Nói nhÆ° ông Tú không sai nếu nhÆ° xăng dầu là má»™t mặt hàng bình thường, vá»›i nghÄ©a không có Ä‘á»™c quyền, nhÆ° các mặt hàng khác. Không sai nếu nhÆ° việc công khai thành phần giá bán khiến ngay cả chuyên gia hàng đầu về giá- chứ không phải chỉ người tiêu dùng- cÅ©ng phải lắc đầu (vì không thể biết Ä‘úng sai).

NhÆ°ng khi chuyện lá»—, lãi xuất hiện trong cuá»™c "khẩu chiến xăng dầu" hôm 20.9, thì rõ ràng là nếu không có kiểm toán- má»™t cÆ¡ quan mang tính chất trọng tài- giá xăng dầu ở Việt Nam sẽ vẫn mãi ở vào tình trạng tù mù. Petrolimex, doanh nghiệp chiếm 60% thị phần phân phối khẳng định họ Ä‘ang lá»— 1.800 tá»· và sẽ lá»— tiếp 200 tá»· sau quyết định giảm giá xăng dầu vừa qua.

Trong khi Ä‘ó, Bá»™ trưởng Bá»™ Tài chính VÆ°Æ¡ng Đình Huệ, người có 11 năm làm công tác kiểm toán khẳng định các DN kinh doanh xăng dầu Ä‘ang lãi. Petrolimex dá»±a vào những tính toán của chính họ. Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng dá»±a vào tính toán của Petrolimex. Có nghÄ©a chuyện lá»— hay không phụ thuá»™c vào lÆ°Æ¡ng tâm trách nhiệm, sá»± trung thá»±c của... doanh nghiệp.

Bá»™ trưởng Bá»™ Tài chính thì nói lãi căn cứ vào số liệu của Hải quan. Chỉ những người dân là không hiểu. Bởi rõ ràng vài trăm, vài ngàn tá»· không phải là con cá lá rau được sản xuất thủ công bằng những khoản đầu ra tiết kiệm của nông dân mà chỉ nói miệng Ä‘Æ¡n giản là lá»— hay lãi được.

Khi Ä‘ã có sá»± khác biệt xung quanh vấn đề then chốt đến nhÆ° vậy thì Ä‘Æ¡n giản là cần kiểm toán.

Đáng lẽ giá xăng dầu, má»™t loại hàng hóa- dù trọng yếu- chẳng cần phải kiểm toán nếu nhÆ° nó không được quyết định bởi 11, thá»±c chất là 3, chính xác là 1 doanh nghiệp đầu mối Ä‘á»™c quyền nhập khẩu và phân phối trên thị trường.

Thứ trưởng Nguyá»…n Cẩm Tú, trong cuá»™c “khẩu chiến” giá xăng, thậm chí còn nặng nề đến mức đề nghị "dùng đầu nhiều hÆ¡n dùng chân tay" (trong Ä‘iều hành giá xăng dầu). Ngay sau phát biểu của ông, má»™t đại diện của doanh nghiệp, tất nhiên, đề nghị "thả" giá xăng dầu theo thị trường để giá "có lên, có xuống".

Cái Ä‘ích của việc quản lý giá xăng dầu, ý nghÄ©a của chữ thị trường, rút cục cÅ©ng sẽ tiến tá»›i việc thả giá cho thị trường quyết định. NhÆ°ng trong Ä‘iều kiện 90% thị phần phân phối nằm trong tay chỉ 3 doanh nghiệp Petrolimex, Saigon Petro và PVOil, khi việc tính toán giá bán tùy thuá»™c vào... sá»± trung thá»±c và "lÆ°Æ¡ng tâm con buôn", khi vẫn còn tranh cãi hoặc lá»—, hoặc lãi xung quanh những con số ngàn tá»· đồng, khi người dân chỉ được quyền mua mà không có quyền mặc cả, thì rõ ràng giá xăng dầu là không thể "thả" được.

Đã có quá nhiều thứ giá Ä‘ang gắn vá»›i chữ thị trường. Giá Ä‘iện. Giá xăng dầu...Toàn những mặt hàng chi phối đến cả nền kinh tế cÅ©ng nhÆ° đời sống thiết thá»±c của hÆ¡n 80 triệu dân. NhÆ°ng Ä‘ó là thứ thị trường mà sá»± Ä‘á»™c quyền triệt tiêu sá»± cạnh tranh, tÆ°á»›c luôn cái quyền tối thiểu của người mua trong má»™t nền kinh tế thị trường: Quyền mặc cả.

Bá»™ trưởng VÆ°Æ¡ng Đình Huệ nói chịu trách nhiệm cá nhân về quyết định giảm giá xăng dầu. "Quan Ä‘iểm Ä‘iều hành của Bá»™ Tài chính- ông nói- sẽ không thể vì quyền lợi của 11 doanh nghiệp đầu mối mà phải vì hÆ¡n 80 triệu dân". NhÆ°ng Ä‘iều làm người dân hy vọng là những tuyên bố của Bá»™ trưởng Bá»™ Tài chính sẽ làm rõ ràng giá bán lẻ xăng dầu, má»™t thứ giá tù mù mà ngoài các doanh nghiệp, và có thể là cả Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng nữa- thì chẳng ai biết Ä‘úng sai lá»— lãi thế nào.

NhÆ°ng cái gốc, cái mấu chốt, cái khó, cái mắc trong câu chuyện giá xăng dầu hiện nay chính là việc Ä‘á»™c quyền- thá»­ tưởng tượng xem: 3 doanh nghiệp chiếm 90% thị phần phân phối- mà sá»± kêu lá»— trường kỳ, mà Ä‘òi tăng giá liên tục trong thời gian qua, chỉ là má»™t biểu hiện. Để giải quyết câu chuyện thị trường thì trÆ°á»›c hết cần phải cho người mua quyền cái quyền cÆ¡ bản là mặc cả. Để giải quyết câu chuyện giá xăng thì trÆ°á»›c hết, hoặc rút cục, là phải giải quyết được câu chuyện Ä‘á»™c quyền. Giải bài toán giá, vì thế, Ä‘úng là cần đầu óc chứ không thể chỉ mạnh chuyện chân tay được

Nguồn tin: Danviet