ng giảm nhÆ° quí IV/2014 nhÆ°ng mức giảm giữa các tháng thấp hÆ¡n nhiều so vá»›i cùng kỳ nên việc phải đảm bảo dá»± trữ tồn kho theo quy định của kinh doanh xăng dầu không tác Ä‘á»™ng trầm trọng tá»›i doanh nghiệp. Trong khi Ä‘ó, sản lượng xuất bán xăng dầu tại thị trường trong nÆ°á»›c của tập Ä‘oàn tăng trưởng 8% so vá»›i cùng kỳ…

Chuyên gia kinh tế Ngô Trí Long cho rằng, các lý do nêu trên chỉ là để người dân “dá»… chấp nhận và thấy khách quan” về mức lãi khủng mà Petrolimex công bố. Thá»±c tế, theo ông Long, chi phí kinh doanh xăng dầu của các doanh nghiệp, đặc biệt là Petrolimex hợp lý nhÆ° thế nào để dẫn đến lãi lá»›n đến nay người dân vẫn chÆ°a được thấy rõ.

Khi nào quyền lợi người tiêu dùng má»›i được đảm bảo?

Tin tức trên VTC, những kết quả của Thanh tra Chính phủ về những sai phạm của Petrolimex là những kết quả dá»±a trên hoạt Ä‘á»™ng kinh doanh của Tập Ä‘oàn này trong khoảng thời gian từ năm 2010 đến giữa năm 2013, tức là khi "mọi chuyện Ä‘ã rồi".

Theo chuyên gia kinh tế Nguyá»…n Minh Phong, xăng dầu là loại mặt hàng thiết yếu mà lại trong bối cảnh Petrolimex vẫn thống lÄ©nh thị trường xăng dầu trong nÆ°á»›c nhÆ° Việt Nam hiện nay, thì để người tiêu dùng không phải chịu thiệt thòi thì phải giải quyết được vấn đề từ "gốc" trở Ä‘i.

Từ những kết luận của thanh tra Chính phủ, ông Phong cho rằng có thể thấy được thá»±c tế hoạt Ä‘á»™ng kinh doanh xăng dầu hiện nay của Petrolimex vẫn chÆ°a có được cái "gốc" Ä‘ó - Ä‘ó chính là sá»± minh bạch.

"Vì Petrolimex vẫn ở trong thế Ä‘á»™c quyền, do Ä‘ó lợi ích của người dân sẽ bị xâm hại rất lá»›n nếu nhÆ° Petrolimex vẫn hoạt Ä‘á»™ng kinh doanh theo kiểu mập mờ, thiếu sá»± minh bạch. Điều Ä‘áng nói là doanh nghiệp này vẫn thường xuyên có lãi lá»›n, trong khi thường xuyên kêu than rằng "khó khăn" do giá dầu giảm, thuế suất lá»›n...

Chuyên gia Minh Phong cÅ©ng nhấn mạnh, vấn đề cốt lõi vẫn nằm ở sá»± Ä‘iều hành của cÆ¡ quan quản lý. Vì sao Petrolimex lại có thể có những khoản đầu tÆ° ngoài ngành không Ä‘úng quy định lên tá»›i hÆ¡n 600 tá»· đồng, vì sao họ lại có thể đổ 400 tá»· đồng vào PG Bank, hay 51 tá»· đồng vào Công ty cổ phần bất Ä‘á»™ng sản Petrolimex mà không có sá»± chấp thuận của Bá»™ Công thÆ°Æ¡ng cÅ©ng nhÆ° Thủ tÆ°á»›ng?

"Từ những sai phạm nhÆ° vậy má»›i thấy, nếu nhÆ° Nhà nÆ°á»›c, cÆ¡ quan quản lý của Petrolimex có được sá»± giám sát, Ä‘iều hành chặt chẽ hÆ¡n, chính sách quản lý cÅ©ng nghiêm minh hÆ¡n thì sẽ không bao giờ có những lá»— hổng để Petrolimex làm thất thoát đến hàng trăm tá»· đồng nhÆ° vậy".

Ngoài ra, để Petrolimex Ä‘i vào "nếp" hoạt Ä‘á»™ng má»™t cách minh bạch, trong sạch hÆ¡n, cÅ©ng Ä‘ã đến lúc ngành xăng dầu cần phải có được sá»± cạnh tranh bình đẳng và cần phải xóa bỏ sá»± Ä‘á»™c quyền của má»™t doanh nghiệp duy nhất trên thị trường. Chỉ có nhÆ° vậy thì quyền lợi của người tiêu dùng má»›i có thể đảm bảo được".

Nguồn tin: Doisongphapluat