TrÆ°á»›c nhiều luồng ý kiến về bất cập trong cÆ¡ chế Ä‘iều hành giá xăng dầu, phóng viên Ä‘ã có cuá»™c trao đổi vá»›i Tiến sÄ© khoa học Nguyá»…n Thị Hiền (ảnh) - Chuyên gia kinh tế - xung quanh những vấn đề quản lý, Ä‘iều hành giá, thị trường và quỹ bình ổn xăng dầu.

´ThÆ°a bà, trÆ°á»›c hai luồng ý kiến, má»™t là đề nghị Nhà nÆ°á»›c không nên buông quản lý giá xăng dầu, hai là nên thị trường hóa xăng dầu theo hÆ°á»›ng giao quyền tá»± chủ trong việc định giá cho doanh nghiệp (DN), bà nghiêng về ý kiến nào?

Hiện nay, dÆ° luận Ä‘ang nghiêng về ý kiến Nhà nÆ°á»›c nên quản lý giá xăng dầu, không buông cho DN. NhÆ°ng theo tôi, Nhà nÆ°á»›c quản lý theo hÆ°á»›ng nào, mục tiêu gì thì lâu nay Chính phủ rất quan tâm, và việc quyết định của Chính phủ từng bÆ°á»›c trao quyền tá»± chủ cho DN trong việc định giá, quyết định lá»— lãi của mình, Nhà nÆ°á»›c không bù lá»— Ä‘ã được thể hiện rất rõ trong Nghị định 84/2009/NĐ-CP ban hành ngày 15/10/2009 của Chính phủ (có hiệu lá»±c từ 15/12/2009). Là chuyên gia nghiên cứu thị trường và quan tâm tá»›i sá»± ảnh hưởng của giá xăng dầu đến thị trường, đến cả sản xuất và tiêu dùng, tôi cho rằng, định hÆ°á»›ng Ä‘iều hành giá xăng dầu theo Nghị định 84 của Chính phủ là Ä‘úng.

Nguồn tin: Baotintuc

DÆ° luận cho rằng, cần sá»›m giải quyết bất cập trong quản lý, Ä‘iều hành giá xăng dầu. Ảnh: Lê phú

Thời gian qua, Ä‘iều hành giá xăng dầu từ giữa năm 2010 đến nay lại không theo định hÆ°á»›ng Ä‘ó mà can thiệp hành chính quá sâu, xa rời định hÆ°á»›ng của Nghị định mà Chính phủ Ä‘ã ban hành. Vì thế tôi cho rằng, bây giờ cần quay lại theo Ä‘úng định hÆ°á»›ng của Nghị định 84 để Ä‘iều hành thị trường xăng dầu.

Nghị định 84 có đặt ra công thức giá cÆ¡ sở nhÆ° má»™t loại giá trần, trong Ä‘ó quy định lãi định mức, chi phí lÆ°u thông cho kinh doanh xăng dầu, theo bà có ảnh hưởng đến việc kinh doanh của DN hay không?

Đối vá»›i giá cÆ¡ sở tôi còn phân vân má»™t Ä‘iều, Ä‘ó là việc giá cÆ¡ sở được tính cho 30 ngày, làm thoát li khỏi thị trường vì thời gian 30 ngày có thể hÆ¡i dài. Còn lãi định mức là cần thiết. Vì những mặt hàng có ý nghÄ©a quan trọng đối vá»›i tiêu dùng dân cÆ° và đối vá»›i sản xuất thì rất nhiều nÆ°á»›c đều dùng lãi định mức để kiểm soát DN, Ä‘ó là Ä‘iều không có gì quá Ä‘áng. Còn về chi phí trong giá cÆ¡ sở cần linh hoạt hÆ¡n, bởi vì thị trường biến Ä‘á»™ng thì chi phí cÅ©ng biến Ä‘á»™ng. Các cÆ¡ quan quản lý cùng vá»›i DN cần Ä‘Æ°a chi phí linh hoạt hÆ¡n theo thị trường, còn nếu để thời gian quá lâu má»›i Ä‘iều chỉnh thì không thá»±c tế và làm cho doanh nghiệp khó khăn hÆ¡n trong kinh doanh.

