Äã có 6 quốc gia phÆ°Æ¡ng Tây bày tỏ lo ngại về sá»± leo thang căng thẳng giữa phe đối lập ở Libya hiện nay vá»›i lá»±c lượng bảo vệ các cÆ¡ sở dầu khí ở nÆ°á»›c này. Sau khi giúp phe đối lập lật đổ chính quyền Kadhafi, các nÆ°á»›c này Ä‘ã nhanh chóng Ä‘òi “trả công” và giờ họ phải lo bảo vệ chiến lợi phẩm của mình ở Ä‘ây.

Trong má»™t tuyên bố chung, các quốc gia phÆ°Æ¡ng Tây này nói rằng, họ ủng há»™ Chính phủ Đoàn kết dân tá»™c (GNA) trong ná»— lá»±c giải quyết má»™t cách hòa bình những hành Ä‘á»™ng phá hoại hoạt Ä‘á»™ng xuất khẩu dầu của Libya.

6 nÆ°á»›c gồm (Đức, Tây Ban Nha, Mỹ, Pháp, Italia và Anh) kêu gọi các bên tham chiến không có những hành Ä‘á»™ng thù địch và tránh gây ảnh hưởng hoặc phá hoại các cÆ¡ sở dầu mỏ ở Libya. Họ đặc biệt quan ngại về tình trạng leo thang bạo lá»±c tại Zueitina, má»™t trong những cÆ¡ sở lọc dầu chính của Libya, cách thành phố Benghazi 100km về hÆ°á»›c Tây Nam.

Hiện nay, lá»±c lượng trung thành của tÆ°á»›ng Khalifa Haftar, Ä‘óng căn cứ ở phía Ä‘ông Libya và là phe đối lập của GNA, Ä‘ang Ä‘e dọa sẽ phá hủy cÆ¡ sở Zueitina. CÆ¡ sở này hiện nằm dÆ°á»›i sá»± kiểm soát của má»™t nhánh đối lập có tên gọi Lá»±c lượng bảo vệ các cÆ¡ sở khai thác dầu mỏ ở Libya (GIP).

Cơ sở lọc dầu Zueitina
Gần Ä‘ây GNA thông báo ý định tái xuất khẩu dầu thô của Libya sau khi bị Ä‘ình trệ trong nhiều tháng do mâu thuẫn chính trị và các cuá»™c tấn công phá hoại của phiến quân. NhÆ°ng Lá»±c lượng vÅ© trang Quốc gia Libya (ANL) do TÆ°á»›ng Haftar đứng đầu phản đối việc này. Ngày 26-7 vừa qua, ANL Ä‘ã Ä‘e dọa sẽ phá hủy các cÆ¡ sở dầu mỏ có liên quan tá»›i chính quyền Tripoli và huy Ä‘á»™ng hàng chục xe tăng tá»›i sát Zueitina. Lá»±c lượng bảo vệ các cÆ¡ sở dầu mỏ coi Ä‘ây là má»™t âm mÆ°u nhằm chiếm Nhà máy Zueitina, vốn do họ kiểm soát từ sau khi chế Ä‘á»™ Mouammar Kadhafi sụp đổ vào năm 2011 và tuyên bố sẽ Ä‘áp trả cứng rắn để bảo vệ cÆ¡ sở này. “Chúng tôi sẵn sàng chiến đấu và không cho phép họ tiếp cận được cÆ¡ sở lọc dầu này”- Ali al-Hassi, phát ngôn viên GIP nói vá»›i AFP.

TrÆ°á»›c những căng thẳng má»›i, Đức, Tây Ban Nha, Mỹ, Pháp, Italia và Anh Ä‘ã lên tiếng yêu cầu GNA phải bảo vệ các cÆ¡ sở lọc dầu ở Libya.

Làm chủ trữ lượng dầu mỏ lá»›n nhất của châu Phi, Libya trong giai Ä‘oạn hậu Kadhafi Ä‘ang hình thành chính sách phát triển năng lượng má»›i. PhÆ°Æ¡ng Tây Ä‘ã yểm trợ phe nổi dậy giành lấy chính quyền, tìm mọi cách để chiếm lấy dầu của Libya.

Vào năm 2011, khi Libya còn chÆ°a im tiếng súng, các tập Ä‘oàn dầu khí quốc tế - từ ENI của Italia đến BP (Anh) hay Total của Pháp, ExxonMobil của Mỹ và Qatar Oil Ä‘ã cá»­ chuyên gia đến hiện trường nhÆ° để nhắc nhở GNA về công lao của NATO trong việc lật đổ chế Ä‘á»™ Kadhafi.

