Khách quan nhìn lại, cho tá»›i nay việc tiến tá»›i giá thị trÆ°á»ng của các mặt hàng Ä‘iện, xăng vẫn Ä‘ang giáºm chân tại chá»—. Giống nhÆ° má»™t hình ảnh so sánh gã say rượu, cứ lầm lÅ©i Ä‘i, bất chấp chÆ°á»›ng ngại váºt phía trÆ°á»›c. Thi thoảng Ä‘iểm bằng má»™t vài bÆ°á»›c giáºt lùi không Ä‘áng kể. |
Sá»± méo mó của thị trÆ°á»ng, những cÆ¡n tăng nóng vá» giá, doanh nghiệp (DN) Ä‘á»™c quyá»n được hưởng lợi nhuáºn kép và chỉ số niá»m tin của dân chúng Ä‘ang xuống thấp trong lÄ©nh vá»±c quản lý giá. Giá Ä‘iện, xăng, dầu… được trao quyá»n cho DN, song việc giám sát thị trÆ°á»ng vÆ°á»›ng nhÆ° gà mắc tóc. Những bất bình đẳng và bất bình thÆ°á»ng trong thị trÆ°á»ng xăng, Ä‘iện hiện nay là do thiếu Ä‘iểm tá»±a – "thị trÆ°á»ng cạnh tranh Ä‘úng nghÄ©a”. Những bất bình đẳng và bất bình thÆ°á»ng trong thị trÆ°á»ng xăng, Ä‘iện hiện nay là do thiếu Ä‘iểm tá»±a – "thị trÆ°á»ng cạnh tranh Ä‘úng nghÄ©a” Ảnh: Hoàng long Thiệt thòi ngÆ°á»i tiêu dùng Má»™t tháng qua, lá»™ trình tăng giá Ä‘iện 1 lần và xăng 3 lần Ä‘ã Ä‘ánh dấu bÆ°á»›c Ä‘i đầu tiên vá» thị trÆ°á»ng hóa giá cả tại Việt Nam. NhÆ°ng dÆ°á»ng nhÆ° những thay đổi vá» giá của hai mặt hàng này Ä‘ã bá»™c lá»™ nhiá»u bất cáºp bởi còn liên quan đến yếu tố Ä‘á»™c quyá»n. Nói rõ nghÄ©a hÆ¡n là chÆ°a có thị trÆ°á»ng cạnh tranh Ä‘ã vá»™i ép giá cạnh tranh. Cụ thể trong lÄ©nh vá»±c kinh doanh xăng dầu, loại hàng hóa Ä‘ã được "thả nổi” thì đến giá», cả nÆ°á»›c giá» má»›i có 12 DN đầu mối nháºp khẩu, nhÆ°ng "anh cả” Petrolimex đảm bảo 53% nguồn cung cả nÆ°á»›c, chiếm lÄ©nh hÆ¡n 60% thị phần bán lẻ Ä‘ã có quyá»n quyết định giá tăng ở mức nào, thá»i Ä‘iểm nào. Äiện từ phân phối, truyá»n tải, định giá Ä‘á»u do "má»™t tay” Táºp Ä‘oàn Äiện lá»±c VN (EVN) chi phối. Khi giá cả theo thị trÆ°á»ng và DN được trao quyá»n định giá thì yêu cầu hÆ¡n cao hÆ¡n vá» sá»± minh bạch và các cÆ¡ chế kiểm soát giá cả. NhÆ°ng sá»± minh bạch và các cÆ¡ chế kiểm tra giá xăng dầu, Ä‘iện vẫn tù mù khiến cho DN đầu mối được lợi trăm bá». Vá»›i xăng dầu, dù vẫn Ä‘á»u đặn công bố bảng giá thành nhÆ°ng vá»›i các chuyên gia, Ä‘ó chÆ°a phải là tất cả, chỉ là má»™t phần nổi của giá. Còn rất nhiá»u vấn Ä‘á» khác, vá» các định mức kỹ thuáºt, chế Ä‘á»™ hoa hồng, dữ trữ lÆ°u thông, giá thá»±c tế của má»—i lô hàng nháºp khẩu và phân phối... tác Ä‘á»™ng đến giá chÆ°a được nói đến. Chế Ä‘á»™ kế toán, hiệu quả quản lý của các DN và nhất là những Æ°u Ä‘ãi và nguồn lá»±c đầu tÆ° của Nhà nÆ°á»›c cho DN vẫn chÆ°a rõ ràng. Nếu chúng ta không nhanh chóng có những chính sách kiểm soát má»›i thì chắc chắn việc tiến tá»›i giá thị trÆ°á»ng của Ä‘iện và xăng dầu vẫn chỉ là ná»a vá»i. Từ năm 2009, chúng ta Ä‘ã từng nghe: tiến tá»›i giá thị trÆ°á»ng có nghÄ©a là thị trÆ°á»ng có tăng có giảm. NhÆ°ng trên suốt biểu đồ giá của 2 mặt hàng này trong vòng 3 năm qua, dÆ°á»ng nhÆ° chỉ có chiá»u... Ä‘i lên. Vì váºy, má»›i Ä‘ây, TS Nguyá»…n Äình Cung, Viện phó Viện Quản lý kinh tế TW Ä‘á» xuất cần thành láºp cÆ¡ quan giám sát Ä‘á»™c láºp để giám sát thị trÆ°á»ng. Theo TS Cung, các cÆ¡ quan quản lý hiện nay, nhÆ° Bá»™ Công thÆ°Æ¡ng, Bá»™ Tài chính... Ä‘ang đảm nhiệm chức năng "3 