TS Ngô Trí Long cho rằng, hiện nay Petrolimex là Ä‘Æ¡n vị thống lÄ©nh chiếm tá»›i 50- 60% thị phần xăng dầu, vì thế để tạo thị trường cạnh tranh thá»±c sá»± thì nên tách Petrolimex thành 2 công ty nhằm giảm sá»± Ä‘á»™c quyền, theo bà, Ä‘iều Ä‘ó có cần thiết hay không?

Nếu cùng má»™t thị trường mà DN chiếm tá»›i 50- 60% thị phần thì rõ ràng thị trường Ä‘á»™c quyền và cạnh tranh sẽ bị hạn chế, Ä‘iều Ä‘ó không cần phải bàn cãi. NhÆ°ng việc tách má»™t DN ra thì không phải là chuyện Ä‘Æ¡n giản. 
Thá»±c ra việc Ä‘á»™c quyền của Petrolimex Nhà nÆ°á»›c cÅ©ng Ä‘ã thấy, vì thế má»›i có chủ trÆ°Æ¡ng cổ phần hóa Petrolimex. Tuy nhiên, cổ phần hóa mục tiêu trÆ°á»›c tiên không phải là để tăng sá»± cạnh tranh mà để tăng tính minh bạch của DN Ä‘ó và có nhiều thành phần, nhiều tiếng nói tham gia để khách quan hÆ¡n. Động tác cổ phần hóa Petrolimex cÅ©ng là Ä‘á»™ng tác để thị trường tăng tính cạnh tranh. Biện pháp Ä‘ó trÆ°á»›c mắt khả thi hÆ¡n việc tách Petrolimex.

DÆ° luận cho rằng, nếu để Quỹ bình ổn xăng dầu tại DN thì DN có thể lợi dụng để dùng vốn vào việc khác, vì Ä‘ây là quỹ trích từ tiền của dân; cÅ©ng có ý kiến là không cần thiết phải có Quỹ bình ổn xăng dầu, vậy bà có ý kiến gì về vấn đề này?

TrÆ°á»›c mắt vẫn cần có quỹ bình ổn, bởi vì Nhà nÆ°á»›c Ä‘ang quản lý, Ä‘iều hành theo những mục tiêu mà Nhà nÆ°á»›c đặt ra. Để Ä‘iều hành thì cần phải có nguồn tài chính, mà trong kinh doanh xăng dầu thì quỹ bình ổn là nguồn tài chính cần thiết khi mà Nhà nÆ°á»›c Ä‘ang Ä‘iều hành giá cả. Chỉ có Ä‘iều là trích lúc nào, trích sá»­ dụng bao nhiêu phải minh bạch để người dân khỏi thắc mắc, nhÆ° khi giá thế giá»›i xuống thì không trích, DN Ä‘ang có lãi thì không nên trích quỹ. Thời gian vừa qua có những lúc nguồn quỹ lá»›n quá cÅ©ng không tốt. Tức là Ä‘iều hành quỹ cần linh hoạt, minh bạch thì sẽ có tác dụng. Quỹ bình ổn phải do cÆ¡ quan nhà nÆ°á»›c quản lý, không nên để ở DN, DN chỉ thu há»™, sau Ä‘ó định kỳ thời gian bao nhiêu ngày thì phải ná»™p.

´Có những ý kiến chÆ°a đồng nhất nên đạt mục tiêu kiềm chế lạm phát hay mục tiêu an ninh năng lượng lên trên hết trong Ä‘iều hành thị trường xăng dầu, theo bà thế nào là Ä‘úng?

Về mặt vÄ© mô thì cho đến hết năm 2011, thậm chí cả 2012, Chính phủ vẫn Ä‘Æ°a mục tiêu kiểm soát lạm phát lên hàng đầu, Ä‘ây là mục tiêu quan trọng nhất. NhÆ°ng riêng kinh doanh xăng dầu và má»™t vài mặt hàng nhạy cảm khác, bên cạnh mục tiêu kiểm soát lạm phát là tối quan trọng, thì việc bảo đảm an ninh năng lượng cÅ©ng rất quan trọng. Tôi cho rằng, nếu hoàn thành được cả hai mục tiêu này thì sẽ rất thành công. 

Xin cảm Æ¡n bà!