- Nhiệm vụ của nhà nÆ°á»›c là làm sao khoan sức dân để người dân làm ra càng nhiều của cải, thu nhập càng tốt vá»›i mức giá càng thấp càng hay.

PGS.TS Nguyá»…n Hồng Nga, Phó trưởng khoa Kinh tế, Đại học Kinh tế-Luật (ĐH Quốc gia TP.HCM) trao đổi về việc tăng thuế bảo vệ môi trường đối vá»›i xăng dầu lên 300%.

PV: - Từ ngày 1/5, thuế bảo vệ môi trường đối vá»›i xăng, dầu sẽ tăng lên 300% (thuế tăng 2 ngàn đồng lên 3 ngàn đồng, tức là tăng 200% chứ không phải 300%) để ‘bù môÌ£t phần giảm thu ngân sách’. Bá»™ Tài chính cam kết khi áp dụng thuế bảo vệ môi trường, cÆ¡ bản vẫn giữ giá xăng dầu không có biến Ä‘á»™ng tăng Ä‘á»™t biến.

Cá nhân ông lạc quan bao phần vá»›i lời trấn an của Bá»™ Tài chính bởi từ trÆ°á»›c tá»›i nay, người dân dường nhÆ° Ä‘ã quen vá»›i chuyện giá tăng thì nhanh, giảm thì nhỏ giọt?

PGS.TS Nguyá»…n Hồng Nga: - Về mặt lý thuyết thì tăng thuế sẽ làm tăng giá là Ä‘iều hiển nhiên. Trong trường hợp này, thuế tăng 2 ngàn đồng sẽ làm tăng giá 2 ngàn đồng (vì giá xăng nhà nÆ°á»›c quy định giá trần).

Hôm 13/4/2015 thuế xăng nhập khẩu giảm từ 35% còn 20%. Vá»›i mức giá thế giá»›i là 54 USD má»™t thùng thì má»—i lít xăng chÆ°a tính thuế nhập khẩu vào khoảng 7 ngàn đồng, thuế nhập khẩu giảm 15% thì giá sau thuế nhập khẩu chỉ giảm có 1 ngàn.

Do vậy tổng tác Ä‘á»™ng làm cho giá xăng tăng 1 ngàn đồng má»™t lít. Việc Bá»™ Tài chính cam kết khi áp dụng thuế bảo vệ môi trường má»›i sẽ không làm biến Ä‘á»™ng tăng Ä‘á»™t biến là chuyện có thể hiểu được nếu giá thế giá»›i không thay đổi nhiều vì giá chỉ tăng có 1 ngàn đồng má»™t lít.

Do vậy vá»›i tÆ° cách là má»™t người tiêu dùng, tôi mong muốn Bá»™ Tài chính sẽ hành Ä‘á»™ng nhÆ° tuyên bố. Việc phát biểu má»™t cách trung thá»±c sẽ là má»™t phẩm chất Ä‘áng có của viên chức nhà nÆ°á»›c.

PV: - Theo ông, mục tiêu "bù má»™t phần giảm thu ngân sách" sẽ đạt được ở mức Ä‘á»™ nào, vá»›i việc tăng thuế bảo vệ môi trường đối vá»›i xăng dầu? Đứng ở góc Ä‘á»™ chuyên gia kinh tế, theo ông, tăng nguồn thu từ người dân có phải là biện pháp tối Æ°u để "bù thu ngân sách" hay không và vì sao?

PGS.TS Nguyá»…n Hồng Nga: - Theo dá»± báo, Æ°á»›c lượng xăng dầu tiêu thụ ná»™i địa đạt khoảng 16.4 triệu tấn, thuế bảo vệ môi trường tăng từ 1.5 nên số tiền thuế tăng thêm là khoảng 22 ngàn tá»· đồng vì xăng dầu không có sản phẩm thay thế nên lượng tiêu thụ giảm không Ä‘áng kể.

