Trong 2 năm 2009 - 2010, 10 doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu đầu mối Ä‘ã trích lập được hÆ¡n 5. 554 tá»· đồng vào Quỹ bình ổn (QBO) giá xăng dầu, song kết quả kiểm toán của Kiểm toán Nhà nÆ°á»›c cho thấy, không tách được phần lãi do số dÆ° quỹ khi chÆ°a sá»­ dụng mang lại là bao nhiêu…

Loạn trích quỹ

Năm 2009, kết quả kiểm toán xác định tổng số tiền phải trích lập QBO tại 10 đầu mối là 970.908 triệu đồng; trên thá»±c tế 10 doanh nghiệp (DN) này Ä‘ã trích là 1.006.881 triệu đồng. Số Ä‘ã trích “quá Ä‘à” lên tá»›i gần 36 tá»· đồng . Năm 2010, số phải trích là 4.583.753 triệu đồng, trong khi Ä‘ó 10 DN Ä‘ã trích là 4.561.559 triệu đồng, trích thiếu hÆ¡n 22 triệu đồng.

Đáng chu ý là việc trích QBO của các DN cÅ©ng thừa, thiếu khác nhau. Trong năm 2009, Petrolimex trích thiếu 108 triệu đồng, Petec trích thiếu 14,2 triệu đồng, PMT trích thiếu tá»›i hÆ¡n 10 tá»· đồng. Trong khi Ä‘ó, SaigonPetro lại trích thừa tá»›i 8 tá»· đồng và Mekông Petro trích thừa tá»›i hÆ¡n 52 tá»· đồng. Năm 2010, Petrolimex, trích thiếu tá»›i 27 tá»· đồng, PVOil trích thiếu gần 4 tá»· đồng, Cty TNHH Má»™t thành viên xăng dầu Hàng không trích thiếu 83 triệu đồng, Petec trích thừa 10,32 tá»· đồng và PMT thừa gần 2 tá»· đồng…

Qua biên bản kiểm tra của Cục Tài chính doanh nghiệp (Bá»™ Tài chính), duy nhất chỉ có Cty TNHH má»™t thành viên Xăng dầu Hàng Không là chÆ°a thá»±c hiện chế Ä‘á»™ báo cáo về trích lập, quản lý và sá»­ dụng QBO.

Sở dÄ© có sá»± lá»™n xá»™n trong việc trích lập QBO, theo Kiểm toán Nhà nÆ°á»›c (KTNN) cÅ©ng là do “vẫn còn những hạn chế trong quá trình Ä‘iều hành, hÆ°á»›ng dẫn cÆ¡ chế trích lập, quản lý, sá»­ dụng và quyết toán QBO “

Lúng túng từ liên bá»™

Chính những hạn chế trong quá trình Ä‘iều hành, hÆ°á»›ng dẫn cÆ¡ chế trích lập, quản lý, sá»­ dụng và quyết toán QBO làm cho DN lúng túng. Đơn cá»­, ngày 14/7/2009, Cục Quản lý giá, Bá»™ Tài chính ban hành công văn 156, trong Ä‘ó ghi: "Thá»±c hiện việc trích QBO đối vá»›i các chủng loại xăng dầu khi có Ä‘iều kiện (có lãi) nhằm bình ổn giá xăng dầu trong nÆ°á»›c khi giá thế giá»›i tăng trở lại." Má»™t số DN Ä‘ã căn cứ vào ná»™i dung này và chỉ trích lập QBO khi có lãi và không trích lập Quỹ khi bị lá»—. KTNN cho rằng, Ä‘ây chỉ là công văn mang tính định hÆ°á»›ng chứ không phải ná»™i dung chỉ đạo yêu cầu thá»±c hiện. Tá»›i ngày 15/12/2009, thời Ä‘iểm Nghị định 84 về cÆ¡ chế kinh doanh xăng dầu má»›i có hiệu lá»±c, Tổ giám sát lại có liên tiếp hai công văn yêu cầu các DN trích Quỹ nhÆ° Thông tÆ° 234 ban hành ngày 9/12/2009 qui định, theo Ä‘ó các DN dù bị lá»— cÅ©ng vẫn phải trích QBO.

Ngoài ra, má»™t số yếu tố trong cÆ¡ cấu giá thá»±c tế phát sinh, nhÆ° chênh lệch tá»· giá ngoại tệ, lãi vay trong và sau thời gian lÆ°u thông cÅ©ng chÆ°a Ä‘Æ°Æ¡c quy định trong cÆ¡ cấu giá cÆ¡ sở (Nghị định 84/2009 chÆ°a có yếu tố này). Bên cạnh Ä‘ó, trong cÆ¡ chế trích lập, khi DN xăng dầu đầu mối tham gia thá»±c hiện nhiệm vụ bình ổn giá mà kết quả kinh doanh bị lá»— vẫn phải trích lập QBO, DN phải lấy vốn của mình để trích lập QBO. Vì giá bán lẻ thấp hÆ¡n giá cÆ¡ sở thì sẽ không có QBO của người tiêu dùng. Vịêc này dẫn đến làm tăng chi phí, tăng giá cÆ¡ sở; khi Ä‘ó việc trích lập QBO không có ý nghÄ©a, DN Ä‘ã lá»— càng thêm lá»— và tạo ra QBO nhÆ°ng không có thá»±c vì giá bán Ä‘ã thấp hÆ¡n giá cÆ¡ sở thì không có Quỹ…

Đi Ä‘âu về Ä‘âu?

Hạn chế của QBO, theo nhận định của của KTNN là dá»… phát sinh rủi ro, không tách được số lãi do số dÆ° QBO khi chÆ°a sá»­ dụng mang lại; việc để quỹ tại DN có những hạn chế về tính minh bạch, dá»… bị DN lạm dụng để sá»­ dụng vào mục Ä‘ích khác, rủi ro đối vá»›i quỹ cao mà không có biện pháp phòng ngừa, không tách bạch được các khoản lãi từ quỹ mang lại…

Tuy nhiên, KTNN cÅ©ng không có số liệu chứng minh cho nhận định này. Cách Ä‘ây không lâu, tại Há»™i thảo “Điều hành giá xăng dầu theo cÆ¡ chế thị trường ở Việt Nam hiện nay” do Bá»™ Tài chính tổ chức, Bá»™ trưởng Bá»™ Tài chính VÆ°Æ¡ng Đình Huệ cÅ©ng thẳng thẳng: “Tiền trong nhà là tiền chá»­a, tiền ra cá»­a là tiền đẻ. Đừng nói các anh (DN đầu mối – PV) không sá»­ dụng khoản tiền trong QBO. Nói thế không ai tin, tôi cÅ©ng không tin…”

“Không phủ nhận việc tồn tại của QBO, song khó có thể kéo dài việc chỉ người dân phải trích lập quỹ để DN “giữ há»™” mà nói rằng không hưởng lợi gì…”, má»™t chuyên gia lên tiếng.

Nguồn tin: phapluatvn