trong 1”: vừa là chủ sở hữu DN nhà nÆ°á»›c, vừa là ngÆ°á»i giám sát thị trÆ°á»ng, lại vừa là nhà làm chính sách cho thị trÆ°á»ng. Äây là Ä‘iá»u bất ổn và thiếu minh bạch. Bao giá» má»›i có giá Ä‘iện cạnh tranh? Ảnh: Hoàng Long Sá»± kỳ quặc không thể hiểu được Thành láºp hẳn má»™t cÆ¡ quan giám sát Ä‘á»™c láºp vá» giá trong bối cảnh Ä‘ã có rất nhiá»u các cÆ¡ quan chịu trách nhiệm quản lý thị trÆ°á»ng chắc chắn bá»™c lá»™ sá»± chồng chéo. Tháºm chí, theo đại biểu quốc há»™i TS Du Lịch nếu "đẻ” thêm cÆ¡ quan nào nữa thì sẽ khó quản cÅ©ng nhÆ° khó tính được mức Ä‘á»™ hiệu quả. Còn chuyên gia Ngô Trí Long lại cho rằng, trong khi chúng ta Ä‘ang có má»™t Ủy ban giám sát tài chính Quốc gia Ä‘á»™c láºp trá»±c thuá»™c Chính phủ mà hiệu quả chÆ°a được thể hiện trong thá»±c tế thì theo tôi, tốt nhất chúng ta nên củng cố, Ä‘ào tạo lại Ä‘á»™i ngÅ© cán bá»™ trong lÄ©nh vá»±c quản lý, giám sát thị trÆ°á»ng má»™t cách chuyên nghiệp, đồng thá»i giao chức năng, nhiệm vụ cụ thể rõ ràng. Thá»±c tế, hệ thống giám sát giá xăng, Ä‘iện hiện nay là dày đặc: có lá»±c lượng quản lý thị trÆ°á»ng, có Cục Quản lý giá, có giám sát chuyên ngành là Cục Äiá»u tiết Ä‘iện lá»±c, cao hÆ¡n là Ủy ban kinh tế Quốc há»™i, có Kiểm toán Nhà nÆ°á»›c và Thanh tra Chính phủ… NhÆ°ng bất cáºp trong giá xăng vẫn hiện hữu. Chỉ tăng và giảm ít, đẩy bất lợi cho ngÆ°á»i tiêu dùng. Giải thích bất cáºp trong giá xăng, TS lê Äăng Doanh nói: các chính sách xây dá»±ng để Ä‘iá»u hành giá xăng, giá Ä‘iện Ä‘á»u thiếu má»™t Ä‘iểm tá»±a cÆ¡ bản: thị trÆ°á»ng cạnh tranh. Lợi ích nhóm vì váºy được kéo dài từ năm này sang năm khác. Giống nhÆ° hình ảnh, cây không được má»c trên đất. Khách quan nhìn lại, cho tá»›i nay việc tiến tá»›i giá thị trÆ°á»ng của các mặt hàng Ä‘iện, xăng của các cÆ¡ quan quản lý nhà nÆ°á»›c vẫn Ä‘ang giáºm chân tại chá»—. Hàng loạt kiến nghị sá»a đổi Nghị định 84, thá»i sá»± hóa việc tÆ°á»›c giấy phép các cây xăng găm hàng cÅ©ng không làm giảm bức xúc trong dÆ° luáºn. Vấn Ä‘á» chất lượng xăng, việc bám sát giá xăng theo tình hình thế giá»›i luôn lá»—i nhịp. Thị trÆ°á»ng xăng dầu ná»™i địa vì thế lại càng trở nên kỳ quặc hÆ¡n. Giống nhÆ° má»™t hình ảnh so sánh gã say rượu, cứ lầm lÅ©i Ä‘i, bất chấp chÆ°á»›ng ngại váºt phía trÆ°á»›c. Thi thoảng Ä‘iểm bằng má»™t vài bÆ°á»›c giáºt lùi không Ä‘áng kể. Vì váºy sá»± Ä‘á»™c láºp của má»™t cÆ¡ quan không phải là tất cả, không thể chuyển ngay được tình hình. Thuốc cho giá xăng dầu chính là tạo được cạnh tranh. Nhiá»u doanh nghiệp cùng tham gia thị trÆ°á»ng gồm cả tÆ° nhân lẫn DN nhà nÆ°á»›c sẽ tá»± nó giải quyết rốt ráo bài toán giá. Nhiá»u ngÆ°á»i cho rằng, phải tăng giá thì má»›i gắn được thị trÆ°á»ng hóa, nhÆ°ng việc giảm giá má»›i giúp được các DN cạnh tranh Ä‘úng nghÄ©a. Các DN sẽ buá»™c phải tiết giảm tối Ä‘a trên tất cả các lÄ©nh vá»±c chi phí sản xuất, quản lý hao hụt,… Ngoài ra cÅ©ng cần xem lại hệ thống thuế. Ở nÆ°á»›c ta huy Ä‘á»™ng qua thuế và phí quá nhiá»u, vá»›i mức thá»±c tế trên 30%, trong khi ở các nÆ°á»›c khác thì trung bình chỉ khoảng 17%. Vì thế, nên giảm thuế, phí khác xuống để DN có tích lÅ©y mà đầu tÆ°. Nguồn tin: daidoanket |