Đứng trên quan Ä‘iểm của người nghiên cứu kinh tế, tôi cho rằng biện pháp tăng thu từ người dân để “bù ngân sách” không phải là giải pháp tối Æ°u vì Ä‘iều này làm giảm chi tiêu của người dân Ä‘i 22 ngàn tá»· đồng, làm giảm GDP khoảng 66 ngàn tá»· (3 tá»· Ä‘ô la), GDP giảm 2 Ä‘iểm %. Người dân tiêu dùng bao giờ cÅ©ng hiệu quả hÆ¡n về mặt kinh tế.

HÆ¡n nữa tăng giá xăng dầu sẽ dẫn đến tăng nhiều sản phẩm trong nền kinh tế, Ä‘ây là Ä‘iều không tốt trong nền kinh tế thị trường do giá cả không thay đổi theo quan hệ cung cầu mà do thuế tăng.

Nhiệm vụ của nhà nÆ°á»›c là làm sao khoan sức dân để người dân làm ra càng nhiều của cải, thu nhập càng tốt vá»›i mức giá càng thấp càng hay. Thu nhập của người dân gia tăng, nhà nÆ°á»›c có thể tăng thu dÆ°á»›i góc Ä‘á»™ thuế thu nhập và các loại thuế khác nhÆ° thuế GTGT, tiêu thụ đặc biệt…

Biện pháp tăng thu từ người dân để “bù ngân sách” không phải là giải pháp tối Æ°u

PV: - Đành rằng người dân sẵn sàng góp sức giải quyết khó khăn cùng nhà nÆ°á»›c. Tuy nhiên, Ä‘iều khiến họ không yên tâm là sá»± thiếu minh bạch của Petrolimex. Petrolimex liên tục kêu lá»—, thậm chí Báo cáo tài chính hợp nhất năm 2014 Ä‘ã được kiểm toán của tập Ä‘oàn này cho thấy, Petrolimex lá»— hÆ¡n 9 tỉ đồng, không phải lãi 4,8 tỉ đồng nhÆ° báo cáo chÆ°a soát xét Ä‘ã công bố trÆ°á»›c Ä‘ó.

Điều này khiến người dân không tin tiền họ Ä‘óng góp cho nhà nÆ°á»›c sẽ đến Ä‘úng địa chỉ. Ông có chia sẻ vá»›i những băn khoăn của người dân hay không? Vì sao trong suốt thời gian dài Petrolimex lại luôn nhập nhèm lãi lá»— mà không bị chấn chỉnh?

PGS.TS Nguyá»…n Hồng Nga: - Tôi cho rằng chỉ trong thời chiến tranh hoặc biết số tiền mình Ä‘óng góp được sá»­ dụng hiệu quả và minh bạch thì người dân má»›i sẵn lòng chia sẻ khó khăn vá»›i nhà nÆ°á»›c.

Chúng tôi không tin Petrolimex bị lá»— vì nếu giá thế giá»›i tăng họ tăng giá bán lẻ rất nhanh và nếu giá thế giá»›i giảm họ giảm chậm và từ từ. Việc kiểm toán của tập Ä‘oàn báo lá»— là Ä‘iều dá»… hiểu. NhÆ°ng nếu kiểm toán Ä‘á»™c lập thì kết quả sẽ khác.

Số tiền người dân Ä‘óng góp trong việc mua xăng dầu, Petrolimex chắc chắn phải ná»™p vào ngân sách nhà nÆ°á»›c, Petrolimex không thể không ná»™p những khoản này. NhÆ°ng chúng tôi băn khoăn khoản lá»— của Petrolimex vì nhÆ° vậy nhà nÆ°á»›c sẽ phải bù lá»— từ ngân sách nhà nÆ°á»›c. Theo chúng tôi, việc Petrolimex báo cáo lá»— là phản ánh việc chi tiêu và giá không minh bạch của tổng công ty này.