TrÆ°á»›c khi chế Ä‘á»™ Kadhafi sụp đổ, má»—i ngày Libya khai thác 1,5-1,6 triệu thùng dầu, tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng vá»›i 2% mức sản xuất của thế giá»›i. Libya tá»›i nay đứng hạng thứ 17 trong số các quốc gia sản xuất dầu mỏ và là nguồn cung cấp lá»›n thứ ba của châu Phi. 85% khối lượng dầu của Libya được xuất khẩu sang châu Âu. Italia là đối tác thÆ°Æ¡ng mại dầu mỏ hàng đầu của chính quyền Tripoli dÆ°á»›i thời Đại tá Kadhafi: Roma mua vào 28% dầu thô của Libya, kế đến là Pháp vá»›i 15%. Trong khi Ä‘ó, Trung Quốc hút 11% dầu của Libya. Trong số những khách hàng của Libya thì Mỹ đứng rất xa vá»›i vỏn vẹn 3% dầu mỏ của Libya. Theo thẩm định của Tạp chí Dầu khí, dá»± trữ dầu lá»­a của Libya lên tá»›i 46 tỉ thùng dầu - lá»›n gấp 10 lần so vá»›i Ai Cập và hÆ¡n hẳn Nigeria (37 tỉ thùng dầu) hay Algéria (12,2 tỉ thùng). Nigeria và Algéria vốn được coi là những quốc gia có trữ lượng lá»›n nhất của châu Phi. Ngoài dầu mỏ, Libya cÅ©ng còn là má»™t quốc gia vá»›i tiềm năng khai thác khi đốt rất cao (1.500 tỉ m3), có thể đứng hạng tÆ° của toàn châu Phi.

Cho đến tháng 2-2011, ngành công nghiệp dầu mỏ Libya được đặt dÆ°á»›i sá»± kiểm soát của khoảng má»™t chục tập Ä‘oàn quốc gia và tất cả đều được đặt dÆ°á»›i sá»± “chỉ đạo” của Đại tá Kadhafi, qua trung gian của Tập Ä‘oàn Dầu khí Quốc gia NOC. Bên cạnh Ä‘ó còn phải kể đến sá»± hiện diện của 35 tập Ä‘oàn nÆ°á»›c ngoài. Từ ExxonMobile, Chevron đến Shell hay ConocoPhilipps, Wintershall, BP… đều Ä‘ã “cắm dùi” tại Libya từ năm 2006 khi chính quyền Tripoli bắt đầu cải thiện quan hệ vá»›i cá»™ng đồng quốc tế. Trong số các tập Ä‘oàn ngoại quốc hiện diện tại Libya thì không thể quên CNPC của Trung Quốc, hai đại gia của Nga là Gazprom Neft và Tatneft.

Khi chính quyền Kadhafi bị lật đổ, GNA Ä‘ã ký kết vá»›i nhiều công ty dầu khí phÆ°Æ¡ng Tây, đứng đầu là ENI, Total, Shell, BP và cÅ©ng Ä‘ã không quên sá»± há»— trợ quý giá của các nÆ°á»›c Arập nhÆ° Tiểu vÆ°Æ¡ng quốc Qatar. ENI Ä‘ã ký hợp đồng khai thác dầu mỏ dài hạn vá»›i Lybia cho đến năm 2042. Tập Ä‘oàn Dầu khí Total của Pháp cÅ©ng kiếm được nhiều hợp đồng béo bở ở Libya.

Đây là những lý do khiến 6 nÆ°á»›c phÆ°Æ¡ng Tây giờ Ä‘ây phát hoảng khi các cÆ¡ sở dầu khí ở Libya có nguy cÆ¡ bị tấn công.

Giá»›i quan sát lÆ°u ý rằng, Libya là má»™t quốc gia có tinh thần dân tá»™c chủ nghÄ©a cao. Dầu mỏ là biểu tượng của đất nÆ°á»›c này. Khó có thể tin rằng, thành phần chính phủ má»›i ở Libya dù có “chịu Æ¡n” của phÆ°Æ¡ng Tây, sẽ mở rá»™ng cá»­a, mở rá»™ng các khoản dá»± trữ dầu mỏ để cho các nhà đầu tÆ° quốc tế vào khai thác. Tripoli dù dÆ°á»›i sá»± lãnh đạo của ai Ä‘i chăng nữa cÅ©ng sẽ không dá»… dàng bán rẻ vàng Ä‘en của Libya.

Ngoài dầu khí, khi yểm trợ phe nổi dậy, NATO còn nhắm đến nhiều hợp đồng quan trọng khác của Libya trong giai Ä‘oạn tái thiết đất nÆ°á»›c: từ các dá»± án xây dá»±ng nhà máy Ä‘iện hạt nhân, đến chÆ°Æ¡ng trình trang bị máy bay cho hãng hàng không quốc gia Air Libya, hay trang bị quân sá»± cho má»™t chế Ä‘á»™ có trong tay đến 150 tỉ USD dá»± trữ ngoại tệ.

Nguồn tin: Petrotimes