Lo ngại dÆ° thừa xăng dầu khi Nhà máy lọc hóa dầu Nghi SÆ¡n và Dung Quất hoạt Ä‘á»™ng hết công suất, Tập Ä‘oàn dầu khí VN (PVN) vừa có đề nghị Thủ tÆ°á»›ng Chính phủ có biện pháp hạn chế nhập khẩu xăng dầu, buá»™c các doanh nghiệp phải sá»­ dụng sản phẩm của hai nhà máy lọc dầu này.

Nhà máy lọc dầu Dung Quất - Ảnh: Đào Ngọc Thạch

“Việc thá»±c hiện bao tiêu sản phẩm cho lọc dầu Nghi SÆ¡n là khó khăn rất lá»›n đối vá»›i PVN”, PVN Ä‘ã nêu lên nhÆ° vậy trong văn bản gá»­i Thủ tÆ°á»›ng Chính phủ. Sở dÄ©, PVN phải “cầu cứu” lên tận Thủ tÆ°á»›ng vì theo thỏa thuận bảo lãnh và cam kết của Chính phủ đối vá»›i Dá»± án lọc hóa dầu Nghi SÆ¡n, PVN có nghÄ©a vụ phải bao tiêu toàn bá»™ sản phẩm xăng, dầu và LPG của nhà máy này.

Không cạnh tranh được...

PVN tính toán, khi Nhà máy lọc hóa dầu Nghi SÆ¡n (Thanh Hóa) vận hành thÆ°Æ¡ng mại vào năm 2017 và đạt công suất tối Ä‘a vào năm 2018 thì tổng nguồn cung xăng dầu cho thị trường VN đạt khoảng 18,1 triệu m3. Trong khi Ä‘ó, nhu cầu thị trường ná»™i địa vá»›i xăng, dầu diesel và xăng Jet A1 vào năm 2018 chỉ khoảng 17,3 triệu m3. NhÆ° vậy tổng cung sẽ vượt cầu khoảng 821.000 m3, riêng sản phẩm dầu diesel sẽ dÆ° khoảng 849.000 m3. Còn sản phẩm xăng các loại và Jet A1 Ä‘ã cÆ¡ bản Ä‘áp ứng đủ nhu cầu.

Tình hình này khiến PVN cho rằng việc thá»±c hiện bao tiêu sản phẩm cho lọc dầu Nghi SÆ¡n là “khó khăn rất lá»›n đối vá»›i PVN”, nhất là khi giá bán sản phẩm của lọc dầu Nghi SÆ¡n sẽ cao hÆ¡n đối vá»›i xăng dầu nhập khẩu nếu áp dụng mức thuế suất Æ°u Ä‘ãi đặc biệt theo các hiệp định thÆ°Æ¡ng mại tá»± do. Khi Ä‘ó, việc tiêu thụ sản phẩm của lọc dầu Nghi SÆ¡n sẽ rất khó khăn do không cạnh tranh được vá»›i xăng dầu nhập khẩu ngay trên thị trường VN.
“Nếu Chính phủ không kiểm soát chặt chẽ lượng xăng dầu nhập khẩu, không có các thay đổi về cÆ¡ chế, chính sách trong kinh doanh xăng dầu thì việc tiêu thụ sản phẩm bao tiêu sẽ gặp rất nhiều khó khăn và rủi ro rất lá»›n”, PVN trình bày.

Vì vậy, PVN kiến nghị trên cÆ¡ sở cân đối cung cầu, chỉ cấp quota nhập khẩu sau khi cân đối đảm bảo tiêu thụ toàn bá»™ sản phẩm của các nhà máy lọc dầu trong nÆ°á»›c nhÆ° Nghi SÆ¡n và Dung Quất để đảm bảo cho các nhà máy lọc dầu này được tiêu thụ an toàn, hiệu quả toàn bá»™ sản phẩm, phát huy hiệu quả đầu tÆ° của dá»± án, đảm bảo an ninh năng lượng.

... nên “ép” doanh nghiệp !?

Bình luận về đề xuất này, TS Lê Đăng Doanh cho rằng “sẽ khó thá»±c hiện”. Bởi vì theo ông Doanh, các hiệp định thÆ°Æ¡ng mại tá»± do VN Ä‘ã ký kết về nguyên tắc đều có quy định việc cạnh tranh bình đẳng và không có đặc quyền đặc lợi. “Nếu đề xuất này được chấp thuận, đến khi các hiệp định thÆ°Æ¡ng mại tá»± do có hiệu lá»±c, những quy định Ä‘ó chắc chắn bị kiện cáo vì Ä‘ó là cạnh tranh không bình đẳng. Tốt nhất là lọc dầu Dung Quất, Nghi SÆ¡n phải giảm giá thành để cạnh tranh được vá»›i sản phẩm nhập khẩu”, TS Lê Đăng Doanh nói.

TS Đỗ Đức Định, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu châu Phi và Trung Đông, cho rằng: Không nên quy định doanh nghiệp (DN) kinh doanh xăng dầu phải mua xăng dầu sản xuất trong nÆ°á»›c trÆ°á»›c rồi má»›i được nhập khẩu. PVN bao tiêu toàn bá»™ sản phẩm của Dá»± án lọc hóa dầu Nghi SÆ¡n, lọc dầu Dung Quất cÅ©ng do PVN đầu tÆ°, nhÆ° vậy có thể nảy sinh vấn đề Ä‘á»™c quyền trong việc cung cấp các sản phẩm hóa dầu.

GS-TS Đặng Đình Đào, Đại học Kinh tế quốc dân, lÆ°u ý: “Kinh doanh theo cÆ¡ chế thị trường cần tính đến lá»— lãi của DN, Ä‘ó là Æ°u tiên hàng đầu. Ngoài ra, cần tính mức chênh lệch giữa giá xăng dầu sản xuất trong nÆ°á»›c và giá nhập khẩu. Nếu giá bán trong nÆ°á»›c cao hÆ¡n giá nhập khẩu, việc ép DN trong nÆ°á»›c phải mua xăng dầu trong nÆ°á»›c, người tiêu dùng không được hưởng lợi gì cả do phải sá»­ dụng xăng dầu vá»›i giá cao hÆ¡n”.

“DN sản xuất xăng dầu trong nÆ°á»›c phải tìm cách giảm giá thành để cạnh tranh được vá»›i xăng dầu nhập khẩu, chứ không phải là buá»™c DN trong nÆ°á»›c phải sá»­ dụng sản phẩm của mình”, GS-TS Đặng Đình Đào nhấn mạnh.

TS Đỗ Đức Định khẳng định: “Nhất định phải có cạnh tranh trên thị trường xăng dầu, đồng thời có biện pháp khuyến khích tiêu thụ sản phẩm trong nÆ°á»›c bằng cách giảm giá thành, chứ không phải tạo lập sá»± Ä‘á»™c quyền”.

Nguồn tin: Thanhnien