Suốt thời gian dài vừa qua sá»± nhập nhằng của Petrolimex trong việc lãi lá»— mà chÆ°a thấy cÆ¡ quan nào chấn chỉnh, là do thái Ä‘á»™ hờ hững của các cÆ¡ quan liên quan, nhất là Cục quản lý giá thuá»™c Bá»™ Tài chính. Việc quản lý và Ä‘iều tiết Ä‘á»™c quyền phải được làm má»™t cách nghiêm túc để giảm thiểu thế lá»±c Ä‘á»™c quyền và tổn thất xã há»™i gây ra bởi Ä‘á»™c quyền
.
HÆ¡n nữa việc kinh doanh có lúc lãi lúc lá»— là bình thường trong cÆ¡ chế thị trường. Petrolimex chiếm khoảng 50% thị phần xăng dầu, có nghÄ©a là bán ra khoảng 8 triệu tấn má»—i năm. Má»—i lít lãi 100 đồng thì lợi nhuận của doanh nghiệp là 800 tá»·, còn nếu má»—i lít lãi 300 đồng thì lợi nhuận là 2400 tá»·. Lãi Ä‘ây là lợi nhuận trÆ°á»›c thuế. Việc trả tiền lÆ°Æ¡ng và thưởng quá mức quy định là má»™t trong những nguyên nhân lá»— của doanh nghiệp.

Vì vậy chúng tôi xin nhắc lại việc khai lá»— của Petrolimex là hoàn toàn không trung thá»±c. Cần có thanh tra toàn diện hoạt Ä‘á»™ng của Petrolimex từ má»™t cÆ¡ quan trung lập, không nên từ Thanh tra chính phủ.

PV: - Còn nhá»›, Thủ tÆ°á»›ng Ä‘ã có chỉ thị xem xét trách nhiệm lãnh đạo tập Ä‘oàn làm ăn thua lá»—. Trong trường hợp Petrolimex "trường kỳ" kêu lá»— nhÆ° trên, vấn đề này nên được xem xét và xá»­ lý thế nào?Theo ông, nếu kiên quyết vá»›i Petrolimex, cái lợi đạt được sẽ nhÆ° thế nào?

PGS.TS Nguyá»…n Hồng Nga: - Thá»±c ra Petrolimex không kêu lá»— trường kỳ vì nếu lá»— 2 năm liên tục thì tổng giám đốc sẽ bị cách chức.

Còn nếu lá»— liên tục thì xem lại bá»™ máy quản lý của doanh nghiệp, kiên quyết xá»­ lý giáng chức bá»™ máy quản lý để hoàn thiện bá»™ máy. Xa hÆ¡n nữa nhà nÆ°á»›c nên cổ phần hóa 100% Petrolimex, sau Ä‘ó nhà nÆ°á»›c Ä‘iều tiết giá cả và mở rá»™ng cạnh tranh. Hoặc chia Petrolimex thành các công ty nhỏ hÆ¡n nhằm đẩy mạnh cạnh tranh, tăng chất lượng và giảm giá thành.

Nếu làm mạnh vá»›i Petrolimex, chúng ta sẽ có nhiều Ä‘iểm lợi.

Thứ nhất, giá cả sẽ được minh bạch và cạnh tranh hÆ¡n.

Thứ hai, nâng cao được trách nhiệm giải trình của lãnh đạo Petrolimex.

Thứ ba, việc cổ phần hóa 100% sẽ làm cho kinh doanh của Petrolimex hiệu quả và nhà nÆ°á»›c sẽ có vốn để làm những việc khác tốt hÆ¡n về mặt xã há»™i. Nhà nÆ°á»›c không nên thá»±c hiện kinh doanh trong những lÄ©nh vá»±c mà tÆ° nhân có thể làm.

Nhiệm vụ của nhà nÆ°á»›c là Ä‘iều tiết thị trường, đẩy mạnh cạnh tranh và tạo các thể chế để thị trường hoạt Ä‘á»™ng hiệu quả. Những lÄ©nh vá»±c mà tÆ° nhân không thể, không dám và không muốn đầu tÆ° và kinh doanh thì nhà nÆ°á»›c sẽ đảm nhận, bằng không khu vá»±c tÆ° nhân sẽ nhận vai trò sản xuất và kinh doanh.

Nguồn tin: Baodatviet